جاپونيادان ورالعان جەرلەسىمىز قازاقستانداعى بالا تاربيەسىنە تاڭعالدى
ول قازاقتاردىڭ بالا تاربيەسىندەگى سالعىرتتىعى مەن كىشكەنتاي بالاعا تەلەفون ۇستاتا سالاتىن اتا- انالارعا تاڭقالادى. ال جاپون ەلىندە وقۋشىعا زاڭ بويىنشا 14 جاسقا دەيىن تەلەفون ۇستاۋعا تىيىم سالىنعان. بالانى اتا مەن اجەنىڭ قولىنا ەشۋاقىتتا بەرمەيدى ەكەن. نازىم حانىم قازاقتار مەن جاپوندىقتاردىڭ بالا تاربيەسىندەگى ايىرماشىلىعىن ايتىپ Stan.kz اقپارات اگەنتتىگىنە سۇحبات بەردى.
نازىم حانىم، قازاقستانعا العاش كەلگەندە اتا- انالاردىڭ بالا تاربيەسىنە كوپ كوڭىل بەرە بەرمەيتىنىنە تاڭقالعان. ونىڭ ايتۋىنشا، جاپون ەلىندە بالا تاربيەسىنە ءجىتى قارايدى. ولار ءسابيدى اتا مەن اجەنىڭ تاربيەسىنە بەرمەيدى ەكەن. بەس جاسقا دەيىن بالانى ۇرماي- قاقپاي وسىرەدى دەيدى.
«جاپونيادا ايەلدەر بۇرىن تەك ءۇي شارۋاشىلىعىمەن اينالىسقان عوي نەگىزى. ءبىراق قازىر زاماناۋي جاپون ايەلدەرى وقيدى، جۇمىس ىستەيدى، ساياحاتتايدى دا. ەگەر ايەل بالا تاربيەسىمەن اينالىسقىسى كەلسە، وندا كەم دەگەندە ءۇش جىل ۇيدە وتىرادى. ولاردا بالانى بىزدەر سياقتى اتا مەن اجەنىڭ قولىنا بەرىپ قويمايدى. ياعني، ءوز مىندەتىن باسقالارعا جۇكتەمەيدى. بەس جاسقا دەيىن بالاعا ايعايلامايدى. ەشنارسەگە توسقاۋىل قويمايدى جانە ەشۋاقىتتا جازالامايدى. بىزدە جازالاۋ دەگەن ۇعىم بار عوي. ولار قاتالدىعىن قاباعى ارقىلى بىلدىرەدى. بالاعا ايعايلاپ، ۇرىسپايدى. بەس جاسقا دەيىن بالانىڭ ءوز- ءوزىن تانيدى. كىشكەنتاي كەزىنەن «مەن كۇشتىمىن» دەپ وسەدى. كەيىن «مەن اتا انامنان جاقسى تاربيە العان اداممىن» دەگەن وي قالىپتاسادى. ءبىراق بەس جاستان كەيىن جاپوندار بالانىڭ تاربيەسىنە قاتتى قاراي باستايدى» ، - دەيدى نازىم.
سونداي- اق نازىم حانىم جاپونيادا وقۋشىلار 14 جاسقا دەيىن تەلەفون ۇستامايتىنىن ايتادى. جاپوندار بالانى كىشكەنتاي كەزىنەن باستاپ تازالىققا ۇيرەتىپ، ەڭبەككە باۋليدى دەيدى. ول جاقتا مەكتەپتەردە اسحانا، ەدەن جۋۋشى بولمايدى ەكەن. بارلىعىن وقۋشىلاردىڭ ءوزى ىستەيتىن كورىنەدى.
« قىزىم وقۋشىلاردىڭ قولىنان « ايفون « كورىپ تاڭقالعان»: ۇنەمى كەشىگىپ جۇرەتىن ادامدار مەن اۆتوبۋستار دا جاپونيادان كەلگەن ماماندى تاڭقالدىرعان
«جاپونيادا بالا زاڭ بويىنشا 14 جاسقا دەيىن تەلەفون ۇستامايدى. ەگەر تەلەفون ۇستاپ جۇرگەن بالانى كورسە، ونىڭ اكە شەشەسىمەن اڭگىمە جۇرگىزىلەدى. قوعامدىق جينالىسقا سالىپ تۇرىپ «نەگە سەنىڭ بالاڭ تەلەفونمەن ءجۇر؟» دەپ جانىن شىعارادى. ال مىنا جاقتا ايەلدەردىڭ بالاسىنا تەلەفون بەرە سالاتىندارىن كوپ كوردىم. ول بالا تەلەفوندا نە كورىپ جاتىر - شارۋاسى جوق. سودان كەيىن دە بالا دۇرىس تاربيە المايدى. قوعامدىق ورىندارعا بارساڭ، شۋلاعان بالالاردى كورەسىڭ. ءبىر قىزىعى، ولاردىڭ جۇگىرىپ جۇرگەنىنە اتا- انالارى دا ۇندەمەي وتىرا بەرەدى عوي. ال جاپونيادا سولاي شۋلاعان بالا بولسا، بارلىعى ونىڭ اتا- اناسىنا جامان كوزبەن قارايدى. قوعامدىق جەردە تىنىشتىق ساقتاماۋ جاپوندىقتار ءۇشىن ەڭ ۇيات نارسە. «بالاڭدى دۇرىس تاربيەلەمەدىڭ» دەگەن ءسوز ولار ءۇشىن ولىممەن تەڭ. سول سەبەپتەن دە بالالارىن كىشكەنتايىنان جاقسى تاربيە بەرۋگە تىرىسادى» ، - دەيدى.
نازىم حانىم قازاقستانعا العاش كەلگەندە ساياباقتاردا اجەتحانا جوقتىڭ قاسىن كورىپ تاڭقالىپتى. ول عانا ەمەس ساۋدا ورىندارىندا حالىقتىڭ، اسىرەسە جاس قىزداردىڭ دارەتحانانى لاستاپ كەتەتىنىنە ءىشى اشيدى ەكەن.
«قازاقستانعا العاش كەلگەندە ساياباقتا اجەتحانا ىزدەپ كەتەتىنمىن. ال جاپونيادا كەز- كەلگەن ساياباقتا دارەتحانا بار. سودان كەيىن ساۋدا ورتالىقتارىنداعى دارەتحانالار تاپ- تازا. مىسالى، ءبىزدىڭ الماتىدا بەلگىلى ساۋدا ورتالىعىنا كەلىپ- كەتۋشىلەر دارەتحانانى لاستاپ كەتەدى عوي. باسىندا ءبىزدىڭ حالىقتىڭ وسىنداي ارەكەتتەرىن كورىپ تاڭقالاتىنمىن. جاپ- جاس قىزدار دارەتحاناعا كىرگەننەن كەيىن ارتىن قالايشا تازالاپ كەتپەيدى دەپ جاعامدى ۇستايمىن. ال جاپوننىڭ قىزدارى قاشان كورسەڭىز تياناقتى جۇرەدى. ولار وزدەرىمەن بىرگە تازارتقىش الىپ جۇرەدى. ويتكەنى ولار ءۇشىن وزدەرى تۋرالى جاقسى پىكىر قالدىرعاندارىن قالايدى. كىشكەنتايىنان سولاي وسىرەدى» ، - دەيدى جاپون ماسساجىن ۇيرەتۋشى.
سونىمەن بىرگە جاپونيادا 1-3 سىنىپقا دەيىن بالالارعا قوعامدىق تاربيە بەرىلەدى ەكەن. قازاقستانداعى سەكىلدى ۇيگە تاپسىرمانى ءۇيىپ- توگىپ بەرۋ جوق دەيدى. كەرىسىنشە، ءمۇعالىم تەك تاربيە بەرەدى ەكەن.
«جاپون مەن قازاقستان مەكتەپتەرىنىڭ ايىرمىشالىعى وتە ۇلكەن. ول جاقتا ءۇشىنشى سىنىپقا دەيىن ءمۇعالىم بالاعا تاربيە بەرەدى. ول جاقتا قاعاز جانە باسقا دا قوقىسقا كەتەتىن زاتتار ءبىر- بىرىنەن بولەك تاستالادى. ءمۇعالىم سونىڭ سەبەبىن تۇسىندىرەدى. قوعامدىق جەردە نەگە جۇگىرۋگە، قاتتى سويلەۋگە بولمايدى، كەزەكتە تۇرعاندا ءبىر- ءبىرىن يتەرۋگە بولمايتىنىن جىكتەپ ءتۇسىندىرىپ ايتادى. مەن 16 جىلدىڭ ىشىندە كەزەكتە ادامداردىڭ قىرىلىسىپ جاتقانىن بىردە- ءبىر رەت كورمەدىم. جاپون ەلى سونداي مادەنيەتتى حالىق. جاپون بالالارىنىڭ قوعامدىق ورىنداردا ايعايلاپ، جۇگىرىپ، شۋلاپ جۇرگەنىن كورگەن ەمەسپىن. بىزدە تەك «بولمايدى» دەگەن ءسوز بار دا، ءبىراق ونىڭ سەبەبى ايتىلمايدى عوي. ال جاپوندىقتار سونىڭ سەبەبىن بالاعا اشىق تۇسىندىرەدى. تاعى دا ۇلكەن ايىرماشىلىعى بالا اناسىنان «مىناۋ نە؟ « دەپ بىرنارسە سۇراسا، ول شارۋاسىن جيناپ قويىپ بالاسىنا «بۇل مىناداي زات» دەپ ءبىر ساعاتتاپ تۇسىندىرەدى. ياعني، تۇسىندىرۋدەن جالىقپايدى. ويتكەنى كىشكەنتاي كەزىنەن ءوزى دە سولاي تاربيە العان. ال بىزدە بالا اناسىنان سۇراسا «ءاي، جاپشى اۋزىڭدى» ، «وتىرشى تىنىش» دەي سالادى. قاراپ وتىرساڭ، ەشقانداي تاربيە جوق. العاشىندا وسى نارسەگە شوك بولدىم» ، - دەيدى قازاقستانداعى بالا تاربيەسىنە ءالى دە تاڭعالاتىن نازىم حانىم.
ال جالعىزباستى انالارعا جاپونيادا كەرەمەت جەڭىلدىكتەر مەن جاعداي جاسالادى ەكەن.
«ەگەر جالعىزباستى انا بولساڭ، قوعامدىق كولىكتەردە تەگىن جۇرەسىڭ. ارنايى كۋرستار وقىتادى. مەن دە جالعىزباستى انا بولعان سوڭ سول جەردە تەگىن وقىدىم. بيزنەس اشقاندا دا بەس پايىزبەن نەسيە بەردى. سالىقتاردان بوساتتى. مىنە، جاپون ەلىندە جالعىزباستى انالارعا قاتتى كومەكتەسەدى» ، - دەيدى ءالى دە جاپون ەلىنىڭ كەرەمەتتىلىگىن ۇمىتا الماعان نازىم.
دايىنداعان انار داۋكەن