اقتەرەكتەگى احاڭ مەكتەبى تۋرالى نە بىلەمىز؟
بۇل تاريحي عيماراتتا ۇلت ۇستازى احمەت بايتۇرسىن ۇلى ساباق بەرگەنىن بىرەۋ بىلسە، بىرەۋ بىلمەس. توقسانىنشى جىلدارى توز-توزى شىققان اعاش ءۇيدى اۋىل ازاماتتارى ساقتاپ قالدى.
اقتەرەك اۋىلىنداعى مىنا عيماراتتىڭ قاي جىلى سالىنعاندىعى تۋرالى ناقتى دەرەك جوق. ءبىراق اكادەميك- عالىم اقجان ماشانوۆتىڭ ايتۋىنشا، 19-عاسىردىڭ سوڭىندا بۇل جەردە مەكتەپ اشىلىپ، ۇلت ۇستازى احمەت بايتۇرسىن ۇلى ساباق بەرگەن. ول تۋرالى عالىم ءوزىنىڭ بىرنەشە ەڭبەگىندە جازىپ، تاريحي جانە حرونولوگيالىق دەرەكتەر كەلتىرەدى. اعارتۋشى 1904-1909 -جىلدارى ءدال وسى جەردە ءدارىس وقىعان ەكەن.
«احمەت بايتۇرسىنوۆتىڭ ءدارىس بەرگەنى جونىندە كوپكە دەيىن مويىندالماعان. بىلەسىزدەر، ول قوياندى جارمەڭكەسىندە بولدى، قارقارالى پەتيتسياسىن جولدادى. وقۋ اعارتۋ ءىسىن جولعا قويۋعا ۇلكەن قىزمەت اتقاردى. ءالىپبيدىڭ ءوزىن وسى جەردە قۇراستىردى ما دەگەن وي كەلەدى. كەلەشەكتە احمەت بايتۇرسىنوۆتىڭ ەسىمى ءالى دە جاڭعىرادى دەپ ويلايمىز. ءالى دە زەرتتەلمەگەن دەرەكتەرى وتە كوپ»، دەيدى اقتەرەك اۋىلىنداعى مەكتەپ ديرەكتورى سۆەتلانا ابەنوۆا.
توقسانىنشى جىلدارى مۇندا بايلانىس بولىمشەسى، شارۋاشىلىق كەڭسەسى بولعان. مەكەمە جابىلعان سوڭ، قاڭىراپ بوس قالادى. ءتىپتى اتقوراعا اينالىپ، قۇلاۋدىڭ از- اق الدىندا قالعان. ايتەۋىر اۋىل اقساقالدارىنىڭ ارقاسىندا وسى كۇنگە دەيىن ساقتالادى. قازىر مۇندا مەكتەپكە دەيىنگى دايىندىق ورتالىعى مەن كىتاپحانا ورنالاسقان.
«مىنە، بىزدە قازىر احمەت بايتۇرسىنوۆ ساباق بەرگەن مۇراجايدان وسى تاقتايشا قالدى. بۇل تاقتايشا ءال ءماشانيدىڭ ايتۋى بويىنشا وسى دەرەكتى سول كىسى ءىلىپ كەتكەن ەكەن، 1988-1990 -جىلدارى دەپ تۇر»، دەيدى اۋىل كىتاپحاناسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى گۇلدەن اجانوۆا.
تاريحي عيمارات تەك بىلتىر عانا اۋداندىق مادەنيەت جانە تىلدەردى دامىتۋ بولىمىنە وتكەن. سونىمەن قاتار تاريحي- مادەني ەسكەرتكىشتەر تىزىمىنە ەنىپ، مەملەكەت قورعاۋىنا الىنادى. «2021 -جىلى تاريحي- مادەني مۇرانى ساقتاۋ ينسپەكتسياسى 5 ميلليون 300 مىڭ تەڭگەگە سىرتقى، ىشكى جوندەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزگەن بولاتىن. بۇگىنگى كۇنى ول عيمارات مادەنيەت جانە تىلدەردى دامىتۋ ءبولىمىنىڭ بالانسىنا الىندى. بيىل 150 جىلدىعىنا وراي ءبىر بولمەسىن ارنايى جابدىقتاۋعا اۋداندىق بيۋدجەتتەن 1,5 ميلليون تەڭگە قاراستىرىلىپ، بۇگىنگى كۇنى جۇمىستار جۇرگىزىلىپ جاتىر ول جەردە»، دەيدى مادەنيەت جانە تىلدەردى دامىتۋ ءبولىمىنىڭ باسشىسى جازيرا ىسقاقوۆا.
دالىرەك ايتساق، عيماراتتىڭ ءبىر بولمەسى سىنىپقا اينالىپ، ۇلت ۇستازىنىڭ ساباق بەرىپ جاتقان بەينەسى 3د فورماتىندا جاسالماق. جالپى بيىل اۋداندا احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ 150 جىلدىعىنا وراي 150 شارا وتكىزۋ جوسپارلانىپ وتىر.