تەڭگە باعامىنىڭ نىعايۋى - ۋاقىتشا قۇبىلىس - ماقسات حالىق
ساراپشى مۇنداي پايىمىنىڭ ءمانىن ءتۇسىندىردى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ءتىلشىسى.
ەكونوميستىڭ ايتۋىنشا، تەڭگە باعامىنىڭ كەيىنگى كۇندەرى رەسەي فەدەراتسياسىنا سانكسيا سالىنباي تۇرعان كەزدەگى دەڭگەيىنەن دە جوعارى بولۋىنا بىرنەشە فاكتور قاتار اسەر ەتىپ وتىر.
«تەڭگەمىزدىڭ قۇنى ارتۋىنىڭ فاكتورى ۇلتتىق قوردان ءتۇسىپ جاتقان اۋدارىمداردىڭ بولۋى دەپ ايتۋشى ەدىم. ەڭ نەگىزگى فاكتور - وسى. ۇلتتىق قوردان تۇسەتىن اۋدارىمداردى ارتتىرامىز دەگەن شەشىم قالاي شىقتى، سودان باستاپ تەڭگەمىزدىڭ قۇنى ارتا باستادى. ءار اي سايىن 1 ميلليارد دوللارعا جۋىق قاراجات ەلىمىزگە اۋدارىلىپ جاتىر. ونىڭ ءبارى قور نارىعى ارقىلى وتەدى، سول قاراجاتقا تەڭگە ساتىپ الىنادى. ونىڭ ءبارى تۇپتەپ كەلگەندە دوللارعا دەگەن ىشكى تاپشىلىقتى جويادى. وسىلايشا تەڭگەنىڭ قۇنى ارتادى»، - دەيدى ساراپشى.
عالىم ۇلتتىق بانكتىڭ تەڭگە ينتەرۆەنتسياسى تۋرالى مالىمدەمەلەرىنە قاتىستى دا ءوز پايىمىن ايتتى.
«ۇلتتىق بانك ءساۋىر ايىندا ينتەرۆەنتسيا جاساپ وتىرعان جوقپىز دەپ مالىمدەمە جاسادى. ال ناۋرىز ايىندا 1 ميلليارد دوللارعا جۋىق ينتەرۆەنتسيا بولعان ەدى جانە ۇلتتىق قوردان 800 ميلليون دوللارعا جۋىق قاراجات اۋدارىم جاسالدى. سوندا ناۋرىز ايىندا تەڭگەمىزدى تۇراقتاندىرۋ ءۇشىن 1,7 ميلليارد دوللاردان استام قاراجات جۇمىلدىرىلدى. ەندى ءار اي سايىن ۇلتتىق بانكتىڭ التىن- ۆاليۋتا قورىنان ينتەرۆەنتسياعا ارتىق اقشا جۇمسالماسا دا، ۇلتتىق قوردان اقشا اۋدارىلىپ جاتىر. بۇل تەڭگەمىزدىڭ قۇنىن ارتتىراتىنى ءسوزسىز. بازالىق پايىزدىق مولشەرلەمەنىڭ ۇلعايۋى دا تەڭگەنى نىعايتادى. ويتكەنى تەڭگەدەگى دەپوزيتتەردىڭ قۇنى ارتادى، ازاماتتار تەڭگەدەگى دەپوزيتتەرگە كوبىرەك اقشا اۋدارادى. ول دا تەڭگەمىزگە دەگەن سۇرانىستى بەلگىلى ءبىر دارەجەدە ارتتىرادى»، - دەپ قوستى ماقسات حالىق.
ەكونوميستىڭ سوزىنە قاراعاندا، رەسەي رۋبلىنىڭ قۇنى ارتقانى دا تەڭگە باعامىنا ۋاقتىشا بولسا دا وڭ اسەر ەتىپ تۇر.
«ونىڭ نەگىزگى سەبەبى - رەسەي ۇلتتىق بانكىنىڭ رۋبلدىڭ قۇنىن قولمەن، كۇشتەپ ارتتارىپ وتىرعان ساياسات. رەسەيگە مۇناي ساتۋدان ميللياردتاعان دوللار ءتۇسىپ جاتىر. ول قاراجاتقا رەسەي ۇكىمەتى وزدەرىنە قاجەتتى تەحنيكانى، اۆتووندىرىسكە قاجەت قوسالقى بولشەكتەردى، عارىش، كومپيۋتەر تەحنولوگيالارىن سىرتتان ساتىپ الا الماي وتىر. قازىر ەشكىم رەسەيگە ونداي تاۋارىن ساتىپ جاتقان جوق. وسى تۇرعىدان ول قاراجاتتىڭ ءبارى رەسەيگە جيناقتالىپ جاتىر دا، رۋبلدىڭ ۋاقىتشا قۇندى بولۋ فازاسى ورىن الىپ تۇر. ول دا تەڭگەمىزدىڭ قۇندى بولۋىنا اسەر ەتەدى»، - دەدى ساراپشى.
سونداي- اق، ول مۇناي باعاسىنىڭ ءبىر باررەلى 100 دوللاردان اسىپ تۇرۋى دا تەڭگەنىڭ قۇنىن ارتتىرىپ جاتىر.
«كاسپي قۇبىر كونسورتسيۋمىنداعى قيىندىقتار كەزىندە جاعداي تۇسىنىكسىز بولاتىن. قۇبىرداعى جوندەۋ جۇمىستارى بىتۋگە جاقىن دەگەن اقپاراتتىڭ شىعۋى دا تەڭگەمىزدىڭ، ەكسپورتتىق الەۋەتىمىزدىڭ بيىل وڭ سيپاتتا بولاتىنىن كورسەتىپ، تەڭگەمىزگە ءبىراز قۇن بەرىپ تۇر. مەنىڭ ويىمشا، بۇل ۋاقىتشا. سەبەبى رەسەي رۋبلى تۇراقتى بولىپ قالادى دەگەن ناقتى العىشارت جوق. رەسەيگە ءبارىبىر مۇنايدان كەلگەن دوللار ارقىلى سىرتقى قارىزىنىڭ ەسەبىن جۇرگىزۋ كەرەك. ازىرگە رەسەي بيلىگى سىرتقى قارىزدى رۋبلمەن قايتارامىز دەپ مىنەز كورسەتىپ وتىر. ءبىراق الەم قاۋىمداستىعى ونداي قادامعا بارمايدى، دەفولت جاريالاۋى مۇمكىن. سوندىقتان جازعا قاراي رەسەيگە سالىنعان سانكسيالاردىڭ سالدارىن كورەمىز. تاعى دا ءبىر ماسەلە بار. جازعا قاراي، جالپى وسى جىلدىڭ ىشىندە دوللاردىڭ يندەكسى كوتەرىلىپ جاتىر. فەدەرالدىق رەزەرۆ جۇيەسى 4- مامىردا دوللاردىڭ كىلتتىك پايىزدىق مولشەرلەمەسىن ءوسىردى. جىل بويىندا تاعى دا وسىرەدى. دەمەك، دوللاردىڭ قىمباتتاۋى باستالدى. الەمدە وزگە ۆاليۋتالار دوللارعا قاتىستى قۇنىن جوعالتىپ جاتىر. وسى تۇرعىدان كەلگەن كەزدە ۇزاق مەرزىمدە تەڭگەمىزگە بەلگىلى ءبىر دارەجەدە سىن- قاتەر، قىسىم بولادى دەگەن ءسوز»، - دەپ تۇيىندەدى ماقسات حالىق.
ايتا كەتەيىك، كەشە KASE قور نارىعىنداعى كۇندىزگى ساۋدا قورىتىندىسى بويىنشا، دوللار باعامى 9, 07 تەڭگەگە ارزانداپ، 1 دوللار 427, 80 تەڭگە بولعان.