قازاقستاندىقتار كولىكتى شەتەلدەن قالاي الىپ كەلەدى جانە ول ءتيىمدى مە؟
كولىك ساراپشىسى يۋري بەلوۆ Tengrinews.kz-كە بەرگەن سۇحباتىندا سىرتتان كەلەتىن كولىكتەردىڭ نەگە ءتيىمدى ەكەنىن ءتۇسىندىردى.
يۋري بەلوۆتىڭ سوزىنشە، ۋتيل الىمىنىڭ بۇرىنعى پايىزدىق مولشەرلەمەسى كەزىندە دە قازاقستاندىقتار شەتەلدەن كولىك اكەلۋدى دوعارعان جوق. بۇگىن دە بۇل جاعداي وزگەرمەيدى.
«نەگە دەسەڭىز، قازاقستانداعى كولىك كارتاسىن شەتەلدىك باعدارلامالارمەن سالىستىرۋعا كەلمەيدى. ودان بولەك، قازىر شەتەلدە كولىك راسىمدەۋ پروتسەسىنىڭ جىلدامدىعى 5 ەسەگە ارتتى»، - دەيدى ول.
شەتەلدەگى كولىكتەر قازاقستان نارىعىمەن سالىستىرعاندا كەمىندە 5 ميلليونعا دەيىن ارزان بولۋى مۇمكىن. Toyota Camry, Subaru, Volkswagen - قازاقستاندىقتار شەتەلدەن ەڭ كوپ الىپ كەلەتىن كولىكتەر. يۋريي بەلوۆ بۇل شەتەلدىك كولىكتىڭ ساپاسىنىڭ جوعىن نە قانداي دا ءبىر كەمشىل تۇسىن بىلدىرمەيتىنىن، كەرىسىنشە، كوپ جاعدايدا سىرتتاعى كولىكتەردىڭ جاعدايى جاقسى بولاتىنىن ايتتى.
«دەگەنمەن، شەتەلدەن بارلىق كولىكتى ءتيىمدى باعاعا ساتىپ الا المايسىز. ماسەلەن، Toyota Camry تەك قازاقستاندا ەمەس، امەريكادا دا جوعارى سۇرانىسقا يە كولىك، سوندىقتان ونى سىرتتان الىپ كەلۋدىڭ ءمانى جوق. ەگەر ا ق ش-تان ءدال وسى ماركانى الدىرتاتىن بولساڭىز، ايىرما تەك 1500000 تەڭگە بولادى. ال بۇل سوما تەحنيكالىق قۇجاتتاردىڭ راسىمدەلۋىمەن-اق كەتىپ قالادى. سونىمەن قاتار، 3-4 مىڭ دوللارعا (1750000 تەڭگە) Subaru Impreza الاتىن بولساڭىز، ونىڭ ءبىزدىڭ ەلدەگى باعاسى - 8 ميلليون تەڭگە. ياعني، بۇل جەردە كولىكتىڭ ءوزى دە كوپ رول اتقارادى»، - دەيدى ساراپشى.
قازاقستاندىقتار كوپ جاعدايدا ا ق ش- تان، ب ا ءا- دەن جانە گرۋزيادان كولىك اكەلەدى. ءار ەلدىڭ اۆتونارىعىنىڭ ءوز ەرەكشەلىگى بار، ءبىراق وسى مەملەكەتتەر شەتەلدىكتەر ءۇشىن ەڭ ءتيىمدى جاعدايدى جاساعان. مىسالى، اۆتوساراپشى ب ا ءا مەن گرۋزيا ەلدەرى، ەڭ الدىمەن، كولىكتى ساقتاندىرۋ اۋكتسيوندارىنان الىپ، ونىڭ بۇزىلعان جەرى بولسا، تولىق جوندەۋدەن وتكىزەتىنىن، سودان كەيىن عانا كولىكتى قازاقستانعا جىبەرەتىنىن قوستى.
«بۇل قازاقستاندىقتار ءۇشىن تاپتىرماس بونۋس دەۋگە بولادى، سەبەبى قازىر قازاقستانعا ۇرىلعان كولىكتەردى كىرگىزۋگە بولمايدى. بۇل تۋرالى زاڭدا اشىق جازىلعان. باسقا ەلدەردە مۇنداي اۋرەشىلىك جوق، ياعني كەز كەلگەن ساتىپ الۋشى سوعىلعان كولىگىن ەلگە اكەلىپ، ونى ءوز ەلىندە جوندەپ، كەيىن سەرتيفيكات الادى»، - دەيدى ول.
بەلوۆتىڭ سوزىنشە، بۇل جاعداي قازاقستاننىڭ اۆتونارىعىنا تىكەلەي اسەر ەتىپ جاتىر.
«بۇل ەلدەگى بيزنەستىڭ تۇرالاپ قالۋىنا اكەلىپ سوعىپ جاتىر. ويتكەنى قازاقستانعا كەلگەن كولىكتىڭ بارلىعى شەتەلدە جوندەلگەن. مۇنىڭ سالدارىنان ەلدە كولىك بولشەكتەرى ازايادى، سەبەبى سۇرانىس جوق. ال ول ءوز كەزەگىندە كولىك جوندەۋدىڭ قىمباتتاۋىنا اسەر ەتەدى. ءبىر سوزبەن ايتقاندا، ا ق شانىڭ بارلىعى ءوزىمىزدىڭ ەلگە ەمەس، سىرتقا كەتىپ جاتىر»، - دەيدى ساراپشى.
سونىمەن قاتار، مامان شەتەلدەن كولىك الۋ پروتسەسى قالاي جۇرەتىنىن ءتۇسىندىردى.
«ەڭ الدىمەن، ءسىز شەتەلگە كولىك الۋ ءۇشىن بارعاندا ول جاقتىڭ اۆتوبازارىنا جانە ديللەرلىك دۇكەندەرىنە ءمان بەرەسىز. وندا مىندەتتى تۇردە شەتەلدىكتەرمەن جۇمىس ىستەيتىن اگەنتتەر بولادى. ودان كەيىن ۇناتقان كولىگىڭىزدى تاڭداپ، تولىق دياگنوستيكا جاساتاسىز. بارلىق تولەمدەر شەتەلدە جاسالادى. ودان كەيىن كولىك قازاقستانعا كەلەدى. ارتىنان شەتەلدەن كەلگەن كولىك ەلدىڭ اۋماعىنداعى ۋاقىتشا قويماعا جىبەرىلەدى. ول جەردە كولىكتىڭ قازاقستان اۋماعىنا وتكەنى تۋرالى بەلگى قويىلادى جانە كولىككە قاتىستى بارلىق قۇجاتتاردى بەرەدى.
سوسىن بروكەرمەن كەلىسىپ، كولىكتىڭ باعاسىن شىعاراسىز. بىرنەشە كۇن ىشىندە بروكەر بارلىق رەسمي تولەمدى ۇسىنادى. ونىڭ ىشىنە 15 پايىزدىق مەملەكەتتىك باج جانە 12 پايىز تۇراتىن قوسىلعان قۇنعا سالىناتىن سالىق تولەيسىز. وسى وپەراتسيالاردان كەيىن 2-3 كۇن ىشىندە كولىكتى الاسىز»، - دەدى يۋري بەلوۆ.