پايعامباردىڭ حاتى

نۇر-سۇلتان. قازاقپارات -مۇسىلمان بالاسىنا تۋرا جولدى نۇسقاۋشى، ەكى دۇنيەنىڭ ساردارى، اللانىڭ ادام بالاسىنا جىبەرگەن سوڭعى پايعامبارى مۇحاممەدكە قاتىستى بۇگىنگە جەتكەن قۇندى جادىگەر كوپ ەمەس.

دەسەك تە، اللا ەلشىسىنىڭ حيجرانىڭ 6-جىلى (628 -جىلى) ۆيزانتيا يمپەرياسىنىڭ پاتشاسى يراقليگە جازعان حاتى ساقتالعان.

بۇل حاتتىڭ شىنايى كوشىرمەسى قازىر يوردانيا كورولدىگىنىڭ استاناسى اممان قالاسىنداعى حۋسەين مەشىتىنىڭ مۋزەيىندە (https://www.dolgorukiy-dynastic.com) ساقتاۋلى تۇر. بۇل جادىگەردى العاش رەت قازاقستاندىق قاۋىمعا تانىستىرىپ، كوپشىلىككە كوزايىم بولدىرعان اراب ءتىلى جانە فيھق (شاريعات زاڭى) ءىلىمىنىڭ مامانى ابدۋسامات قاسىم مىرزا.

وسى باۋىرىمىزدىڭ تاپسىرلەۋى بويىنشا حاتتا: «اسا قامقور، ەرەكشە مەيىرىمدى اللانىڭ اتىمەن. اللانىڭ ەلشىسى مۇحاممەدتەن، ريمنىڭ (ۆيزانتيا) ۇلىعى - يراقليعا. ھيداياتقا ىلەسكەندەرگە ەسەندىك بولسىن! ءالقيسسا: مەن سەنى يسلامعا شاقىرامىن. مۇسىلمان بول، ەسەندىكتە بولاسىڭ. اللا تاعالا ساعان ەكى ەسە ساۋاپ جازادى. ال باس تارتساڭ، ارياندىقتاردىڭ كۇناسى سەنىڭ موينىڭدا» دەگەن سوزدەر جازىلعان.

ياعني بۇل حاتتا پايعامبارىمىز ۆيزانتيالىقتاردى مۇسىلمان ءدىنىن قابىلداۋعا شاقىرعان. ال حاتتى الىپ بارعان ساحابانىڭ اتى-ءجونى - دىحيە يبن كالبي. بۇل جادىگەردىڭ تاعى ءبىر قۇندىلىعى - پايعامباردىڭ ءمورى باسىلعان.

يسلام تاريحىن زەرتتەۋشىلەردىڭ پايىمىنشا، مۇنداي حات تەك ۆيزانتيالىقتارعا عانا ەمەس، سول تۇستا يسلام ءدىنى قانات جايعان حيجاز ولكەسىمەن شەكارالاس جاتقان پارسىلارعا، مىسىرلىقتارعا، ەفيوپيالىقتارعا، يەمەندىكتەرگە دە جولدانعان ەكەن. سيرا كىتاپتارىندا جازىلعانداي، ۆيزانتياعا جىبەرىلگەن سالەم- حاتتى جوعارىدا اتى اتالعان دىحيە كالبي الىپ بارسا، حاباشستانعا (ەفيوپيا) ءامىر بين ءۋماينا، مىسىرعا حاتيب بين ءابۋ ءبالتا، يەمەنگە شۋجا بين ءۋاحب، يرانعا ابدۋللاھ بين حۋزافا اتتى ساحابالار جەتكىزگەنى جايلى مالىمەت بار.

اتالعان حاتتاردىڭ جولدانۋىنا 628 -جىلى جاسالعان «حۋدايبيا كەلىسىمى» سەبەپ بولعانى جايلى بارلىق يسلام دەرەككوزىندە ايتىلادى. بۇل كەلىسىم بويىنشا: مەدينا قالاسىنا قونىس اۋدارعان مۇسىلماندار مەن مەككە قالاسىندا تۇرىپ قالعان مۇشرىكتەر حيجرانىڭ 6-جىلىنان باستاپ 10 جىل بويى سوعىس-جانجالسىز بەيبىت ءومىر سۇرۋگە ۋاعدالاسادى. سول سەبەپتى بۇل وقيعا يسلام تاريحىندا «بەيبىتشىلىك كەلىسىم» دەگەن دە اتقا يە.

مۇحاممەد پايعامبار ءوزىنىڭ نەگىزى دۇشپانى مەككەلىكتەرمەن «حۋدايبيا كەلىسىمى» ارقىلى بەيبىتشىلىك شارتىنا قول جەتكىزگەننەن كەيىن، كەلەسى قادامىندا كورشى مەملەكەتتەردى يسلام دىنىنە شاقىرۋدى قولعا الادى. اللا ەلشىسىنىڭ بۇل ءىسى زور ناتيجە بەرگەنى سونشالىق، حاباشستان ءامىرشىسى ءناجاشي حات جەتكىزگەن ادامدى تاعىنان ءتۇسىپ ۇلكەن قۇرمەتپەن قارسى السا، مىسىر بيلەۋشىسى قولباسشىلارىن، مەملەكەت ادامدارىن جيناپ اقىلداسىپ، بولاشاقتا بويۇسىنۋ نيەتى بار ەكەنىن ءبىلدىرىپ، اللا ەلشىسىنە سىيلىق رەتىندە ەكى كۇڭ جىبەرەدى. تۇركىستان وبلىسى

بەكەن قايرات ۇلى

ەگەمەن قازاقستان گازەتى