اقشا جيناۋدىڭ ەڭ ءتيىمدى ادىستەرى. ەكونوميست كەڭەستەرى
قارجى ساراپشىسىنىڭ ايتۋىنشا، قاراجاتتى ۇنەمدەۋ وزەكتى ماسەلەگە اينالدى، سەبەبى كىرىس پەن شىعىستىڭ ۇلەسى ءبىر-بىرىنە تىم جاقىن.
«كەيىنگى جىلدارى قازاقستاندىقتار تۇتىنۋشىلىق شىعىنعا بەلشەسىنەن باتتى. مۇنى ەكىنشى دەڭگەيلى بانكتەر مەن جەكە تۇلعالار اراسىنداعى تولاسسىز داۋ-دامايدان بايقاۋعا بولادى. ونىڭ سەبەبى دە بەلگىلى. كوپ ادام ءوز قاراجاتتارىن دۇرىس باسقارا الماي كەلەدى. كۇندەلىكتى تىرشىلىككە قاجەت شىعىنداردان بولەك، قالتا كوتەرمەيتىن يمپۋلسيۆتى ساۋدا دا ءوز اسەرىن تيگىزىپ ءجۇر: قىمبات كيىمدەر، تەحنيكا مەن گادجەتتەر جانە تاعى باسقا. ياعني ادامدار ءوز قاراجاتىنا ساي ءومىر ءسۇرۋدىڭ ماڭىزىن تۇسىنبەي كەلەدى»، - دەدى ول.
بايعانوۆ اقشا جيناۋدىڭ باستى قاعيداسىنا توقتالىپ، جەكە تۇلعانىڭ قارجىلىق رەزەرۆى تۋرالى ءسوز قوزعادى.
«قارجى تاپشىلىعىنان تۋاتىن پروبلەمالار مەن اقشا ۇنەمدەۋ جانە ونى جيناۋ وسىنداي قاراپايىم سەبەپكە بايلانىستى قيىنداي تۇسەدى. بۇل جاعدايدى شەشۋ ءۇشىن، ەڭ الدىمەن، حالىق ءوزىنىڭ قارجىلىق ساۋاتىن ارتتىرۋى قاجەت. ەڭ ماڭىزدىسى - ءسىزدىڭ شىعىن كولەمىڭىز تاپقان تابىسىڭىزدان اسىپ كەتپەۋى كەرەك. بۇل - اقشا ۇنەمدەۋدىڭ ەڭ باستى قاعيداسى. ودان كەيىن ءاردايىم ايلىق تابىستىڭ 20-30 پايىزىنا تيىسپەي جيناعان ابزال، ياعني شىعىن وسىنشاما پايىزعا ازايۋى كەرەك. مۇنىڭ ناتيجەسىندە بەلگىلى ءبىر رەزەرۆ پايدا بولادى. بۇل اقشا جيناۋدىڭ ءبىرىنشى جولى بولسىن»، - دەدى ول.
ونىڭ سوزىنشە، دەپوزيتتىڭ مۇمكىندىگىن تولىق پايدالانعان دۇرىس.
«ەكىنشىدەن، دەپوزيت جانە ونىڭ مۇمكىندىگىن دۇرىس پايدالانۋ ماڭىزدى. ەكىنشى دەڭگەيلى بانكتەردىڭ ىشىنەن پايىزدىق ءوسىمى ەڭ جوعارىسىن تاڭداۋ كەرەك. وسى تۇستا ايتا كەتەتىن پايدالى لايفحاك بار. بەلگىلى ءبىر مەرزىمگە دەيىن اقشا شەشىپ الۋ مۇمكىندىگى جوق دەپوزيت تۇرىنە باسىمدىق بەرىڭىز. بۇل ماسەلەنى بانك قىزمەتكەرلەرىمەن اقىلداسىپ، وزىڭىزگە ءتيىمدى تاريفتى تاڭداپ الۋىڭىزعا بولادى. مىسالى 3 جىلعا دەپوزيت اشىپ، اي سايىن 20 مىڭنان قۇيساڭىز، ميلليون تەڭگەگە جۋىق قاراجاتىڭىز دايىن تۇرادى»، - دەيدى ەكونوميست.
سونىمەن قاتار، ارمان بايعانوۆ دەبەتتىك جانە نەسيەلىك كارتالاردىڭ پايداسى تۋرالى ايتتى.
«بۇگىندە قولما-قول اقشانىڭ ىقپالى ازايدى. مۇنى مويىنداماسقا امال قالمادى. دەبەتتىك جانە نەسيەلىك كارتالاردىڭ پايداسىن اقشا جيناۋدىڭ ءۇشىنشى ءتاسىلى دەپ الايىق. نەگە دەسەڭىز، مۇنداي كارتالار قارجىلىق ورتاداعى باسەكەلەستىكتى ساقتاۋ ءۇشىن كوپتەگەن كەشبەكتەر مەن بونۋستار سىيلايدى. ال كوپ جاعدايدا سول بونۋستاردىڭ اقشاعا پارا-پار ەكەنىن ەسكەرسەك، مۇنداي مۇمكىندىكتەن ايىرىلۋعا بولمايدى. 50 مىڭ تەڭگەگە ازىق-تۇلىك الساڭىز، ودان 5 مىڭ تەڭگەگە دەيىن كەشبەك الۋعا بولادى. ودان بولەك، بانكتەردىڭ دە بەلگىلى ءبىر وپەراتسيالار ءۇشىن بونۋس سىيلايتىنىن بىلەمىز. سوندىقتان وسىنى جاقسىلاپ زەرتتەپ العان ءجون»، - دەيدى ول.
سونىمەن قاتار، ەكونوميست قارجىلىق تايم-مەنەدجمەنتتىڭ نە ەكەنىن ءتۇسىندىردى.
«تورتىنشىدەن، جوعارىدا ايتىپ كەتكەنىمدەي، ادام ءوز قاراجاتىن ۇتىمدى ۇيلەستىرە ءبىلۋى كەرەك. ول ءۇشىن، ەڭ الدىمەن، قارجىنى دۇرىس جوسپارلاۋ جولدارىن ۇيرەنگەن ابزال. ارينە، قارجىگەر بولىپ ەكىنىڭ ءبىرى تۋمايدى، ءبىراق قاپتاعان كونسالتينگ كومپانيالار سىزگە كومەكتەسە الادى. قارجى مەنەدجەرىنە بارىپ، وعان ءوزىڭىزدىڭ ايلىق تابىسىڭىز بەن سوڭعى التى ايداعى شىعىنىڭىزدى ەسەپتەتىپ كورسەڭىز، كوزىڭىز اشىلادى، ارتىق شىعىننىڭ قايدان پايدا بولعانىن تۇسىنەسىز. سونداي-اق، قارجى مەنەدجەرى سىزگە كەلەسى ايدا قانشا اقشا جۇمسايتىنىڭىزدى جانە شىعىندى قاي جەردە ازايتۋعا مۇمكىندىك بارىن بىردەن جازىپ بەرەدى. ارى قاراي ءوزىڭىز ۇعىپ الاسىز. قارجىلىق تايم-مەنەدجمەنت دەگەن وسى. مۇلدە بولماسا، كىرىستەر مەن شىعىستاردى ەسەپكە الاتىن موبيلدى قوسىمشالاردى جۇكتەپ الىڭىز. ونىڭ كومەگىمەن اقشانىڭ قايدا جانە قانداي كولەمدە جۇمسالعانىن باقىلاي الاسىز»، - دەدى بايعانوۆ.