جانارماي باعاسىن وسىرمەۋ ءۇشىن قانداي شارالار ىسكە اسىرىلۋدا
سونىمەن قاتار اكسيزدەر ارقىلى بيۋدجەت پايداسىنا وسى مارجانىڭ ءبىر بولىگىن الۋ قاجەتتىلىگى اتاپ ءوتىلدى. بۇل رەتتە، ءتيىستى ەسەپتەۋلەر جۇرگىزۋ جانە باعانىڭ وسۋىنە جول بەرمەۋ تاپسىرىلدى.
ايتا كەتۋ كەرەك، 2021 -جىلى بەنزين مەن ديزەل وتىنى باعاسى ايتارلىقتاي وسكەن: بەنزين 30 تەڭگەدەن استام، ديزەل وتىنى 60 تەڭگەدەن استام. بۇل رەتتە اكسيزدەر وزگەرگەن جوق. جوعارىدا اتالعان تاپسىرمانى ورىنداۋ ءۇشىن مىنالار ۇسىنىلدى:
- بەنزيندى كوتەرمە ساۋدادا وتكىزۋگە ارنالعان اكسيز مولشەرلەمەسىن 1 توننا ءۇشىن 24435 تەڭگەدەن 38134 تەڭگەگە دەيىن ۇلعايتۋ (قازىرگى ۋاقىتتا بەنزيننىڭ ءاربىر ليترىندەگى اكسيز 17,8 تەڭگەنى قۇرايدى، اكسيز مولشەرلەمەسىن ليترىنە 10 تەڭگەگە، ياعني 17,8+10=27,8 ارتتىرۋ ۇسىنىلادى)؛
- ديزەل وتىنىن كوتەرمە ساۋدادا وتكىزۋگە ارنالعان اكسيزدەر مولشەرلەمەسىن 1 توننا ءۇشىن 9300 تەڭگەدەن 35726 تەڭگەگە دەيىن ۇلعايتۋ (ديزەل وتىنىنىڭ ءار ليترى 7,2 تەڭگەنى قۇرايدى، اكسيز مولشەرلەمەسىن ليترىنە 20 تەڭگەگە ارتتىرۋ ۇسىنىلادى، ياعني 7,2+20=27,2).
بۇل رەتتە، «باعالارىنا مەملەكەتتىك رەتتەۋ بەلگىلەنگەن بولشەك ساۋدادا وتكىزىلەتىن مۇناي ونىمدەرىنە شەكتى باعالاردى بەلگىلەۋ تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسى ەنەرگەتيكا ءمينيسترىنىڭ 2015 -جىلعى 19-مامىرداعى №361-بۇيرىعىنا وزگەرىستەر ەنگىزۋ تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسى ەنەرگەتيكا ءمينيسترىنىڭ م. ا. 2022 -جىلعى 6-قاڭتارداعى №2-بۇيرىعىنا سايكەس 180 كۇنگە دەيىن ج ج م بولشەك ساۋدا ارقىلى وتكىزۋگە شەكتى باعالار بەلگىلەنگەندىكتەن، اكسيزدەردى ارتتىرۋ ج ج م باعاسىنىڭ وسۋىنە اكەلمەيدى.
بۇدان باسقا، شەكتى باعالاردىڭ قولدانىلۋ مەرزىمى اياقتالعاننان كەيىن باعالاردىڭ ودان ءارى وسۋىنە جول بەرمەۋ ءۇشىن مەملەكەت باسشىسى ج ج م ءوندىرۋ جانە تاراتۋ سالاسىن رەفورمالاۋ ءۇشىن ۇسىنىستار كەشەنىن ازىرلەۋگە تاپسىرما بەردى. وسىلايشا، قولدانىستاعى شەكتى باعالار، سونداي-اق قابىلداناتىن شارالار كەشەنى اياسىندا اكسيزدەردىڭ ۇلعايۋى ج ج م باعاسىنىڭ وسۋىنە اكەلمەيدى.