جوشى ۇلىسىنىڭ نەگىزى قاي جىلى قالاندى؟
«ۆ. ترەپاۆلوۆ جوشى ۇلىسىنىڭ دەشتى قىپشاققا قونىس اۋدارعان جىلى رەتىندە 1225-جىلعى داتانى ۇستانادى. سونىمەن قاتار، جوشى مەن شاعاتاي ءبىر ۋاقىتتا جاڭا ۇلىستار قۇردى. «التان توبچي» ماتىنىنە سۇيەنىپ، جوشى ۇلىسى مەن شاعاتاي ۇلىسىنىڭ 1225-جىلى بولىنگەنىن ايتۋعا بولادى. جەكەلەگەن سىنشىلار 1225-جىلعى بۇل وقيعاعا كۇمان كەلتىرۋى مۇمكىن. ءبىراق بۇل قازىرگى دەرەككوزدەردەگى جالعىز ناقتى داتا. ايتا كەتۋ كەرەك، «التان توبچي» موڭعولداردىڭ ىشكى اڭىزدارداعى دەرەككوزدەرگە كوپ نەگىزدەلگەن. سوندىقتان بۇل دەرەكتى ەلەمەۋگە بولمايدى»، - دەدى تاريحشى «ۇلىق ۇلى - التىن وردا» اتتى حالىقارالىق عىلىمي-پراكتيكالىق كونفەرەنسيادا.
سونداي-اق عالىم جوشى ۇلىسىنىڭ قىپشاق دالاسىنا بيلىك جۇرگىزۋى حورەزمدەرگە جاساعان شابۋىلدارىنان باستالعان دەگەن بولجام ايتتى.
«شىن مانىندە، جوشى حورەزمدەگى شابۋىلدان كەيىن دەشتى قىپشاقتىڭ ءبىر بولىگىنە بيلىك جۇرگىزە باستادى. ءبىراق ونىڭ بيلىگىنە اكەسى زاڭدى مارتەبەنى بىرنەشە جىلدان كەيىن بەرۋى مۇمكىن. ازىرشە بارلىق دەرەككوزدەردەن جوشى ۇلىسىنىڭ قازاقستان اۋماعىنا زاڭدى قونىس اۋدارعان جىلى رەتىندە 1225-جىلدى اتاپ وتۋگە بولادى»، - دەدى جاقسىلىق ءسابيتوۆ.
عالىمنىڭ ايتۋىنشا، جوشىنىڭ كوزى تىرىسىندە ونىڭ ۇلىسى ءۇش ماڭىزدى وزگەرىسكە ۇشىراعان.
ولار:
1. 1206-جىلى وعان كەنەگەس رۋىنان حۋنان باستاعان ۇلىس كەلىپ قوسىلدى. 1207-جىلى وعان قىرعىزداردىڭ جانە «ورمان تايپالارىنىڭ» اۋماقتارى قوسىلدى.
2. 1219-جىلى حورەزمشاحقا جورىق قارساڭىندا شىڭعىس حان ۇلىستاردى قايتا تاراتىپ، ءوز يمپەرياسىن قايتا قۇردى.
3. 1225-جىلى شىڭعىس حان جوشىعا دەشتى-قىپشاقتىڭ قايالىقتان ساكسينگە دەيىنگى اۋماعىن زاڭدى تۇردە بەكىتىپ بەردى.