باسپانا ماسەلەسى: الماتى قالاسى بويىنشا وزەكتى سۇراقتاردىڭ جاۋابى
كوپبالالى جانە از قامتىلعان وتباسىلاردىڭ باسپاناعا قولجەتىمدىلىگىن ارتتىرۋ ءۇشىن قانداي قۇرالدار (جولدارى) بار؟ وتكەن جىلى وسى ساناتتاعى وتباسىلارعا قانشا باسپانا بەرىلدى؟ بيىلعا جوسپار قانداي؟
تۇرعىن ءۇيدىڭ قولجەتىمدىلىگىن ارتتىرۋ ءۇشىن 2021 -جىلى «كوپبالالى وتباسى» ، «مۇگەدەك بالاسى بار نەمەسە مۇگەدەك بالا تاربيەلەپ وتىرعان وتباسى» ، «1-جانە 2-توپتاعى مۇگەدەكتەر» ، «جەتىم بالالار» ساناتتارى بويىنشا كەزەكتە تۇرعان ازاماتتارعا باسپانا ساتىپ الۋعا باستاپقى جارنانى ەنگىزۋ ءۇشىن 1 ميلليون تەڭگەدەن بەرىلدى. بارلىعى قايتارىمسىز نەگىزدە 2 مىڭ ادام سەرتيفيكات الدى.
الماتى قالاسىندا 2020 -جىلى بارلىعى 2926 وتباسى باسپانامەن قامتاماسىز ەتىلدى، ونىڭ ىشىندە:
- 879 - كوممۋنالدىق تۇرعىن ءۇي قورىنان (427 - حالىقتىڭ الەۋمەتتىك وسال توپتارى، 452 - كوپبالالى وتباسىلار) ؛
- 4989 - كەزەكتە تۇرعاندار ءۇشىن جەڭىلدىكتى نەسيەلىك باعدارلامالار («شاڭىراق» باعدارلاماسى – 3578، كرەديتتىك تۇرعىن ءۇي - 1411) ؛
- 2050 - جاستارعا ارنالعان باعدارلامالار (الماتى جاستارى بويىنشا كرەديتتەۋ – 1000، جۇمىس ىستەيتىن جاستار ءۇشىن ساتىپ الۋ قۇقىعىنسىز جالعا بەرۋ - 1050) .
كونسۋلتاتسيالىق كومەك بارلىق نيەت بىلدىرۋشىلەرگە كورسەتىلەدى. ول ءۇشىن تۇرعىن ءۇي باسقارماسىنىڭ ءبىرىنشى قاباتىندا وپەراتسيالىق زال بار. سونىمەن قاتار، كەڭەس الەۋمەتتىك جەلىلەردەگى پاراقشالاردا كورسەتىلەدى. ىسكە اسىرىلىپ جاتقان باعدارلامالار، شارتتار مەن مەرزىمدەر تۋرالى اقپارات باسقارمانىڭ جانە الماتى جاستارى سايتتارىندا جاريالانادى.
- «شاڭىراق» پيلوتتىق باعدارلاماسىندا اعىمداعى جىلدىڭ باسىنان باستاپ جەكە تۇرعىن ءۇي ساتىپ الۋ ءۇشىن 225 قارىز بەرىلدى.
«شاڭىراق» باعدارلاماسىنىڭ شارتتارى:
- ءتيىمدى مولشەرلەمە - جىلدىق %5؛
- باستاپقى جارنا - ؛
- قارىزدىڭ ەڭ ۇزاق مەرزىمى - 20 جىلعا دەيىن؛
- قارىزدىڭ ەڭ جوعارى سوماسى - 18 ميلليون تەڭگەگە دەيىن؛
- جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندا كەزەكتە تۇرعانداردىڭ بارلىق ساناتتارى قاتىسۋعا قۇقىلى.
«حالىقتىڭ الەۋمەتتىك وسال توبى» (ح ءا و ت) ساناتىنداعى 427 وتباسى جانە 452 كوپبالالى وتباسىن بيىل تۇرعىن ۇيمەن قامتاماسىز ەتۋ جوسپارلانۋدا. بۇل جەردە كەزەكتە تۇرعاندار جايلى بولىپ وتىر ما؟ ح ءا و ت ساناتىنا كىمدەر كىرەدى؟
ءيا، بۇل پاتەرلەردىڭ بارلىعى كوممۋنالدىق تۇرعىن ءۇي قورىنان باسپاناعا مۇقتاجدار ەسەبىندە تۇرعان ازاماتتارعا كەزەكتىلىك تارتىبىمەن بولىنەتىن بولادى.
ح ءا و ت ساناتىنا: ۇوس ارداگەرلەرى، جەتىم بالالار، جەڭىلدىكتەر بويىنشا ۇوس ارداگەرلەرىنە تەڭەستىرىلگەن ارداگەرلەر، 1 جانە 2 توپتاعى مۇگەدەكتەر، تولىق ەمەس وتباسىلار، مۇگەدەك بالاسى بار نەمەسە مۇگەدەك بالا تاربيەلەپ وتىرعان وتباسىلار، جاسىنا بايلانىستى زەينەتكەرلەر، قانداستار، ق ر ۇكىمەتى بەكىتكەن اۋرۋلار تىزىمىندە اتالعان سوزىلمالى اۋرۋلاردىڭ اۋىر تۇرلەرىمەن اۋىراتىن ادامدار، ەكولوگيالىق اپاتتار، تابيعي جانە تەحنوگەندىك سيپاتتاعى ت ج سالدارىنان جالعىز تۇرعىن ۇيىنەن ايىرىلعان ادامدار، قىزمەتتىك مىندەتتەرىن اتقارۋ كەزىندە قازا تاپقان قىزمەتكەردىڭ وتباسى كىرەدى.
وسى جىلى 8 مىڭنان استام تۇرعىندى باسپانامەن قامتاماسىز ەتۋ جوسپارلانۋدا. ازاماتتار بۇل تىزىمگە كىرەتىنىن، نە كىرمەيتىنىن قالاي بىلە الادى؟
پاتەرلەردىڭ جالپى سانىنىڭ 879 ى كەزەكتىلىك تارتىبىمەن بولىنەتىن بولادى.
قالعان پاتەرلەر جەڭىلدەتىلگەن يپوتەكالىق باعدارلامالار بويىنشا، سونداي- اق 29 جاسقا دەيىنگى جۇمىس ىستەيتىن جاستار ءۇشىن ساتىپ الۋ قۇقىعىنسىز ساتىلادى. وسى باعدارلامالارعا قاتىسۋ ەرىكتى سيپاتتا بولادى. وسىعان بايلانىستى قاتىسۋعا نيەت بىلدىرۋشىلەر ءتيىستى ءوتىنىم بەرۋى ءتيىس.
كەزەكتە تۇرعانداردى تۇگەندەۋ قالاي جۇرگىزىلەدى؟
2020 -جىلدان باستاپ كەزەكتە تۇرعاندارعا قىزمەت كورسەتەتىن باعدارلامالىق ءونىم - «ەسەپكە قويۋ.. .» ءبىرىڭعاي ۇلتتىق جۇيەسى ەنگىزىلگەن. ول جىلىنا ءبىر رەت مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ بارلىق جۇيەلەرىنەن دەرەكتەردى ينتەگراتسيالاۋ ارقىلى اۆتوماتتى تۇردە تۇگەندەۋ جۇرگىزەدى. ونىڭ ناتيجەلەرى بويىنشا قاجەتتىلىك بولماعان، باسقا ەلدى مەكەنگە كەتكەن، ساناتىن جوعالتقان جانە ت. ب. جاعدايدا كەزەكتە تۇرعان ادام ەسەپتەن شىعارىلادى.
«تۇرعىن ءۇي قاتىناستارى تۋرالى» ق ر زاڭىندا الماتى قالاسىندا تۇرۋ تالابى كوزدەلگەن. بۇل رەتتە، قازىرگى ۋاقىتتا 14 جاسقا تولماعان بالالاردى تىركەۋ ءتارتىبى وزگەردى. بۇل فاكتى كەزەككە قويۋدان باس تارتۋ ءۇشىن نەگىز بولىپ تابىلا ما؟ مەملەكەتتەن تۇرعىن ءۇيدى كىم جانە قالاي الا الادى؟
14 جاسقا دەيىنگى بالالاردىڭ مەكەنجاي تىركەۋىندە بولماۋى كەزەككە قويۋدان باس تارتۋ ءۇشىن نەگىز بولىپ تابىلمايدى. جالعىز تالاپ - بالالاردى باسقا ەلدى مەكەندە تىركەۋگە بولمايدى.