كوروناۆيرۋس: اعزانى قالپىنا كەلتىرۋ تاسىلدەرى قانداي
وكپە جۇمىسىن قالپىنا قالاي كەلتىرۋگە بولادى؟ تىنىس الۋ گيمناستيكاسى جانە باسقاسى تۋرالى بەلگىلى عالىم ساۋلە قاسەنوۆا بايانداپ بەردى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ءتىلشىسى.
ونىڭ ايتۋىنشا، وڭالتۋ پاتسيەنتتەردىڭ كوبىنە قاجەت، ول ۆيرۋس ينفەكسياسى دەڭگەيىنىڭ اۋىرلىعىنا بايلانىستى. COVID-19 جەڭىل تۇرىنە شالدىققان ادام ءۇشىن (ك ت مالىمەتتەرى بويىنشا وكپە 30%- عا دەيىن زاقىمدانعان) قالپىنا كەلتىرۋ 1 ايدان 3 ايعا دەيىن جانە كوپ جاعدايدا ءدارىنىڭ كومەگىنسىز ءوتۋى مۇمكىن.
بۇل رەتتە دارىگەر پاتسيەنتتىڭ جاعدايىن (ەنتىگۋ، تەرشەڭدىك، السىزدىك، جۇرەك سوعىسىنىڭ جيىلەنۋى) جانە تالداۋدىڭ ناتيجەلەرىن باعالايدى. وڭالتۋ شارالارىنا تىنىس الۋ گيمناستيكاسى، كۇن ءتارتىبىن ساقتاۋ، تولىققاندى ۇيقى، ساياباقتا سەرۋندەۋ سەكىلدى ءوز بەتىنشە ورىنداي الاتىن جاتتىعۋلار كىرەدى. كەي جاعدايلاردا قوسىمشا ءدارى پرەپاراتتارى، مىسالى، جۇرەك سوعىسىن ازايتۋ، ەنتىگۋدى تومەندەتۋ جانە ت. ب. تاعايىندالادى.
اۋرۋدىڭ ورتا دارەجەسىندە، ياعني وكپە 30 دان P عا دەيىن زاقىمدانعان جاعدايدا، وڭالتۋ 6 ايعا دەيىن جالعاسۋى مۇمكىن. جوعارىدا كەلتىرىلگەن ءىس- شارالاردان باسقا، اۋرۋدان جازىلىپ كەتكەن پاتسيەنتكە تەراپيەۆت دارىگەر نەمەسە جالپى پراكتيكا دارىگەرى قاندى سۇيىلتاتىن پرەپاراتتاردى تاعايىندايدى. قان كەتۋ سياقتى كەرى اسەرلەرىن ەسكەرىپ، ولاردى ۇزاق ۋاقىت قابىلداۋعا بولمايدى. ك ۆ ي-دىڭ 3- دەڭگەيىمەن اۋىرعاندا وكپە 50 دەن u عا دەيىن زاقىمدانادى.
بۇل جاعدايدا وكپەمەن قاتار جۇرەك، باۋىر، بۇيرەك، مي دا زاقىمدانادى. سوندىقتان مۇنداي پاتسيەنتتەردى ستاتسيوناردان شىققاننان كەيىن پۋلمونولوگ، كارديولوگ، گاستروەنتەرولوگ، نەفرولوگ، نيەۆروپاتولوگ جانە پسيحوتەراپيەۆت باقىلاۋعا الادى. وڭالتۋ شارالارى بارلىق زاقىمدانعان اعزالاردىڭ قىزمەتىن قالپىنا كەلتىرۋدى قوسا وتىرىپ، كەشەندى وتەدى. بۇل شارالار كەمىندە ءبىر جىل ۋاقىتتى الادى.
ىندەتپەن كۇرەس
«ۆيرۋس ادامعا تىنىس الۋ جولدارى ارقىلى كىرەدى. اعزاداعى تىنىس الۋ جانە گاز الماسۋ قىزمەتىن وكپە جۇزەگە اسىرادى. سىرقاتتىڭ اۋىر بولعان جاعدايلارىندا ولار ءوزىنىڭ قىزمەتى مەن قاندى وتتەگىمەن قانىقتىرۋ قىزمەتىن جوعالتىپ، فۋنكسيونالدىق جانە قۇرىلىمدىق وزگەرىستەرگە شالدىعادى. اۋىر ەنتىگۋ ميكرو- نەمەسە ماكروترومبوزعا اكەلەدى. سوندىقتان اۋرۋدىڭ كۇردەلى ءتۇرىن ەمدەۋ پاتسيەنتتىڭ كۇيىن، ستاتسيونار جاعدايىندا تەكسەرۋدىڭ مالىمەتتەرىن كۇن سايىن، كەيدە ءتىپتى ساعات سايىن باقىلاۋدى تالاپ ەتەدى. وكپەنىڭ جۇمىسىن قالپىنا كەلتىرۋ ءۇشىن يممۋندىق قابىنۋ مەن قاننىڭ قويۋلانۋىن ەمدەۋ قاجەت. قالپىنا كەلتىرۋ ءۇشىن ەمحانا دارىگەرى نەمەسە بەيىندى ماماننىڭ باقىلاۋىمەن ءدارى پرەپاراتتارى تاعايىندالادى»، - دەيدى عالىم. وڭالتۋ شارالارىنىڭ دەر كەزىندە باستالۋى تىنىس الۋ اعزالارىنىڭ قىزمەتى مەن قۇرىلىمىن قالپىنا كەلتىرۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. الايدا ەگەر وكپەدە فيبروزدى ءتىن جينالىپ قالعان بولسا، وندا پاتسيەنتكە وكسيگەنوتەراپيا جاساۋ قاجەت، ويتكەنى بۇل تەراپيا اعزانىڭ وتتەگىمەن قانىعۋ پروتسەسىن وتەۋگە كومەكتەسەدى.
«تىنىس الۋ اعزالارىنىڭ رەزەرۆتەرى مەن ورىن تولتىرۋشى مۇمكىندىكتەرى جەتكىلىكتى ەكەندىگىن ايتا كەتكىم كەلەدى. مەنىڭ كلينيكالىق تاجىريبەمدە، ءتۇرلى سەبەپتەرمەن ءبىر وكپەسىنەن ايرىلعان ادامدار جۇمىس ىستەپ، وتباسىن قۇرىپ، ءومىر سۇرەدى» - دەيدى پروفەسسور.
وكسيگەنوتەراپيا - وتتەگىنىڭ كومەگىمەن ەمدەۋ. ەگەر اعزادا وتتەگىنىڭ از عانا جەتىسپەۋشىلىگى بولعان جاعدايدا باستىڭ اۋىرۋىنا، شارشاۋ، دەنە قيمىلى مەن ويلاۋ بەلسەندىلىگىنىڭ تومەندەۋىنە، يممۋنيتەتتىڭ السىرەۋىنە اكەلەتىن گيپوكسيانىڭ داميتىندىعى بەلگىلى. اعزادا وتتەگىنىڭ جەتىسپەۋشىلىگىن اتموسفەرالىق اۋادان وتتەگىنى ءبولىپ شىعاراتىن قوندىرعى، وتتەگى كونتسەنتراتورىنىڭ كومەگىمەن قالپىنا كەلتىرۋگە بولادى. كونتسەنتراتسيالانعان وتتەگى ينگالياتسياسى ك ۆ ي- مەن اۋىرعان بارلىق ناۋقاستاردىڭ كوبىنە، ولاردىڭ ەمدەلۋ كەزەڭىندە كورسەتىلەدى. ويتكەنى اۋرۋدىڭ ەڭ العاشقى كورىنىسى قانداعى وتتەگىنىڭ پايىزدىق قۇرامىن سيپاتتايتىن كورسەتكىش - وتتەگىنىڭ ساتۋراتسياسىنىڭ تومەندەۋى بولىپ سانالادى. وكسيگەنوتەراپيانىڭ ناتيجەسىندە ناۋقاستاردا ەنتىگۋ ازايادى، جۇرەك، بۇيرەك، باۋىر قىزمەتى قالپىنا كەلەدى، مەتابوليزم ونىمدەرىمەن ۋلانۋ تومەندەيدى. وتتەگى قوسپالارىمەن قانىققان ينگالياتسيا ساۋىعۋ پروتسەسىن جىلدامداتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. ءبىراق باللوندى وتتەگىنى پايدالانۋعا بولمايدى، ويتكەنى ونى پايدالانۋ ادام ءۇشىن قاۋىپتى بولۋى مۇمكىن.
وتتەگى كونتسەنتراتتارىندا وتتەگىنى جەتكىزۋ قاۋىپسىز جۇزەگە اسىرىلادى. وتتەگىمەن دەمالۋ كەزىندە مىندەتتى تۇردە جيىنتىقتا بار ىلعالداعىشتى پايدالانۋ كەرەك. مۇرىن كانيۋلياسىنىڭ كومەگىمەن جاسالاتىن ينگالياتسيا جەكە پايدالانىلۋى ءتيىس. اپپاراتتا ۋاقىتىمەن فيلتر اۋىستىرىلۋى ءتيىس.
تىنىس الۋ گيمناستيكاسى
ونىڭ سوزىنە قاراعاندا، كوروناۆيرۋس ينفەكسياسىمەن اۋىرىپ شىققان ناۋقاستار تەرەڭ تىنىس الۋ كەزىندە قيىندىقتى سەزىنەدى، سوندىقتان دارىگەرلەر تىنىس الۋ گيمناستيكالارىنىڭ ەڭ قاراپايىم ادىستەرىن جاساۋعا كەڭەس بەرەدى. بىردەن كۇردەلى جاتتىعۋلار جاساۋعا بولمايدى. مىسالى، تەرەڭ دەمالۋ، مۇمكىندىگىنشە اۋانى 2-3 سەكۋند ۇستاپ تۇرۋ، ال اۋانى شىعارۋدى 5-6 سەكۋندقا دەيىن ۇزارتۋعا تىرىسۋ كەرەك. 2-شى نۇسقاسى - ىشپەن دەمالۋ. تىنىس الۋ جاتتىعۋلارىن دەنساۋلىق جاعدايىنا قاراي كۇنىنە بىرنەشە رەت جاساۋعا بولادى.
اۋرۋدىڭ ءجىتى كەزەڭىندە ينگالياتسيانى ۇيدە جاساۋعا بولمايدى: ويتكەنى ۆيرۋستىڭ بولشەكتەرى قورشاعان كەڭىستىكتە تارالىپ جاتادى جانە ول وتباسى مۇشەلەرىنىڭ جۇقتىرۋ قاۋپى بار. كەز كەلگەن اۋرۋ اعزا ءۇشىن سترەسس بولادى، سونىمەن بىرگە ول كەزدە تولىققاندى تاماقتانۋعا تابەتتىڭ جوعالۋى پايدا بولادى. ساۋىعۋ ءۇشىن ادام اعزاسىنا تاعاممەن كەلەتىن ەنەرگيانى قالپىنا كەلتىرۋ قاجەت. كوروناۆيرۋس ينفەكسياسى كەزىندە جوعالعان تابەت، ءيىس ءارى ءدامدى سەزىنۋ قالپىنا كەلەدى.
اس مازىرىنە سورپا، اق جانە قىزىل ەت، جەمىس، كوكونىستى جەتكىلىكتى مولشەردە پايدالانۋ قاجەت. جاڭعاق، جاسىل شوپتەردى پايدالانعان پايدالى. ەگەر اسقازان- ىشەك جولدارىنىڭ اسقىنعان اۋرۋلارى بولماعان جاعدايدا قىمىز، شۇبات سەكىلدى ۇلتتىق سۋسىنداردى ءىشۋدى دە ەستەن شىعارماعان دۇرىس.
كوپتەگەن، اسىرەسە ورتا جانە اۋىر دەڭگەيدەگى پاتسيەنتتەردە اۋىرۋ بارىسىندا دەپرەسسيا ءورشيدى. كوروناۆيرۋس كەزىندە ناۋقاس كەۋدەسىندە اۋىرلىقتى سەزىنەدى، كەنەتتەن تىنىس الۋ پروبلەماسى پايدا بولادى. وسىدان قورقىنىش پايدا بولادى. وتتەگىنىڭ جەتىسپەۋشىلىگىنەن قولدىڭ دىرىلدەۋى پايدا بولۋى مۇمكىن. سوندىقتان وسىنداي جاعدايلاردا تىنىشتاندىراتىن پرەپاراتتار تاعايىنداۋعا ءماجبۇر بولادى. بۇدان ءارى ادامدارعا پسيحولوگتىڭ جانە ناۋقاستان جازىلعان توپتىڭ كومەگى قاجەت. تىنىس الۋ گيمناستيكاسىنىڭ ساباقتارى توپتاردا 1,5 مەتر اراقاشىقتىقتى ساقتاي وتىرىپ جۇرگىزىلەدى. ءوز بەتىنشە جۇرە المايتىندارعا مەيىرگەرلەر پالاتالاردا جاتتىعۋ جاساۋعا كومەكتەسەدى. ناۋقاستار قولداۋدى قاجەت ەتەدى.
سىرقات سالدارىنان ءومىر ازداپ وزگەردى، الايدا دەنساۋلىقتى قالپىنا كەلتىرۋگە بولادى! اۋىر سىرقاتقا شالدىققان ادامداردا، اسىرەسە وكپەنىڭ جاساندى جەلدەتۋى جاسالعانداردا نىسانالى نازار اۋدارۋ، ەستە ساقتاۋ جانە دۇرىس ويلاۋ سەكىلدى فۋنكسيالاردىڭ تومەندەۋى بايقالادى. بۇل پروبلەما بىرنەشە اپتا نەمەسە ايدا جوعالىپ كەتەدى، ءبىراق كەي ادامداردا ول ۇزاق ۋاقىتقا سوزىلۋى مۇمكىن. مي قىزمەتىن قالپىنا كەلتىرۋگە دەنە قيمىلىنىڭ جاتتىعۋلارى كومەكتەسە الادى.
ولار جەڭىل بولۋى مۇمكىن، ءبىراق ونىمەن كۇندەلىكتى اينالىسۋ كەرەك. ميعا ارنالعان جۇمباقتار شەشۋ، كىتاپ وقۋ، اقپاراتتى ەستە ساقتاۋ سەكىلدى جاتتىعۋلار جاساۋ قاجەت. جاسالاتىن ىستەردى كەزەڭ- كەزەڭمەن جوسپارلاۋ قاجەت. تۋىسقاندار مەن دوستاردان كومەك سۇراۋدان ۇيالماۋ كەرەك.
اۆتور: رۋسلان عابباسوۆ