قۇبىلاي حان اسكەرىنىڭ قۇرامىندا بابالارىمىز يندونەزيانىڭ ياۆا ارالىنا دەيىن جەتكەن

نۇر-سۇلتان. قازاقپارات - قۇبىلاي حان اسكەرىنىڭ قۇرامىندا بولعان بابالارىمىز يندونەزيانىڭ ياۆا ارالىنا دەيىن جەتكەن. مۇنداي دەرەك الەمنىڭ سەگىزىنشى كەرەمەتى سانالاتىن «بوروبۋدۋر» عيباداتحاناسىندا بەينەلەنگەن.

قازاقستاننان اتتانعان «بابالار ىزىمەن» عىلىمي ەكسپەديتسياسىنىڭ مۇشەلەرى وسى تاريحي ورىنعا ارنايى بارىپ، قابىرعاعا سالىنعان سۋرەتتەردى ءوز كوزىمەن كوردى.

«تاۋ باسىنداعى بۋددا عيباداتحاناسى»، بوروبۋدۋر ءسوزىنىڭ نەگىزى ماعىناسى وسىنداي. بولجام بويىنشا تاريحي نىساننىڭ قۇرىلىسى 7-عاسىردا باستالىپ، 9-عاسىرلاردىڭ سوڭىندا اياقتالعان. ال كەيىنگى جىلداردا ونىڭ قابىرعاسىنداعى تاستارعا جەرگىلىكتى حالىقتىڭ تۇرمىس- تىرشىلگى مەن ايماقتا بولعان وقيعالار قاشالىپ سالىندى. سولاردىڭ ىشىندە بابالارىمىزعا قاتىستى دەرەكتەر دە بار.

رەدۆان، ەكسكۋرسيا جەتەكشىسى:

- 1293 -جىلى قىتايدان اتتانعان موڭعول اسكەرى ياۆا ارالىنا جەتەدى. 20 مىڭ جاۋىنگەر مۇندا مىڭنان استام كەمەمەن كەلگەن. ولار ارالدى تولىق جاۋلاپ الماق بولادى. الايدا جەڭىسكە جەتە المادى. سوندىقتان كەيىن شەگىنگەن. بۇل وقيعا بوروبۋدۋردىڭ قابىرعاسىنادا بەينەلەنگەن.

عالىمداردىڭ ايتۋىنشا، مىنا كەمە سول كەزدە قۇبىلاي حاننىڭ قالىڭ قولى ءمىنىپ كەلگەن كەمەنىڭ سۋرەتى.

يندونەزيالىق حەلمي مۋرۆانتو، گۋننەلل، سۋحارسونو سىندى عالىمداردىڭ دەرەگىنشە 12-14-عاسىرلاردا بوروبۋدۋر عيباداتحاناسىنىڭ اينالاسىندا ۇلكەن كول بولعان. مۇنى 1949 -جىلى نيدەرلاند گەولوگتارى جۇرگىزگەن زەرتتەۋ ناتيجەسى دە راستادى. ياعني قازبا جۇمىستارى كەزىندە عيباداتحانا ماڭايىنان كولدىڭ ۇلتانىنا ءتان بەلگىلەر مەن كونە قايىقتىڭ قالدىعى تابىلادى. عالىمدار ونى قالپىنا كەلتىرىپ، بوربودۋر كەشەنىنىڭ جانىنداعى سامۋدرا راكسا مۋزەيىنە قويعان. قىتايلىق زەرتتەۋشىلەردىڭ پايىمىنشا، تابىلعان قايىق يۋان يمپەرياسىنىڭ تۇسىندا جاسالعان.

ساپار ىسقاقوۆ، «بابالار ىزىمەن» عىلىمي ەكسپەديتسياسىنىڭ جەتەكشىسى:

- 13-عاسىردا قۇبىلايدىڭ اسكەرلەرى سونداي كەمەلەردى پايدالانعان. ويتكەنى بۇلار ساۋدا- ساتتىق جاسايتىن كەمەلەر. ۇلكەن اۋىر جۇكتەردى الا الۋعا مۇمكىنشىلىكتەرى بار. سوندىقتان وسىنداي كەمەلەرگە اسكەردى، اتتاردى، قارۋ- جاراق بارلىعىن، تاماقتارىن بىرگە تيەگەن.

وڭتۇستىك قىتايداعى 1973-جىلى ارحەولوگتاردىڭ قازبا جۇمىسىندا تەڭىزدىڭ استىندا تاپقان كەمەلەردىڭ سۋرەتىن قاراعاندا وسى كەمەلەرگە وتە ۇقساس. باتىستىڭ عالىمدارى مەن شىعىستىڭ قىتايدىڭ عالىمدارىنىڭ دالەلدەۋىنىڭ ناتيجەسىندە ءبىز ناقتى ايتا الامىز وسىنداي كەمەلەرمەن ءبىزدىڭ بابالارىمىز يندونەزيا ونىڭ ىشىندە ياۆا ارالىنا كەلگەنى تۋرالى. بابالارىمىزدىڭ ياۆا ارالىنا كەلگەنىن ايعاقتايتىن جالعىز دەرەك بۇل ەمەس. ولار تۋرالى جادىگەرلەر سۋرابايا مەن تۋبان قالاسىنىڭ مۋزەيلەرىندە دە ساقتالعان. سەبەبى يۋان يمپەرياسىنىڭ اسكەرى جاۋلاۋ ارەكەتىن ءدال وسى ەكى قالانىڭ جاعالاۋىنان باستايدى. سوندىقتان ءبىز دجوكياكارتا قالاسىنداعى ساپارىمىزدى اياقتاپ، سۋراباياعا جول تارتامىز.

www.24.kz