ءتۇرلى ءتۇستى كينونىڭ العاشقى كەزەڭدەرى
ءتۇرلى ءتۇستى كينو پروەكتسياسىن جاساۋ ءتاسىلىن تاپقانى ءۇشىن تۇڭعىش پاتەنت 1887 ج. نەمىس ونەرتاپقىشى گ. يزەنزەگە بەرىلدى. العاشقى ءتۇرلى ءتۇستى كينو تۇسىرىلگەن وبەكتىنىڭ كينوپوزيتيۆى قولدان نەمەسە پانتوگراف كومەگىمەن بوياۋ ارقىلى جاسالعان. 20-عاسىردىڭ 20 -جىلدارىندا سۋبتراكتيۆتى تاسىلدەردىڭ پايدا بولۋىنا بايلانىستى ەكى تۇسكە (ادەتتە قىزعىلت سارى جانە كوك ءتۇس) نەگىزدەلگەن ءتۇرلى ءتۇستى كينو شىعارىلا باستادى.
سونداي-اق «بيپاك» دەپ اتالاتىن ءتاسىل دە پايدالانىلدى. بۇل تاسىلدە فيلم ەمۋلسيا قاباتى بەتتەستىرىلگەن ەكى پلەنكادا قاتار تۇسىرىلەدى. بيپاك تاسىلىنە نەگىزدەلگەن ەكى ءتۇستى فيلمدەر شەتەلدەردە، سونداي- اق س س س ر- دە دە («گرۋنيا كورناكوۆا، 1936؛ «سوروچينسك جارمەڭكەسى»، 1938) شىعارىلدى.
ءتۇرلى ءتۇستى كينونىڭ ساپاسى ءۇش تۇسكە نەگىزدەلگەن فيلمدەردى ءتۇسىرۋ تاسىلدەرىن يگەرۋدەن باستاپ جاقسارا باستادى. ءۇش تۇسكە نەگىزدەلگەن العاشقى ءتۇرلى ءتۇستى فيلم «تەحنيكولور» (ا ق ش) فيرماسىندا ءتۇسىرىلدى («مەڭىرەۋ سيمفونيالار»، 1933)، ياعني ءتۇرلى ءتۇستى فيلمدەر ءبىر مەزگىلدە 3 اق-قارا نەگاتيۆ پلەنكادا كەسكىندەلىپ، سوڭىنان ءتۇرلى ءتۇستى پوزيتيۆ باسپانىڭ گيدروتيۆتىك ءادىسى ارقىلى كوشىرىلىپ الىندى.
جوعارى ساپالى ءتۇرلى ءتۇستى فيلم ءدال كينو تۇسىرگى اپپاراتتار مەن جوعارى ساپالى كينوپلەنكالاردى پايدالانۋ ناتيجەسىندە جاسالادى. 20-عاسىردىڭ 30-جىلدارىنان باستاپ ءتۇرلى ءتۇستى كينو كوپ قاباتتى ءتۇرلى ءتۇستى كينوپلەنكانى پايدالانۋ ارقىلى تۇسىرىلۋدە. بۇل تاسىلدە نەگاتيۆ پەن پوزيتيۆتەگى ءتۇرلى ءتۇستى كەسكىن بىرنەشە قاباتتى ءتۇرلى ءتۇستى پلەنكانى ارناۋلى ەرىتىندىدە وڭدەۋ ناتيجەسىندە الىنادى.
كوپ قاباتتى ءتۇرلى ءتۇستى كينوپلەنكانى پايدالانۋ ءتۇرلى ءتۇستى كينو ساپاسىنىڭ جوعارى بولۋىن، ءفيلمدى تۇسىرۋگە جانە كورسەتۋگە ستاندارتتى اپپاراتۋرالاردى قولدانۋدى، ارالىق ءتۇرلى ءتۇستى نەگاتيۆ الۋ، فيلم كوشىرمەسىن كوپتەپ شىعارۋ مۇمكىندىگىن قامتاماسىز ەتتى.
ءتۇرلى ءتۇستى كينو ونىمدەرىن كوپتەپ پايدالانۋ كينو ونەرىنىڭ كوركەمدىك ءارى تۆورچەستۆولىق مۇمكىندىگىن ارتتىردى.