ميللياردقا تانىمال قازاق جازۋشىسى
قىتاي حالىقتىق ساياسي كونسۋلتاتيۆتىك كەڭەسىنىڭ مۇشەسى، قىتاي تىلىندە شىعاتىن قىتايداعى ءنومىرى ءبىرىنشى ادەبي جۋرنال - «قىتاي جازۋشىلارى» جۋرنالىنىڭ باس رەداكتورى، الەمگە ايگىلى مۇقالي بابامىز تۋرالى عاجاپ رومان جازعان اكبار ماجيتپەن ءبىر كەزدەسۋدى، تانىسۋدى كوپتەن بەرى ويلاپ ءجۇرۋشى ەدىم.
«الەم ادەبيەتى» جۋرنالىن شىعارىپ جۇرگەن كەزىمدە اعامىزدىڭ اڭگىمەلەرىن جاريالاپ، شىعارماشىلىعىنا سونداي ءتانتى بولعانمىن. عالامات قالامگەر. ناعىز ءسوز زەرگەرى. كەيىننەن «فوليانت» باسپاسىنان قازاق تىلىندە تۇڭعىش اڭگىمەلەر جيناعى باسىلىپ شىقتى. وقىپ، تاعى ءبىر تامسانىپ، تاڭداي قاققانىم بار. ءسوزى دە، ويى دا، جازۋى دا - ەرەك. ەڭ باستىسى، جاتتاندىلىقتان، ءوزىن- ءوزى قايتالاۋدان ادا ەكەن. ءار شىعارماسى وزىنشە دارا، ءبىر- بىرىنە مۇلدە ۇقسامايدى: تۋىندىلارىن فورماسى، جازۋ مانەرى، كوركەمدىك كەستەلەۋى جاعىنان سان تۇرلەندىرىپ، مىڭ قۇبىلتادى ەكەن. ءتىپتى، وسىنىڭ ءبارى ءبىر سۋرەتكەردىڭ شىعارمالارى ەكەنىنە سەنگىڭ دە كەلمەيدى. مىنە، ناعىز شىعارماشىلىق يەسى وسىنداي بولسا كەرەك.
اكبار اعامەن تانىسىپ- ءبىلىسۋدىڭ ءساتى ۇستىمىزدەگى جىلى الماتىداعى ۇلتتىق كىتاپحانادا «ان- ارىس» باسپاسى شىعارعان قىتاي كلاسسيكتەرى - ماو دۋننىڭ «ءتۇن»، با جيننىڭ «اۋلەت»، شەن سۋڭۆەننىڭ «شالعايداعى شاھار»، لاو شەنىڭ «تۇيە شياڭزى» اتتى اتاقتى روماندارىنىڭ (قۇندى ءتورت كىتاپتىڭ) تۇساۋكەسەرى وتكەندە ءتۇستى. سوعان قىتاي ەلىنەن بەيجىڭدەگى ۇلتتار باسپاسىنىڭ باسشىلارى مەن قىزمەتكەرلەرى ارنايى كەلىپتى. سول ساپارىندا اكبار اعامەن تانىسىپ- ءبىلىسىپ، از- كەم اڭگىمەلەسىپ قالدىم. قازاقستانداعى ادەبي پروتسەسس پەن اقىن- جازۋشىلار تۋرالى جاقسى بىلەدى ەكەن. قىتاي ادەبيەتى جونىندە كەڭ كوسىلىپ سويلەدى. كوپتىڭ كوزىنشە شىعارماشىلىعىمەن تانىس ەكەنىمدى ايتا كەلىپ: «ءسىز ءبىزدى تانىمايتىن شىعارسىز، تانۋعا دا مىندەتتى ەمەسسىز، ال ءبىز ءسىزدى جاقسى تانيمىز!» - دەپ ەدىم، ريزاشىلىقپەن ءسوزىمدى قاعىپ الىپ: «بۇدان بىلاي سەنى دە تانيتىن بولامىن!» - دەدى ەزۋ تارتىپ. وسىنداي ءبىر كوڭىلدى وتىرىس، جاراسىمدى اڭگىمە بولدى… بولاشاقتا «جۇلدىز» جۋرنالى ارقىلى اكبار اعامىزدىڭ شىعارماشىلىعىن قازاق وقىرماندارىنا تانىستىرماق ويىمىز بار.
مەيرامحانادا ءبىر- ەكى ساعاتتاي داستارحانداس بولىپ، قالت ەتكەن ءبىر ءساتتى پايدالانىپ، سۋرەتكە تۇسە قالدىم. كەيىن بۇنىڭ تاريحي سۋرەت بولارىنا ەش كۇمانىم جوق. سەبەبى، كۇندەردىڭ كۇنىندە اكبار اعامىزدى بۇكىل قازاق تانيدى، شىعارماشىلىعىمەن تولىق تانىسادى، باعالايدى دەپ نىق سەنىممەن ايتا الامىن. سول كەزدە ءماجيت اعامىزدىڭ دا قازاق اراسىندا اتاق- ابىرويى اسپانداپ شىعارىنا سەنىمدىمىن.
دۋمان رامازان
**
جازۋشى ، دراماتۋرگ دۋمان ءامىرعالي ۇلى رامازان - «كوكجال»، «حان كەنەنىڭ قازاسى»، «اللانىڭ ءامىرى»، «جىلاپ اققان تامشىلار»، «كوكتامىر»، «ابىلاي حاننىڭ ارمانى» اتتى كىتاپتاردىڭ جانە «كەنەسارى حان» دەرەكتى فيلمى سسەنارييىنىڭ اۆتورى. حارۋكي مۋراكامي، يۋكيو ميسيما، دجون گولسۋورسي، ۋيليام سارويان سەكىلدى الەمگە ايگىلى قالامگەرلەردىڭ شىعارمالارىن قازاق تىلىنە اۋدارعان. «ابىلاي حاننىڭ ارمانى»، «كەنەسارى- كۇنىمجان»، «اپات»، «بالا قازىبەك»، «جۇرەك قالاۋى» اتتى درامالىق شىعارمالارى بار.