ادامدار ءوز دەنساۋلىعىنا جاۋاپتى بولۋى كەرەك - مامان
بۇل تۋرالى ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس مۇگەدەكتەرىنە ارنالعان رەسپۋبليكالىق كلينيكالىق گوسپيتالدىڭ ديرەكتورى دامير داۋلەتبايەۆ ايتتى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ءتىلشىسى.
قازاقستاندا 2020 - جىلعى 1 -قاڭتاردان باستاپ ىسكە قوسىلاتىن مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ جۇيەسى مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ بيىلعى جولداۋىندا ايتىلعان مىندەتتەردىڭ ءبىرى.
سپيكەردىڭ ايتۋىنشا، پرەزيدەنت جولداۋىندا دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنا ايرىقشا ءمان بەرىلگەن.
«پرەزيدەنت جولداۋىنا بايلانىستى ۇلكەن ماقسات- مىندەتتەر قوعامنىڭ الدىندا، سونىڭ ىشىندە مەديتسينا قىزمەتكەرلەرىنىڭ الدىندا، جالپى حالىقتىڭ الدىندا تۇر. ونىڭ ەڭ باستى ماڭىزدىسى، ول 2020 - جىلدىڭ 1 -قاڭتارىنان باستاپ مىندەتتى الەۋمەتتىك ساقتاندىرۋ جۇيەسىن (م ءا س ج) ەنگىزۋ بولىپ وتىر. بۇل - قىرۋار جۇمىس. ەكى-ءۇش جىلدىڭ ىشىندە ءبىزدىڭ مينيسترلىك ونى ەگجەي-تەگجەيلى تالداپ، زاڭنامالارىن دايىنداپ، ءتىپتى قاراعاندىدا ەكسپەريمەنتالدى تۇردە ەنگىزىپ، بايقاپ جاتىر. مۇنىڭ ءوزى مەديتسينا قىزمەتكەرلەرىنىڭ الدىندا ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىك. سەبەبى وسى ءۇش جىلدىڭ ىشىندە 2,8 تريلليون تەڭگە قاراجات مەديتسينا سالاسىنا قوسىلادى. بۇگىندە ءبىزدىڭ مەديتسيناعا ۇلكەن تەحنولوگيالار ەنگىزىلۋدە. كۇردەلى وتالار دا جاسالىپ جاتىر. وسى ورتالىق ازيادا قولجەتىمسىز بولىپ كەلگەن ەمدەۋ تاسىلدەرى ءبىزدىڭ ەلدە جۇزەگە اسىپ جاتىر. قازاقتا « اۋىرىپ ەم ىزدەگەنشە، اۋىرمايتىن جول ىزدە» دەگەن ءسوز بار العاشقى مەديتسينالىق كومەككە ۇلكەن ءمان بەرىلىپ جاتىر. ق ر دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى قازىر بارىنشا اۋرۋدىڭ الدىن الۋعا بار كۇشىن سالىپ جاتىر. ول سكرينينگ، ادامداردى ديسپانسەريزاتسيالاۋ، تەكسەرۋ. ەكىنشىدەن، ۇلكەن ماڭىزدى ماسەلە - ول اۋرۋلاردى وڭالتۋ. ناۋقاس جانداردى اۋرۋدان كەيىنگى تەزىرەك اياعىنان تۇرعىزىپ، تەزىرەك ساۋىعىپ كەتۋىنە باستى نازار اۋدارۋ بولىپ وتىر»، - دەدى دامير داۋلەتبايەۆ.
ونىڭ ايتۋىنشا، م ءا م س ەنگىزۋدىڭ ماقساتى - حالىقتىڭ ءوز دەنساۋلىعىنا دەگەن جاۋاپكەرشىلىگىن وياتۋ.
«ءبىز ءبىرىنشى بايلىق- دەنساۋلىق دەپ ايتامىز دا قويامىز. ادام ءوزىنىڭ جالاقىسىنان ءبىر پايىز، مەكەمەلەر ەكى پايىز تولەگەنى، ول ۇلكەن دە قاراجات ەمەس. باسقا ەلدەردە ودان دا كوپتەۋ تولەيدى. ءبىراق ءبىزدىڭ الەۋمەتتىك، ەكونوميكالىق جاعدايىمىزدى ەسكەرىپ، وسى مينيمالدىق سيفرلاردى قويىپ وتىر. سونىڭ وزىندە دە ادام ءوزىنىڭ قالتاسىنان اقشاسىن شىعارعاننان كەيىن ويلانسىن، سونى ءبىلسىن، دەنساۋلىعىنا ءمان بەرىپ، سونى نىعايتۋ جولىنا جۇمىس جاساسىن دەگەن ارەكەت. بۇل ەندى، ۇلكەن سەرپىلىس بەرەدى دەگەن ۇمىتتەمىز. سەبەبى جالپى جاعداي مەديتسينا قىزمەتكەرلەرىنە كوپ بايلانىستى ەمەس»، - دەپ قوستى دارىگەر.
دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ مالىمەتىنە قاراعاندا، ادام دەنساۋلىعىنىڭ 10 پايىزى عانا دارىگەرلەردىڭ قولىندا، قالعان 50-60 پايىزى ادامداردىڭ ءوز قولىندا.
«سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ۇستانباۋدىڭ كەسىرىنەن سوڭعى جىلدارى جاس بالالاردا سەمىزدىك اۋرۋى بەلەڭ الىپ وتىر. ءارتۇرلى كوز اۋرۋلارى، سكوليوز، قان قىسىمىنىڭ كوتەرىلۋى دە ءجيى كەزدەسىپ وتىر. بۇل ءسابي كەزىندە جابىسقان كەسەل ەرتەڭ ۇلكەيگەندە دە كەتە قويمايدى، ۇلعايا بەرەدى. سول سەبەپتەن ادامداردىڭ ءوزىنىڭ دەنساۋلىعى ءبىرىنشى بايلىعى ەكەنىن ءتۇسىنىپ، ەڭبەك ەتۋى كەرەك. ال بۇل جاعىنا وسى ساقتاندىرۋ قورى ۇلكەن ۇلەس قوسادى ما دەگەن ويدامىز. سوندىقتان، مەديتسينا قىزمەتكەرلەرىنىڭ الدىندا ۇلكەن مىندەت- ماقساتتار تۇر»، - دەدى مامان.
اۆتور: گۇلميرا عوسمانالي