قازاق كەلىنى قايىن جۇرتىنىڭ ەسىمىن نەگە اتاماعان؟
اۋىل ۇلكەندەرىنەن بولەك، ەڭبەكتەپ جۇرگەن بالالارعا دەيىن ات قوياتىن. مۇنى قازاقتا «ات تەرگەۋ» دەپ اتايدى. «ات تەرگەۋ» جاڭا تۇسكەن كەلىننىڭ بايقامپازدىعىن انىق كورسەتىپ بەرەدى. كەلىن كۇيەۋىنىڭ اپكە-قارىنداستارى مەن اعا-ىنىلەرىن بويىنداعى ەرەكشەلىكتى بايقاپ، سوعان بايلانىستى ات تەرگەيتىن.
مىسالى، جايباسار ءىنىسىن ازىلدەپ «جۇيرىگىم»، كوپ سويلەيتىن بالدىزىن «جۋاسىم» دەپ اتاعان. ال قارىنداستارىن «كەكىلدىم»، «شىرايلىم» نەمەسە «سىرعالىم» دەگەن ەكەن.
وكىنىشكە قاراي، «ات تەرگەۋ» ءداستۇرىنىڭ ناقتى قالاي جانە قايدان شىققانى تۋرالى تاريحي دەرەك جوق. قازاق - قازاق بولعالى وسى ءداستۇردى قولدانىپ كەلەدى. سەبەبى ۇلكەن كىسىنىڭ اتىن اتاۋ قازاقتا ءاۋ باستا ادەپسىز سانالعان.
سول ءۇشىن جاڭا تۇسكەن كەلىن اۋىل ۇلكەندەرىنىڭ، سىيلى ازاماتتارىنىڭ اتىن اتاماعان. وعان قوسا، ءوزى كەلىن بولىپ تۇسپەس بۇرىن دۇنيەگە كەلگەن كىشكەنتاي بالالارعا دا ات تەرگەگەن. ولارعا «ەركەجان»، «كىشكەنەم»، «تەنتەگىم» دەپ ات قويعان. ات تەرگەۋ قازاق مادەنيەتىنەن تۋعان ءداستۇر دەۋگە بولادى.
بۇل داستۇرگە قاتىستى ەل اۋزىندا اڭىز-اڭگىمەلەر دە جەتىپ-ارتىلادى. مىسالى، ءتۇسىپ دەگەن كىسىنىڭ كەلىندەرى «ءتۇسۋ» دەگەن ەتىستىكتى مۇلدە قولدانبايدى ەكەن. بىردە جاڭا تۇسكەن كەلىن ۇيگە كىرىپ، «اتام اتتان سالاقتاپ جاتىر» دەپ ەنەسىن شوشىتىپ جىبەرىپتى.
سويتسە، اۋىل كەلىندەرى «ءتۇسىپ» دەگەننىڭ ورنىنا «سۋسىپ، سالاقتاپ» دەپ ايتادى ەكەن.
«ايەل ادامعا كۇيەۋىنىڭ تۋىستارىن اتىمەن اتاۋعا تىيىم سالىنادى» دەۋ - قاتە پىكىر. جوق، بۇل تىيىم سالۋ ەمەس. بۇل - قاراپايىم مادەنيەت. ولاردىڭ ەسىمدەرىن اتاۋ بۇرىننان ابەستىك سانالادى. سوندىقتان، كەلىن تۇرمىس قۇرعاندا سوعان كوندىگىپ بارادى. نەگىزى تۇسىنگەن ادامعا ونىڭ پايداسى مول. ەگەر قازىرگى زاماندا قازاقتىڭ سالت-ءداستۇرىن قالىپتاستىرعىمىز كەلسە، «ات تەرگەۋ» ۇرپاعىمىز ءۇشىن وتە پايدالى بولماق.