شايتانكولدە شايتان بار ما؟

نۇر- سۇلتان. قازاقپارات - قاراعاندى وبلىسىنىڭ قارقارالى وڭىرىنە جولى تۇسكەن كەز كەلگەن جولاۋشىنىڭ قالانىڭ اسەم تابيعاتىمەن تانىسۋ ساپارىنداعى ەڭ ءبىرىنشى قوياتىن ساۋالى بۇل.

قيسىنسىز ەمەس. ويتكەنى اتى عانا ەمەس، زاتى دا تالاي تىلسىم مەن جۇمباققا ارقاۋ بولعان اۋليەكولدىڭ شايتانكولگە اينالعانعا دەيىنگى تاريحىندا ادام تۇيسىگى ءتۇسىنىپ بولماس قانشاما سىر جاتىر.

شايتانكول ساپارىن جوسپارلاعانىمىزعا ءبىراز بولعان. جىل سايىن بۇلجىماس قاعيداعا اينالعان داستۇردەن جاڭىلماي، بيىل دا الاقانداي كولگە تاعزىم ەتىپ قايتۋدى پارىزىمىز سانادىق. ويتكەنى مۇنداعى الەم دە، اسەر دە بولەك. قانشا مارتە بارساڭ، سونشا رەت تاڭىرقاتۋدان جالىقپايتىن تابيعاتتىڭ تاماشا تارتۋى بار قۇپياسىن ىشىنە بۇككەن قالپى تاۋ باسىندا ءۇنسىز مۇلگيدى. «سىرىمدى اش، جۇمباعىمدى شەش» دەپ الىستان مۇنارتىپ، وزىنە قول بۇلعاپ شاقىراتىنداي...

قارقارالىعا تابانىمىز تيىسىمەن-اق ءبىزدىڭ دە ەڭ اۋەلى ىزدەگەنىمىز اتاعى شارتاراپقا شىتىرمانىمەن ءماشھۇر وسى اڭىز ايدىن بولدى. اساي- مۇسەيىمىزدى اسىنىپ، تاۋ جاقتى بەتكە الدىق. «كولگە بارار ادامنىڭ تاۋدى باعىت العانى نەسى؟» دەرسىز ىشتەي. ءبىراق بۇل مەكەننىڭ وزگە كولدەردەن ەرەكشەلىگى دە سول - شايتانكول - ايگىلى بۇعىلى تاۋىنىڭ قىر باسىندا ورنالاسقان تابيعاتتىڭ ايرىقشا جاراتىلىسى. قارقارالىداي قاسيەتتى ولكەنىڭ باسىنا ەرەكشە ءبىر ۇيلەسىممەن قونا سالعان التىن ءتاجى ىسپەتتى. بەينە ءبىر قارقارالىنىڭ قارقاراسى دەرسىز. مۇنى كەزىندە قازاقتىڭ قابىرعالى قالامگەرى ءسابيت مۇقانوۆ تا:

...شايتانكول بۇعىلىنىڭ

قىر باسىندا،

سالاداي قاراعايدىڭ اراسىندا.

سول قاراعاي ىشىندە ءىشى پىسىپ،

زار بولىپ كوزگە ىلىنەر قاراسىنعا،

جان- جاعىنا جاۋتاڭداي ۇرەيلەنىپ،

ەكى بيىك قاباقتىڭ اراسىندا،

سۇلۋشاش ۇزاق تەرەڭ ويعا كەتىپ،

تۇردى كولدىڭ ءبىر بيىك جاعاسىندا، - دەپ جىرلاعان بولاتىن ايگىلى «سۇلۋشاش» پوەماسىندا. سوندىقتان بولار شايتانكولگە ءار كوتەرىلگەن سايىن الدىمىزدان التاي مەن سۇلۋشاش كەزىگىپ قالارداي، قوس عاشىقتىڭ اڭىزعا اينالعان ماحابباتىنا كۋا بولارداي جۇرەكتىڭ ورەكپىپ، كوڭىلدىڭ ەرەكشە تولقيتىنى. بۇل جولى دا سول كۇي، سول سەزىم...

ەتەكتەن ەنتىگە كوتەرىلىپ، بيىك توبەنىڭ باسىنا شىعا كەلگەندە قارسى الدىمىزدان شاپ- شاعىن كول جارق ەتە قالدى. سىرتقا سىر شاشپاي، ءارقايسىسىمىز ءوز قيالىمىزدا قاتتاپ، ارمانىمىزدا ايالاپ كەلگەندەي، ءبىزدى ءبىراق بۇل عاجايىپ مەكەندە التاي مەن سۇلۋشاش قۇشاق جايا قارسى المادى. ەسەسىنە مۇنداعى كورسە كوز سۇرىنەر، سوزبەن ايتىپ جەتكىزگىسىز سۇلۋلىققا ەرىكسىز ءتىل بايلاندى. اتى مەن زاتى ءبىر- بىرىنە مۇلدەم كەرەعار مەكەننىڭ سۇلۋكول ەمەس، شايتانكول اتانعانىنا تاڭ- تاماشا بولۋدان وزگە امالىڭىز قالمايدى وندايدا. ءبىراق قورىتىندى جاساۋعا اسىقپاڭىز. سۇلۋلىقتىڭ دا ىشىنە بۇككەن سىرى جەتەرلىك ەكەن.

شايتانكول: اڭىزدىڭ توركىنى قايدا؟

«...وتە ەرتە زاماندا ورمان- توعايلى وسىناۋ وڭىرگە جيرەنساقال اۋليە كەلىپ، ەل ارالايدى ەكەن. اۋليە بيىك تاۋلاردىڭ ءبىرىنىڭ شىڭىن مەكەن ەتكەن- مىس. كۇندەردىڭ كۇنىندە ول شايتانكولگە بارعان. كولگە جاقىن كەلسە، سۋ ىشىندە دەنە تۇرقى ادامعا كەلەتىن سارى ءتۇستى قوس ماقۇلىق شومىلىپ جۇرگەن كورىنەدى. تۇسىنىكسىز تىلدە ءوزارا سويلەسكەن الگى ەكەۋدىڭ ءبىرى ەكىنشىسىن «ابىلەت، ابىلەت!» دەپ اتاسا، ەكىنشىسى وعان «جابىلەت!» دەيدى ەكەن. اۋليە بۇلاردىڭ ەرلى- زايىپتى شايتان ەكەنىن ءبىلىپ، ولاردىڭ كوبەيىپ كەتۋىنەن قاۋىپتەنىپ، دۇعا وقىپ، ايعاي سالعاندا، قوس شايتان زىم- زيا جوعالىپ كەتىپتى. ودان كەيىن اقساقال كول باسىنا ءجيى كەلىپ، تۇنەپ جۇرسە دە، شايتانداردى كەزدەستىرمەپتى- مىس. كولدىڭ «شايتانكول» اتانۋى سودان» .

بۇل - كولدىڭ «شايتان» اتاۋىن يەلەنۋ سىرىنا ۇڭىلگەن قارقارالىلىق جازۋشى احمەتبەك ءارىنوۆتىڭ «اتاقونىس ارقاداعى، شەجىرەلى قارقارالى» كىتابىنداعى جازباسى. ال سۇڭعىلا سىرلى سۋرەتكەر ءسابيت مۇقانوۆ بولسا ءوزىنىڭ اتاقتى «سۇلۋشاش» داستانىندا ايگىلى ايدىندى جىرعا قوسىپ، التاي مەن سۇلۋشاش اراسىندا ءوربيتىن وقيعا ورنى ەتىپ الادى. اي ديدارلى سۇلۋشاش ارۋ ءولىمىنىڭ سىرىن دا شايتانكولدىڭ تىلسىمىمەن ساباقتاستىرادى.

...كوڭىل قاپ جىلىجۇرتتىڭ

ىرىمىنا،

سايتانكول بار دەگەندە بۇعىلىدا.

«ادامعا سايتان دۇسپان» دەگەن ەلدىڭ،

قاراماي ءسىڭىپ قالعان ۇعىمىنا.

ول داعى بىزدەي قاشقىن ەسىركەر دەپ،

باردى ول سايتانكولگە تىعىلۋعا.

بارلىعى اپپاق بولسا، ول سۇمنىڭ دا،

جۇرەگى ولاردى اياپ جىلىدى ما؟

جىلىمادى، كولدىڭ دە جۇرەگى تاس،

بوپ شىقتى اللا دا قاس،

سايتان دا قاس.

قاستىق ەمەي نەمەنە، قىرشىنىنان،

قيىلدى جانداي دوسى

قايسار جولداس.

قايسارمەن بىرگە ولەر ەدى، ءبىراق

ولتىرمەگەن پاناسىز ءبىر سۇلۋشاش.

سول جانىنىڭ جارىعى سۇلۋشاشى

ول ۇلگەرمەي، تەرەڭگە ۇردى قۇلاش!..

ەندى ءبىر اڭىز ءاۋ باستا اۋليەكول اتانعان قاسيەتتى ايدىننىڭ قالايشا شايتانكولگە اۋىسقانىنىڭ سەبەبىن مىنا ءبىر وقيعانىڭ استارىنان ىزدەيدى: باياعىدا بۇل كولدى «اۋليە مەكەندەگەن، سۋىنا بەتى- قولىن جۋعان» دەپ جۇرت كيەلى سۋ ساناپتى. جۇما سايىن قوجا- مولدالار باستاعان بايلار، اۋقاتتى ادامدار كەلىپ تۇرعان ەكەن. جاعاسىندا قۇدايعا ارناپ مال سويىپ، قۇران وقىسادى.

شانشار ىشىندە تورسىقباي دەگەن قۋ بولىپتى. بىردە سول الگىندەي توپتىڭ ۇستىنەن شىعادى، قۇربانعا شالىنعان مالدىڭ مول ەتىنەن قاربىتا اساپ، سارى قىمىزدان سىلقىتا ىشەرمىن دەپ جۇتىنادى. ءبىراق جۋاندار جىرتىق شاپاندى كەدەيدى تاباققا جولاتپايدى. بۇعان قورلانعان قۋ ىشىنەن: «تۇرا تۇرىڭدار، بالەم!»، دەپ كەتە بارادى.

ءبىر كۇنى الگىلەر كولدىڭ باسىنا تاعى دا جينالادى. شارتىق قارىن، ءشۇي جەلكەلەر مول تاباقتى الدارىنا ەندى الا بەرگەندە، جاقىن جەردەن ۇرەيلى ءۇن شىعادى. ارتىنشا تاستاردىڭ بىرىنەن ساقالى سالا قۇلاش، شاشى جالبىراعان ءبىر ماقۇلىق سەلتيىپ شىعا كەلەدى.

ۇرەيى ۇشقان قوجا- مولدالار كۇبىرلەپ دۇعا وقيدى. ءبىراق الگى پالە تايسالمايدى. داۋىسىن قۇبىلتىپ، قۇتىرىنىپ جاقىنداي بەرەدى. سول كەزدە قاتتى ۇرەيى ۇشقان ءبىر باي ورنىنان ۇشىپ تۇرىپ، كوزى الاقتاپ:

- ويباي، شايتان! - دەپ تومەن قاراي زىتا جونەلەدى. قورقىپ وتىرعان جۇرت ورىندارىنان ۇدەرە تۇرىپ، تىم- تىراقاي قاشادى. ولاردى شايتان بوپ ۇركىتىپ جۇرگەن تورسىقباي ەشكى تەرىسىنەن جاسالعان كەپتى شەشىپ تاستاپ، «ءبىسمىلدا» دەپ جايراپ قالعان استى قولعا الادى. سودان بەرى اۋليەكول وسىلاي شايتانكول اتانىپ كەتىپتى- مىس.

ال قاراعاندىلىق جازۋشى سەرىك ساعىنتاي بولسا، كولدىڭ شايتانكولگە اينالۋىنىڭ سىرىن مىنادان تارقاتادى: «ەل ايتاتىن كوپتەگەن اڭىزداردىڭ ءبارى وسى كولدىڭ اتاۋىنا كەلىپ تىرەلەدى. شىنتۋايتىنا كەلگەندە، ويىس- ويپاتى سايدا ەمەس، جاقپار تاسى قاتپارىن قالىڭداتقان تاۋ باسىنا بىتكەن كولدى كورگەن قازەكەم: بۇل - ادامنىڭ ءىسى ەمەس، شايتاننىڭ ءىسى بولار!» دەپ توپشىلاۋىنان تۋعان شىعار كول اتاۋى» دەيدى.

راسىمەن دە، قارقارالى قالاسىنان وڭتۇستىك- باتىسقا قاراي 5 شاقىرىم قاشىقتىقتا، تەڭىز دەڭگەيىنەن 1200 مەتر بيىكتىكتە ورىن تەپكەن بۇل كولدىڭ تىلسىمى تولاستار ەمەس. سۋى ءمولدىر، ءتۇبى تاستاق، سۋ سىڭبەيدى. وڭتۇستىك، سولتۇستىك، باتىس جاعالارىن قورشاپ تۇرعان جارتاستاردىڭ بيىكتىگى 10 مەتر جانە ودان دا بيىك. ايدىنى قار، جاڭبىر سۋىمەن تولىعادى. جاۋىن- شاشىن مول جىلدارى ارتىق سۋ شاراسىنان اسىپ، وڭتۇستىك جاعاسىنداعى ناۋا ءتارىزدى ارنامەن اعىپ كەتىپ وتىرادى. كول قۇرعامايدى. جان- جاعىن قاراعاي، قايىڭ، تەرەك، تاڭقۋراي، تاسجارعان، توبىلعى جانە تاعى دا باسقا بۇتالى قالىڭ نۋ ورمان كولەڭكە ءتۇسىرىپ، كول سۋىن كوپ بۋلانۋدان ساقتاپ تۇرادى. كولدىڭ وسىلاي بەينە ءبىر توستاعانعا قۇيىلعان ءمولدىر سۋ ىسپەتتى تاۋدىڭ ۇشار باسىنا ورنالاسا سالۋىنىڭ ءوزى تالاي جۇمباقتىڭ شەتىن شىعارادى. تەرەڭدىگى جايلى تاعى انىقتاما جوق. اعىنسىز. ءوزى دە ەشقايدا اقپاي، وزىنە دە ەشبىر وزەن قۇيماي- اق باعزى قالپىن ءبىر وزگەرتپەيتىن بۇل كولدىڭ قۇپيا- تىلسىمىنىڭ ءبىر پاراسى، بالكىم، وسىندا جاتسا كەرەك.

توقتاردى تۇقىرتقان تىلسىم

ءيا، قالاي دەسەك تە شايتانكول جايىندا اڭىز دا، اڭگىمە دە كوپ. سونىڭ ءبىرى وسى ولكەدەن شىققان قازاقتىڭ تۇڭعىش عارىشكەرى، قاھارمان توقتار اۋباكىروۆ ەسىمىمەن بايلانىستى. كەزىندە بۇل وقيعا جايلى كوپ ايتىلىپ، جازىلدى دا. اسىرەسە ەستە قالعانى - بەلگىلى جۋرناليست نۇرتورە ءجۇسىپتىڭ «جاس الاش» گازەتىندە جاريالاعان جولجازبا وچەركىندە ايتىلعان مىنا ءبىر تاڭعاجايىپ وقيعا.

جۋرناليست ءوز جازباسىندا 2001 -جىلى «جاس الاش» گازەتىنىڭ 80 جىلدىق مەرەيتويىن مەرەكەلەۋ ماقساتىندا ۇجىم بولىپ قاسيەتتى قارقارالى مەكەنىنە ساپارلاعانىن ايتىپ، ونداعى سوزبەن سۋرەتتەپ جەتكىزگىسىز سۇلۋلىققا سۇيسىنە كەلە، اڭگىمە اراسىندا شايتانكولگە قاتىستى قىزىقتى جايتتى باياندايدى.

«ستۋدەنت كەزىمىزدەن قۇلاعىمىزعا «شايتانكول» ءانى ارقىلى تانىس بولىپ قالعان اتاقتى شايتانكولگە كەلدىك.

- اسسالاۋماعالايكۇم! - دەدىم داۋىسىمدى سوزا امانداسىپ. قاسىمىزدا جول باستاپ كەلە جاتقان ۇلتتىق قورىقتىڭ ديرەكتورى مەنىڭ بەتىمە جالت قارادى. بىردەڭە ايتقىسى كەلگەندەي.. . مەن ول كىسىگە بارلاي قاراپ ەدىم، ءسال كۇلىمسىرەي ءتۇستى دە، كولگە بەتتەدى.

- سۋعا تۇسۋگە بولا ما؟ - دەدىم.

- بەتى- قول شايسا دا جەتكىلىكتى عوي، - دەدى دە، ەل اعاسى ءسوزىنىڭ سوڭىن جۇتتى.

- جاڭا ءسىز «اسسالاۋماعالەيكۇم!» دەگەنىڭىزدە مەنىڭ ەسىمە توقتار اۋباكىروۆ ءتۇسىپ كەتتى.. . - دەپ، سوسىن ءسوزىن ساباقتاي ءتۇستى. - قايبىر جىلى توقتار عارىشقا ۇشىپ، امان- ەسەن ەلگە ورالعان سوڭ، وسىندا تۋعان جەرىنە كەلدى. قارقارالى حالقى حان سىقىلدى كۇتىپ الدى توقتاردى. سودان وسىندا شايتانكولگە كەلدىك. ول مۇندا كەلگەن بەتتە دەرەۋ شەشىندى دە، سۋعا قويىپ كەتتى. «اي- حوي، وي- حوي» دەپ ءارى- بەرى ابدەن ءجۇزدى.

«تۋعان جەرىن ساعىنعان عوي»، دەپ ءبىز دە ەمىرەنىپ جاتىرمىز. سودان نە كەرەك، ونىڭ ارتى قيىن ءبىر جاعدايعا ۇلاستى. ەرتەسىنە عارىشكەردىڭ دەنەسىندە ادام كورگىسىز ءبىر جارالار پايدا بولدى. دەرەۋ دارىگەرلەر قاراي باستادى. جاقپاعان ءدارى جوق. كەتەر ەمەس. جاعدايدان الماتى قۇلاقتانسا كەرەك، اپىل- عۇپىل توقتاردى سوندا الىپ كەتتى. سىزگە وتىرىك، ماعان شىن، جاڭاعى جارا وڭايلىقپەن جازىلا قويمادى. ءبىر كۇنى توقتار ءتۇس كورىپتى. تۇسىندە اپپاق كيىمدى، اپپاق ساقالدى ءبىر اقساقال: «ءاي، توقتار! سەن مەنىمەن امانداسپادىڭ عوي!» دەسە كەرەك. سودان توقتار دارىگەرلەردىڭ قارسىلىعىنا قاراماي قارقارالىعا سالىپ-ۇرىپ جەتىپ كەلەدى عوي. كەلە سالا وسى شايتانكولگە بەتتەيدى. جوعارى كوتەرىلىپ، كولدى كورە سالا «اسسالاۋماعالەيكۇم» دەپ امانداسادى. ءبىر ءتۇن تۇنەيدى. تۇسىندە ماناعى شال ريزا كەيىپتە كورىنىپ، توقتاردىڭ ءۇستى- باسىن ريزا كەيىپتە ءبىر سيپاپ وتەدى. قانشا مىقتى دارىگەر ەمىن تابا الماي، جازا الماي قويعان الگى جارا دەمدە، ءاپ- ساتتە جوق بوپ كەتەدى. توقتار قۇلان- تازا ايىعىپ شىعا كەلەدى. عارىشكەرلەردىڭ دەنساۋلىعىن قارايتىن دارىگەرلەر اڭ- تاڭ دەسەدى. ءسىز الگىندە كولمەن امانداسىپ جاتقانىڭىزدا مەنىڭ ەسىمە وسى وقيعا ءتۇسىپ ەدى» ، دەپ ەل اعاسى اڭگىمەسىن ءبىتىردى. «بۇل نە دەگەن كەرەمەت!» دەسىپ ءبارىمىز تاڭعالىپ جاتىرمىز» دەگەن دەرەكتى كەلتىرەدى جۋرناليست جولجازباسىندا.

ال تاعى ءبىر اڭىز شايتانكولدى قۇپياعا تولى كرەست وقيعاسىمەن بايلانىستىرادى. جازبا دەرەكتەردە ساقتالعان مالىمەتتەرگە سۇيەنەر بولساق، جاعداي بىلاي بولىپتى. وسىدان ءبىر عاسىر بۇرىن كوپتىڭ وتىنىشىمەن ميحايل ەسىمدى قارقارالىلىق ارحيەرەي جەرگىلىكتى جۇرتتىڭ زارە- قۇتىن ابدەن الىپ بولعان ۇرەيلى مەكەندى جىن- پەرىدەن الاستاتۋ ماقساتىندا كولدىڭ باتىس جاعالاۋىنداعى قويتاستى تەسىپ، كرەست ورناتادى. ول وقيعانىڭ كەيىنگى جايىن جازۋشى سەرىك ساعىنتاي بىلايشا باياندايدى:

«شايتانكولدىڭ جاعاسىنا قادالعان كرەست تۋرالى العاش جازعان بەلگىلى ولكەتانۋشى يۋري پوپوۆ بولسا، ۋاقىت وتە ونىڭ سۋ تۇبىنە لاقتىرىلعانى جونىندە دە كوپتەگەن اڭىز- ءافساناعا تولى اڭگىمەلەر تولاستاماي كەلەدى. شىنتۋايتىندا، كول تۇبىندە جاتقان كرەستى كوردىم دەۋشىلەر از. تەك وسىدان ءبىراز جىل بۇرىن ارحيەرەي ميحايلدىڭ شايتانكولدى الاستاعانىنا 100 جىل تولعان تۇستا قاراعاندى ءوڭىرى كازاكتارىنىڭ اتامانى، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ورىس- سلاۆياندار مەن كازاكتار قاۋىمداستىعىنىڭ مۇشەسى سەمەن راكوۆ باستاعان توپ كول تۇبىندەگى زىلتەمىردى قايىرا الىپ شىعۋعا ىنتا بىلدىرگەن. الايدا باستاماشىل توپ قاراجات تابا المادى ما، الدە وزگە گەوساياسي سەبەپتەرگە توقتالدى ما - كرەست سۋ تۇبىنەن شىعارىلعان جوق» ، دەيدى قاراعاندىلىق قالامگەر.

جەرگىلىكتى تۇرعىندار عانا ەمەس، ءتىپتى ورىس ءدىندارلارى دا قاسيەتتى كولدىڭ قۇپياسىنا بويلاماققا بارىنشا تىرىسىپ باعادى. ءتىپتى كولدى قورشاي ورنالاسقان جاقپارتاسقا كرەست ورناتىپ، شايتان اتاۋىن تۇبەگەيلى جويىپ، قاسيەتتى كول اتاندىرماققا بەكىنەدى. سول ءۇشىن ارنايى ءراسىم دە جاساپ ابىگەرگە تۇسەدى. الايدا ءبارى بەكەر ەدى. كول ءاۋ باستاعى اتاۋىنان ايىرىلمادى. كەرىسىنشە، جۇمباعىنا جۇمباق، اڭىزىنا اڭىز ۇستەپ، ايگىلى ايدىن اتاعىن اسپانداتىپ اكەتتى. اقىندار شابىتىنا دەم بەردى. نەبىر سۇلۋ جىردىڭ تۋۋىنا سەبەپكەر بولدى. ماسەلەن.. .

شايتانكول - اقىندار مەكەنى

وسىلاي دەپ كولدەن قورقىنىش ەمەس، سەزىمنىڭ نازىك ءيىرىمىن ىزدەگەن ولەڭ وكىلى سەرىك اقسۇڭقار ۇلى «شايتانكول - عاشىقتار مەكەنى» دەپ اسەم انگە قوستى. سىرشىل اقىن سىرباي ماۋلەنوۆ تە سىرت قالمادى. سەزىمىن سەلت ەتكىزگەن سۇلۋ مەكەندى تەبىرەنە جىرلادى:

تاۋلار، تاۋلار، قاشانعى قاسقا

الىپتار.

مەندەي سەنى سەزدى مەن باسقا جۇرتتار.

اق شاشتى اجەم سەكىلدى تۇرىپ الدى،

قارقارالى باسىندا اقشا بۇلتتار.. .

شايتانكولدى كورىپ، قالامىنا قۋات، شابىتىنا شۋاق قۇيىلعان قادىر اقىن دا قويىن داپتەرىن قولىنا الدى. مولدىرەگەن تۇما جىردىڭ تۇنىعىنا بويلادى.

ءسابي كوڭىل جولداس ەرتىپ قاسىڭا،

سوندا بار دا ءمىناجات قىل تاسىنا.

كولگە اينالىپ ءبىر پۇشپاعى

اسپاننىڭ،

اعىپ تۇسكەن قارقارالى باسىنا!

مىنە، ءوزىنىڭ وسىنداي ەرەكشە تابيعي جاراتىلىسىمەن تالاي جۇرەككە جول، سانداعان كوڭىلگە وي سالعان سۇلۋ دا جۇمباق، ادامزات شەشىمىن تاۋىپ ۇلگەرمەگەن قۇپياسى كوپ قاسيەتتى مەكەن ءالى دە مىڭداعان اقىننىڭ سەزىمىن تەربەپ، شابىتىن شالقىتىپ، نەبىر سۇلۋ جىردىڭ ارقاۋىنا اينالارى داۋسىز.

شايتانكول بۇل وڭىردە جالعىز ەمەس. قارقارالى تاۋ سىلەمدەرىنىڭ ۇشار باسىندا ورنالاسقان قابىرعالارى بەينە ءبىر قولمەن قاشاعانداي ءتىپ- تىك تاقتا تاستارمەن كومكەرىلگەن باسسەين كولى دە كوركەم مەكەننىڭ سۇلۋلىعىنا سۇلۋلىق ۇستەيدى. الايدا وسىنداي اسەمدىگى اڭىزعا اينالعان كيەلى مەكەننىڭ تالاي جۇمباققا تولى جادىگەرلەرى ءوز تۇنىعىنا بويلاپ، تابيعاتىنا ۇڭىلەتىن، قۇپياسىن اشىپ، جاڭا باستامالار مەن تىڭ ۇسىنىستارعا ارقاۋ بولاتىن ءوز زەرتتەۋشىسىن كۇتە- كۇتە كۇدەرىن ۇزۋگە، ءتوزىمىن تۇگەسۋگە اينالعانداي.. . تابيعاتتىڭ عاجايىپ تارتۋى - باسسەين كولى دە شايتانكولدىڭ تاعدىرىن قايتالاپ، تالاي سىرى مەن جۇمباعىن ىشىنە جاسىرىپ، تاۋ باسىندا ءۇنسىز مۇلگيدى.

ءتۇيىن

راسىمەن دە، شاراسىنا شۇپىلدەي تولىپ جاتقان شىڭ باسىنداعى ايدىنى اسەم اسپانكول تۋراسىندا ەل اراسىندا ايتىلار اڭىز دا، ءافسانا دا جەتەرلىك. ءبىز كەلتىرگەن مىسالدار سونىڭ ءبىر پاراسى عانا. ايگىلى كولدىڭ ءتىپتى بۇگىنگى عىلىمي- تەحنيكانىڭ دامىعان تۇسىندا دا تولىقتاي زەرتتەلىپ، تەرەڭدىگى مەن ەش وزەن قۇيمايتىن، اعىپ شىقپايتىن باسسەين سۋى قۇرامىنىڭ دا ءالى كۇنگە دەيىن انىقتالىپ، ناقتى ساراپتامالاردىڭ جاسالماۋى - الداعى ۋاقىتتا جۇرگىزىلەر تىڭعىلىقتى زەرتتەۋ جۇمىستارىنا سۇرانىپ تۇرعانى داۋسىز. ءبىر باسىنا مىڭ قۇپيانى توعىستىرعان شىتىرمان شايتانكول تاعدىرى كەلەشەكتە جۇرگىزىلەر كەلەلى عىلىمي تاجىريبەلەردىڭ باستى نىسانىنا اينالا السا، قانەكي؟! ءسوزسىز، بۇل دا بولسا تۋعان ولكەنىڭ تاڭعاجايىپ تىلسىمىنا بويلاپ، جۇمباعىن شەشۋگە باعىتتالار تاماشا سەبەپ بولار ەدى.

قاراعاندى وبلىسى، قارقارالى اۋدانى

«ەگەمەن قازاقستان»