يراندىق كينو نەسىمەن ەرەكشە
بىرەۋلەر ونى ءۇندى بولليۆۋدىمەن سالىستىرىپ جاتسا، ەندىءبىرى تەگەراندىق ارتحاۋستى تەڭدەسسىز تۋىندى قاتارىنا قويادى. قالاي بولعاندا دا،سوڭعى جىلدارى يران رەجيسسەرلەرىنىڭ ەڭبەگى شارتاراپتى شارلاپ، كوپكە ءمالىمبولدى.
ءتىپتى كەيفيلمدەر وسكار سىيلىعىن دا جەڭىپ الدى. يران كينەماتوگرافياسى وتكەن عاسىردىڭباسىنان تامىر الادى. الايدا ەل اۋماعىندا ۇزاق جىلدار بويى شەتەلدىك تۋىندىلارعانا كورسەتىلىپ كەلدى. تەك 1930 -جىلى عانا يران حالقى تۇڭعىش وتاندىق ءونىمدىتاماشالادى. ول اۆانەس وحانياننىڭ «ابي مەن رابي» اتتى تۋىندىسى بولدى. سولكەزدەرى جەرگىلىكتى رەجيسسەرلەر مەن اكتەرلەر كوبىنە ءۇندى ەلىندەگىارىپتەستەرىنىڭ تاجىريبەلەرىنە ءۇڭىلىپ، ءجىتى نازاردا ۇستاعان. سوندىقتان بولار،بۇگىننىڭ وزىندە كوپتەگەن ونەرتانۋشى يراننىڭ قازىرگى زاماناۋيكينەماتوگرافياسىنان ءۇندى كينو شەبەرلەرىمەن ۇندەستىكتى بايقايدى.
بۇعان قوسا، ەلدەگى كينو سىنشىلارى دا وتاندىق فيلمدەردىبولليۆۋد ونىمىمەن سالىستىرادى. ءبىرىنشى كەزەكتە سانعا ءمان بەرەدى. جالپى ورتاشاەسەپپەن يراندا جىل سايىن 30-50 ارالىعىندا تولىقمەتراجدى فيلم تۇسىرىلەدى.
ماتين سۋتۋدە،اكتريسا:
- سوڭعى ۋاقىتتا يران كينوسى الەمدە كەڭىنەنتانىلا باستادى. ەلىمىزدە جاھانعا تانىلعان رەجيسسەرلەر بار. ولاردىڭ ەڭبەكتەرىنەالەمدىك ونەر مايتالماندارى ءوز باعالارىن بەرىپ جاتىر. جالپى يران حالقى وتەتالانتتى.
ولار باسەكەگە قابىلەتتى جانە الەمدىك قاۋىمداستىققاۇيالماي كورسەتۋگە بولاتىن كينولاردى جارىققا شىعارادى. كينو وندىرىسىنە كەلەربولساق، يراندا تۋىندىلاردىڭ باسىم بولىگى جەكەمەنشىك ستۋديالاردا تۇسىرىلەدى.ءبىراق الدىمەن جەرگىلىكتى مادەنيەت مينيسترلىگىنەن رۇقسات الۋ قاجەت. جانە ول سەنزورلىقباقىلاۋدا بولادى. سوعان قاراماستان ءتۇسىرىلىپ جاتقان فيلمدەردىڭ جانرلىق جاعىءار ءتۇرلى. ولاردىڭ قاتارىندا دەتەكتيۆ تە، كومەديا دا، وتباسىلىق قارىم-قاتىناستى قاۋزايتىن الەۋمەتتىك درامالار دا بار. جالپى يران ەلىندە وتباسى باستىقۇندىلىق سانالادى. سوندىقتان ءدال وسى فيلمدەر ارقىلى وتباسى ينيستيتۋتىنناسيحاتتاۋعا ەرەكشە كوڭىل بولىنگەن.
سەەد ابباسبەحبۋدي، رەجيسسەر:
- يران كينوسى ەلىمىزدە ۇيىمداستىرىلاتىنحالىقارالىق «فادجر» كينوفەستيۆالى ارقاسىندا دا كەڭىنەن تانىلدى. بۇل فەستيۆالدەءاردايىم تەك ەڭ مىقتى تۋىندىلار كورسەتىلەدى. ءبىراق ءتول تۋىندىلارىمىزدى تانىتۋماقساتىندا ءوزىمىز دە شەكارا اسىپ تۇرامىز. ماسەلەن، رەجيسسەر اسگار فاراحاديەلىمىزگە وسكار سىيلىعىن سىيلادى. ال ابباسي كياروستامي حالىقارالىقفەستيۆالدەردىڭ جۇلدەگەرى بولدى. بۇعان قوسا، رەزۆ نادجي ەسىمدى اكتەرىمىز كاننكينوفەستيۆالىندە جۇلدەلى ورىندى يەلەندى. جالپى بۇگىنگى تاڭدا يران كينوسىقارىشتاپ بولماسا دا، قادىمداپ دامىپ جاتىر.
سوڭعى جىلدارى يراندا قىسقامەتراجدى فيلمدەر دە قارقىندىدامىپ كەلەدى. ەلدەگى جاس رەجيسسەرلەر قىسقا روليكتەر تۇسىرۋگە بەلسەنە كىرىسكەن.وسىلايشا، جاس بۋىن ءوز ەلىندە عانا ەمەس، الەمدىك دەڭگەيدە دە بەدەلگە يە ونەريەسى رەتىندە تانىلۋدى ماقسات تۇتقان.