ياساۋي كەسەنەسىنىڭ جارىق جانە جەلدەتۋ جۇيەسى تاريحي قالپىنا كەلتىرىلەدى

تۇركىستان. قازاقپارات - قوجا احمەت ياساۋي كەسەنەسىندەگى قابىرحانا، ۇلكەن اقساراي جانە قۇدىقحانا بولمەلەرى قايتا قالپىنا كەلتىرىلىپ جاتىر، دەپ حابارلايدى قازاقپارات «ازىرەت سۇلتان» مەملەكەتتىك تاريحي-مادەني قورىق-مۋزەيىنىڭ باسپا ءسوز قىزمەتىنە سىلتەمە جاساپ.

سونىمەن قاتار، قوجا احمەت ياساۋي جانەءرابيا سۇلتان بەگىم انا كەسەنەلەرىنىڭ كۇمبەزدەرى دە جاڭارتىلادى. قۇرىلىسجۇمىستارىن «قاز قايتا جاڭارتۋ» ر م ك- ءنىڭ الماتى، قىزىلوردا، تۇركىستانفيليالدارى جۇرگىزۋدە.

ايتا كەتسەك، ق ر مادەنيەت جانە سپورتمينيسترلىگىنىڭ «ازىرەت سۇلتان» مەملەكەتتىك تاريحي-مادەني قورىق- مۋزەيىنەقاراستى تاريحي ورىنداردى انىقتاۋ، قايتا قالپىنا كەلتىرۋ ماقساتىندا جوباسىدايىندالعانى بەلگىلى. وسى ورايدا قالاداعى باستى 18 تاريحي-مادەني مۇرا نىسانىنرەستاۆراتسيالاۋ جانە قايتا جاڭعىرتۋ جوسپارلاندى. ەڭ الدىمەن الداعى 3 جىل ىشىندەقوجا احمەت ياساۋي كەسەنەسىنىڭ باستى كومپونەنتتەرى — قازاندىق، قابىرحانا، باستىپورتال جاڭعىرتىلادى.

كەسەنەنىڭ ءىشىن جىلى ۇستاۋ جانە دۇرىسجارىقتاندىرۋ ءۇشىن جارىقتاندىرۋ جانە جەلدەتكىش جۇيەلەرى تاريحي قالپىناكەلتىرىلەدى. قازاق حاندارىنىڭ ءماجىلىس وتكىزەتىن جانە ەلشىلەردى قابىلداۋعاارنالعان ۇلكەن اقساراي بولمەسى سول داۋىردەگى ۇلتتىق ەرەكشەلىگى ساقتالا وتىرىپ،تولىعىمەن قايتا قالپىنا كەلتىرىلەدى. ەلباسىنىڭ تاپسىرماسى بويىنشا رۇستەمابدراشيەۆتىڭ «الماس قىلىش» كوركەم فيلمىنىڭ ءبىر ەپيزودى ءدال وسى اقسارايبولمەسىندە تۇسىرىلگەن. اقساراي بولمەسى ءتارىزدى وزگە دە زالداردىڭەكسپوزيتسيالارى، سونىڭ ىشىندە قازاندىق پەن قۇدىقحانا بولمەلەرى قالپىناكەلتىرىلەدى.

قوجا احمەت ياساۋي قابىرحاناسى ەكى قاباتكۇمبەزبەن كومكەرىلگەن. گانچتان (گيپس پەن سازدان جاسالعان ورنەكتى تاقتا)جاسالعان ورنەكتى اشەكەي قابىرحانا توبەسىن جاۋىپ تۇرعان تومەنگى كۇمبەزدى جاسىرىپتۇر. سىرتتاي قابىرحانا توبەسىنە بيىك بارابان ۇستىندە تۇرعان ءساندى كوپ قاتپارلى(52 قاتپار) كۇمبەز ورناتىلعان. قوجا احمەت ياساۋي قابىرحاناسىنىڭ سىرتقىكۇمبەزىنىڭ ديامەترى — 10 مەتر.

ۇلكەن اقساراي - قازاندىقپەن، كىشىاقسارايمەن دالىزدەر ارقىلى جالعاسادى. دالىزدە ەكىنشى قاباتقا شىعاتىن باسپالداقبار. اقساراي كەيىننەن ХV-ХVІعاسىرلاردا قازاقستانمەن ورتا ازيا ساۋلەت ونەرىندە العاش رەت پايدالانعان اركالاردىڭ قيىلىسۋكونسترۋكتسياسى قولدانىلعان، سوندىقتان بولمە قۇرىلىسى ءوز زامانىنداعى اسا باعالىساۋلەت ەسكەرتكىشى بولىپ تابىلادى.

قۇدىقحانا - قازاندىق پەن ءدالىز ارقىلىبايلانىستى عيماراتتىڭ شىعىس جاعىنداعى، مۇناراعا كوتەرىلەتىن باسپالداعى بارشارشى بولمە وڭتۇستىكتەگى شۇعىل ويىق ەسەبىنەن سوزىلىڭقىلاۋ بولىپ كورىنەدى.قۇدىقحانانىڭ اتى وسىنداعى قۇدىقپەن بايلانىستى. قۇدىق قۇرىلىس كەزىندە سۋ الۋءۇشىن قازىلعان دەگەن جورامال بار. قۇدىق اينالدىرا دوڭگەلەتە كىرپىشتەن قالانعان.ديامەترى — 80 س م. اتالعان قۇدىقتانسۋ الىپ تايقازاندى تولتىراتىن بولعان.

رابيا سۇلتان بەگىم كەسەنەسى — ⅩⅤ عاسىردىڭ ەسكەرتكىشى. احمەت ياساۋيكەسەنەسىنىڭ وڭتۇستىك شىعىس بەتكەيىنەن 60 مەتر قاشىقتىقتا ورنالاسقان. ەسكەرتكىشقاتتى قيراعاندىقتان، 1980-جىلداردىڭ باس كەزىندە تولىعىمەن قايتا قالپىناكەلتىرىلدى.