اقتوبەدە سارماتتار جەرلەنگەن قورىمعا زەرتتەۋ جۇرگىزىلەدى

اقتوبە. قازاقپارات - اقتوبەگە ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى عىلىم كوميتەتىنىڭ رامازان سۇلەيمەنوۆ اتىنداعى شىعىس تانۋ ينستيتۋتىنىڭ عالىمدارى كەلدى.

ولار ەكى اپتا بويى تاريحي تۇلعالاردىڭەپيگرافيكالىق جازبالارىن انىقتاپ، زەرتتەۋ جۇرگىزەدى، دەپ حابارلايدى قازاقپاراتءتىلشىسى.

كونە قورىم - زيراتتارداعى ەپيگرافيكالىق(جازۋ) جانە ەپيتافيالىق (تاڭبالار) ماتىندەردى زەرتتەپ، عىلىمي اينالىمعا ەنگىزۋماقساتىندا ەكسپەديتسيالىق توپ جۇمىسىن باستادى. توپتىڭ جەتەكشىسى - ر. سۇلەيمەنوۆاتىنداعى شىعىستانۋ ينستيتۋتىنىڭ عىلىمي قىزمەتكەرى، ت. ع. ك. دينا مەدەروۆا.

زەرتتەۋشىلەر «ۇلى دالا تاريحى مەنمادەنيەتى» عىلىمي باعدارلاماسى اياسىندا اقتوبە وبلىستىق مادەنيەت، ارحيۆتەر جانەقۇجاتتاما باسقارماسىنىڭ كومەگىمەن وبلىستىڭ بىرنەشە اۋداندارىن ارالاپ، زەرتتەۋجۇمىستارىنىڭ ناتيجەلەرىن دالالىق ەكسپەديتسيالىق جۇمىستار اياقتالعان سوڭقورىتىندىلايتىن بولادى.

شاعىن ەكسپەديتسيالىق توپ اقتوبە قالاسىماڭىنداعى قورىمداردى جانە قارعالى، العا، قوبدا، حرومتاۋ، تەمىر، بايعانيناۋداندارىنداعى كەشەندەر مەن قورىمداردى ارالاپ، ونداعى ەپيگرافيالىق، ەپيتافيالىقماتىندەردىڭ ءمان-ماعىناسىن انىقتايتىن بولادى.

ماسەلەن، قوبدا اۋدانىنداعى XIV- XVعاسىرعا جاتاتىن ابات بايتاق كەسەنەسىندەگى 200 دەن استام قۇلپىتاستى، قارعالىاۋدانىنداعى XVII عاسىرعا جاتاتىن قىزىلتام قورىمىنداعى قۇلپىتاستاردى، تەمىراۋدانى ماۋلىمبەردى قورىمىنداعى ەپيگرافيكالىق، ەپيتافيالىق ماتىندەردى زەرتتەيدى.ەكسپەديتسيا بارىسىندا قوبدا اۋدانىنداعى بەكەت اۋليە مىرزاعۇل ۇلىنىڭ شاكىرتىشەكتىبايدىڭ التىنشى ۇرپاعىنا بەرىلگەن «كوك اسا» زەرتتەمەك.

جۇمىس الدىندا ەكسپەديتسيالىق توپ اقتوبەقالاسى ماڭىنداعى ب. ع. د. V عاسىرعا ءتان بايىرعى سارمات ءداۋىرىنىڭ قورعاندارىورنالاسقان جىلانتوبەگە شىقتى. مۇندا شاماندار دا جەرلەنگەن.

«الماتىدان ارنايى كەلىپ، تاريحي تۇلعالاردىڭ قۇلىپتاستارىن وقۋ،عىلىمي اينالىمعا ەنگىزۋ جۇمىستارىن جۇرگىزەمىز. 2018-جىلى قاراعاندىدا جۇمىسءجۇردى. بيىل اقتوبەگە جول ءتۇستى. قوبىلاندى باتىر، ابات بايتاق، جۇبانوۆتاراۋلەتى، ەسەت باتىر قورىمدارى باستى نازاردا بولادى. بۇرىن سەرىك ءاجىعاليزەرتتەپ، فوتوعا ءتۇسىرىپ، دەرەكتەر جيناقتادى. ءبىز سول زەرتتەۋگە تەرەڭبويلايمىز»، - دەدى ر. سۇلەيمەنوۆ اتىنداعى شىعىستانۋ ينستيتۋتىنىڭ عىلىميقىزمەتكەرى، ت. ع. ك. دينا مەدەروۆا.

اقتوبەلىك ولكەتانۋشىلار زەرتتەۋشىلەرگەۇلكەن سەنىم ارتىپ وتىر.

«اكەمىزدىڭ قۇلىپتاسىن وقىعانىمىزبەن اتامىزدىڭ بەيىتىنىڭباسىنداعى جازبالار تۇسىنىكسىز. اقتوبە وبلىسىنداعى ەڭ ۇلكەن قورىم ەلسىزدوڭىزتاۋدا جاتىر. وندا جۇزدەگەن، مىڭداعان قۇلىپتاستار بار. ولارداعى ماتىندەرعىلىمي اينالىمعا ەنسە دۇرىس بولار ەدى. وڭىردە ءۇش جىلدىق باعدارلاما قابىلدانىپ،«دوڭىزتاۋ ەكسپەديتسياسى» دەگەن اتپەن سەرىك ءاجىعالي بيىل جينالىپ جاتىر. ال مىناتوپ اتاقتى 200 دەن استام قۇلپىتاسى بار ابات بايتاق قورىمىنا، تەمىر قالاسىنداعىقورىمعا، قارعالى سۋ قويماسى ماڭىنداعى قىزىلتامعا بارماق. تاما ەسەت باتىر كوكىۇلىنىڭ قۇلىپتاسى تەمىردەن جاسالعان. ەرەكشەلىگى وسىندا. قۇلپىتاستا ءبىز ءۇشىنقۇپيا نۇكتەلەر تاڭبالانعان. عالىمدارعا وقىتىپ الساق دەيمىز»، - دەدى تاريحشى-ولكەتانۋشىبەكارىستان مىرزاباي.