زەينەتاقى جارناسىنىڭ جاڭا ءتارتىبى قازاقستاندىقتارعا قالاي اسەر ەتەدى؟
«بۇل نورمالار «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كەيبىر زاڭنامالىقاكتىلەرىنە زەينەتاقى ماسەلەلەرى بويىنشا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋتۋرالى» 2015-جىلعى 2- تامىزداعى ق ر زاڭىمەن قابىلداندى. جۇمىس بەرۋشىنىڭزەينەتاقى جارنالارىن ەنگىزۋدەگى ماقساتى - قازاقستاندىقتاردىڭ ءال-اۋقاتىنارتتىرۋ، جۇمىسشىلاردىڭ ەڭبەك وتىلىنە سايكەس كەلەتىن لايىقتى زەينەتاقىمەنقامتاماسىز ەتۋ. وسىلايشا، قىزمەتكەردىڭ جەكە زەينەتاقى شوتىنا اي سايىن جالاقىنىڭ15 پايىزى اۋدارىلىپ وتىرادى: 10 پايىزى - قىزمەتكەردىڭ مىندەتتى زەينەتاقىجارنالارى، 5 پايىزى - جۇمىس بەرۋشىنىڭ ءوز قاراجاتى ەسەبىنەن زەينەتاقىجارنالارى»، - دەپ ءتۇسىندىردى ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگى.
بۇل جاڭاشىلدىق بارلىق جۇمىس ىستەيتىنازاماتتارعا، ونىڭ ىشىندە جەكە كاسىپكەرلەر جانە جەكە پراكتيكامەن اينالىساتىنادامدارعا قولدانىلادى. ج م ز ج ازاماتتىق-قۇقىقتىق سيپاتتاعى كەلىسىمشارتتارنەگىزىندە جۇمىس جانە قىزمەت كورسەتەتىن ادامدارعا؛ زەينەتكەرلىك جاستاعى جەكەتۇلعالارعا؛ اسكەري قىزمەتشىلەر مەن كۇشتىك قۇرىلىمداردىڭ قىزمەتكەرلەرىنە؛ ەڭبەكسىڭىرگەن جىلدارى ءۇشىن زەينەتاقى تولەمدەرىن الۋشىلارعا؛ ءومىر بويى اي سايىنعىتولەممەن قامتىلاتىن وتستاۆكاداعى سۋديالارعا قولدانىلمايدى.
جۇمىس بەرۋشىلەردەن كەلىپ تۇسكەنزەينەتاقى جارنالارى جەكە تۇلعالاردىڭ مەنشىگى بولىپ سانالمايدى جانە مۇراعاقالدىرىلمايدى. بۇل قاراجات ب ج ز ق اكتيۆىندە بولادى جانە زەينەتكەرلەر اراسىنداقايتا بولىنەدى.
«ەڭبەك شارتتارى مەن جالاقى مولشەرى ەڭبەك شارتىنداقاراستىرىلعاندىقتان، جۇمىسشىلاردىڭ جالاقىسىن تومەندەتۋگە سەبەپ بولماۋى كەرەكەكەندىگىنە نازار اۋدارامىز. ق ر ەڭبەك كودەكسىنە سايكەس، ەڭبەك شارتىنا كەزكەلگەن وزگەرتۋلەر تەك قىزمەتكەر مەن جۇمىس بەرۋشىنىڭ ءوزارا كەلىسىمى بويىنشاعانا ەنگىزىلۋى مۇمكىن. ەڭبەك قۇقىعى بۇزىلعان جاعدايدا، قىزمەتكەر جۇمىسورنىنداعى ەڭبەك ينسپەكسياسىنا نەمەسە ەڭبەك، الەۋمەتتىك قورعاۋ جانە كوشى-قونكوميتەتىنە 743491، 743572 (ەڭبەك قاتىناستارى باسقارماسى) ءنومىرى ارقىلىحابارلاسۋعا قۇقىلى»، - دەلىنگەن مينيسترلىك حابارلاماسىندا.
ج م ز ج ەنگىزۋ جونىندەگى نورمالاردى ىسكەاسىرۋ ءۇشىن ج م ز ج ەسەپتەۋ جانە اۋدارۋ جونىندەگى، سونداي-اق ج م ز ج ەسەبىنەنتولەمدەردى جۇزەگە اسىرۋ جونىندەگى تەتىكتەردى كوزدەيتىن ءتيىستى ەرەجەلەرازىرلەندى. ەرەجە جوبالارى مينيسترلىكتىڭ سايتىندا ورنالاستىرىلعان.
مىسال ءۇشىن ەڭبەك ءوتىلى 33 جىلەڭبەكاقىسى 172 مىڭ تەڭگە (بۇگىنگى كۇنى ورتاشا جالاقى) قىزمەتكەردى الايىق. 33 جىلىشىندە ينۆەستيتسيالىق تابىستى ەسەپكە الا وتىرىپ، قىزمەتكەردىڭ جالاقىسىنان 10پايىزدىق زەينەتاقى جيناقتارى شامامەن 12,7 ميلليون تەڭگەنى قۇرايدى. بۇل ورايدا،جالاقىنىڭ ءوسۋى ەسكەرىلمەيدى. ەڭبەك دەمالىسىنا شىققان كەزدە قىزمەتكەردىڭزەينەتاقىسى 140 مىڭ تەڭگەنى قۇرايدى، ونىڭ ىشىندە جيناقتاۋ -110 مىڭ تەڭگە،بازالىق - 30 مىڭ تەڭگە. الايدا، مۇنداي جاعدايدا جۇمىس بەرۋشىنىڭ جارناسىن ەنگىزۋەسەبىنەن (ج م ز ج) قىزمەتكەردىڭ زەينەتاقىسى 50 مىڭ تەڭگەگە ۇلعايىپ، 190 مىڭتەڭگەنى قۇرايدى.
ايتا كەتەيىك، قازاقستاندا 2,2 ميلليونزەينەتكەر بار. 2019-جىلدىڭ 1- شىلدەسىندەگى جاعداي بويىنشا زەينەتاقىنىڭ ورتاشامولشەرى 85697 تەڭگەنى قۇراپ وتىر، ونىڭ ىشىندە بازالىق زەينەتاقى - 26978 تەڭگە،ورتاق زەينەتاقى - 58719 تەڭگە.