بالاڭىزدىڭ ەرنىنەن سۇيمەڭىز
جۇكتىلىك ءداۋىرى كەزىندە 9 اي بويى اكە-شەشە بالاسىنقۇشاعىنا الاتىن كۇنىن سابىرسىزدانا كۇتەدى.
نارەستە شىر ەتىپ، دۇنيە ەسىگىن اشقان كەزدە اكە-شەشەنىڭقۋانىشتان جۇرەگى جارىلا جازدايدى. ەندى، مىنە، ساعىنا كۇتكەن بالالارىن قۇشاقتاپ،ونى ءسۇيۋ مۇمكىندىگىنە يە بولدى.
دۇنيەگە كەلگەننەن كەيىن نارەستە ءۇشىن اكە-شەشەسىنىڭدەنەسىنە ءوزىن جاقىن سەزىنۋى وتە ماڭىزدى. ياعني، نارەستەنى اكە-شەشەسى قۇشاقتاپ،سۇيگەن كەزدە ول ءوزىن سەنىمدى سەزىنەدى.
دەگەنمەن دە، نارەستەلەر مەن بالالاردىڭ سۇيۋگە بولاتىنبەتتەرى، جۇپ-جۇمساق قولدارى، تورسىقتاي شەكەسى تۇرعان كەزدە نەلىكتەن ولاردىڭەرىندەرىنەن ءسۇيۋىمىز كەرەك؟ بالاسىنىڭ ەرنىنەن سۇيگەن اتا-انا «ونى قاتتىراقجاقسى كوردىم» دەپ ويلاي ما؟ ارينە، جوق. كەرىسىنشە، اتا-انالار بالالارىن جاقسىكورەتىن بولسا جانە ولارعا فيزيكالىق نەمەسە رۋحاني تۇرعىدان زيانىن تيگىزگىسىكەلمەسە، ولاردىڭ ەرىندەرىنەن سۇيمەسىن.
بالالاردىڭ ەرنىنەن ءسۇيۋدىڭ تومەندەگىدەي زياندارى بار:
- يممۋنيتەتتەرى ءالى ءالسىز بولعاندىقتان، ءبىزدىڭ اۋزىمىز ارقىلىميكروپتار اعزاسىنا تەزىرەك وتەدى دە ءجيى سىرقاتتانادى.
- ۇشىق، بەزەۋ، ءتىس ەتىنىڭ جارالارى سەكىلدى ينفەكسيالاردىڭ ءوتۋ قاۋىپىبار. اسىرەسە، نارەستەلەر مەن بالالار ءۇشىن ۇشىق وتە قاۋىپتى.
- بالالارعا جىنىستىق تاربيە بەرۋ بارىسىندا دەنەلەرىنىڭ وزدەرىنەعانا ءتان بولىگى بار ەكەنىن جانە ول جەرلەرىنە ەشكىمنىڭ قول تيگىزۋىنە رۇقساتبەرمەۋى كەرەك ەكەنىن ايتىپ جاتقاندا، ەگەر اتا-انا ءوزى بالاسىنىڭ ەرنىنەنسۇيەتىن بولسا، بالانىڭ ساناسىندا قاراما-قايشىلىقتار تۋىندايدى.
- اتا-اناسى ەرنىنەن سۇيەتىن بالالار باسقالاردىڭ دا ەرنىنەنسۇيۋىنە قارسىلىق بىلدىرمەيدى. ويتكەنى، بالالار ءۇشىن اتا-انالارىنىڭ بارلىق ءىسىدۇرىس بولىپ ەسەپتەلەدى جانە رۇقسات ەتىلەدى دەپ ويلايدى. وسىلايشا، ولار وزدەرىنجامان نيەتتى ادامداردىڭ ءىس-ارەكەتىنەن قورعاي المايدى، ءتىپتى ولاردىڭ بۇلارەكەتىنىڭ جامان جانە زياندى ەكەنىن تۇسىنە دە المايدى.
- اكەسى ۇلىنىڭ، اناسى قىزىنىڭ ەرنىنەن سۇيگەن كەزىندە بالا جىنىسانىقتاۋدا قينالۋ، وسكەندە باسقا جىنىستى تاڭداۋ، ياعني ءوز جىنىسىن يەلەنە الماۋسەكىلدى قاۋىپتەرگە جول اشۋى مۇمكىن.
- اكەسى قىزىنىڭ، اناسى ۇلىنىڭ ەرنىنەن ءسۇيۋى بولاشاقتا اكە-شەشەمەن بالانىڭ اراسىنداعى قارىم- قاتىناسقا كەرى اسەرىن تيگىزۋى مۇمكىن. ءتىپتى، بۇلبالالار ەرتەڭ ۇيلەنگەن كەزىندە وتباسىلىق ءومىرى مەن جىنىستىق ومىرىندە دەقيىندىقتارعا دۋشار بولۋى مۇمكىن.
- ەرىننەن ءسۇيۋ جىنىستىق بەلگىلەردى دە قامتيتىندىقتان، بالاداجىنىستىق دابىل ەرتە قاعىلىپ، بالانىڭ باسى قاتادى ءارى ونىڭ دامۋىنا دا كەرىاسەرىن تيگىزەدى.
- اكە- شەشەسى تاراپىنان ەرنىنەن سۇيىلەتىن بالا مەكتەپتە دوسىنىڭنەمەسە ۇيگە كەلگەن قوناقتىڭ ەرنىنەن سۇيۋگە تىرىسسا، وندا ونىڭ بۇل ارەكەتىقوعامدى ءوز ورنىن تابۋىنا زيانىن تيگىزەدى.
بالالارىمىزدى سۇيەيىك، ءتىپتى ءجيى-ءجيى سۇيەيىك.ءبىراق، ەرنىنەن، قۇيرىعىنان نەمەسە سانىنان ەمەس، بەتىنەن، قولىنان، شەكەسىنەنسۇيەيىك.
ەلجاس ەرتاي ۇلى «باقىتتى وتباسى» وتباسىلىقكەڭەس ورتالىعى