داۋىسى مۇحيتتى جاڭعىرتاتىن جاندىك

 نۇر- سۇلتان. قازاقپارات -  ءوزى جاندىك بولسا؟ .. . داۋىسى مۇحيتتى جاڭعىرتادى دەسەك سەنبەۋىڭىز مۇمكىن. راسىمەن «مۇحيتتى جاڭعىرتادى» دەگەنىمىز اسىرەلەپ ايتقانىمىز بولار.

 ايتسە دە، بۇل جاندىك ءوزىنىڭ دەنەسىمەن سالىستىرا قاراعاندا داۋىستى الدەقايدا قاتتى شىعارادى. دىبىس - الەمدەگى قارىم- قاتىناستىڭ ءبىر قۇرالى. بارلىق ءتىرى جان يەلەرى ايتەۋىر ءبىر دىبىس شىعاراتىنى راس. سول ارقىلى ءبىر- ءبىرىن تۇسىنىسەدى، بولماسا وزگەنىڭ نازارىن اۋدارادى. بۇل دىبىستار ءارتۇرلى بولادى. قاتتى جانە جاي، جۋان نە جىڭىشكە.. . ت. ب.

مىسالى، جەر بەتىندە قانداي ءتىرى جان يەسىنىڭ داۋىسى قاتتى شىعاتىنىن بىلەسىز بە؟ مۇحيتتا شە؟ ەگەر سۇتقورەكتىلەر ساناتى بويىنشا الار بولساق، كوك كيت داۋىسى ەڭ قاتتى شىعاتىن تىرشىلىك يەسى. ال داۋىسىنىڭ قاتتى شىعۋىن دەنەسىنە قاراي شاقتايتىن بولساق، وندا كوك كيت العاشقى ورىندارعا تالاسپايدى. قاراپايىم مىسال رەتىندە ايتار بولساق، ءپىل مەن قۇمىرسقانى الايىق. ەكەۋى كوتەرەتىن جۇكتى مۇلدە سالىستىرۋعا كەلمەيدى. ءپىل ءبىراق وزىمەن بىردەي سالماقتى ەڭسەرە المايدى. قۇمىرسقا بولسا وزىمەن بىردەي جۇكتى كوتەرە الادى. وسى سەكىلدى كوك كيت تە داۋىسىنىڭ قاتتى شىعۋ دەڭگەيى بويىنشا مۇحيت قۇرتىنان قالىپ قويادى. Current Biology باسىلىمى حابارلاعانداي، عالىمدار ءبىراز جىلدان بەرى جاپونياداعى حونسيۋ ارالىنىڭ شىعىس جاعالاۋىندا كەزدەسەتىن Leocratides kimuraorum دەپ اتالاتىن كوپ قىلتاندى قۇرتتاردى ارنايى زەرتتەگەن. بۇل تىرشىلىك يەلەرىنىڭ تابىلعانىنا دا كوپ جىل بولماعان.

 2017 -جىلى وسىنداي قۇرت بارى انىقتالعان. سيرەك كەزدەسەتىن تىرشىلىك يەلەرى قاتارىنا ەنگەن. كوبىنە 80-170 مەتر تەرەڭدىكتە كەزدەسەدى. جاپونيا مەن كانادا عالىمدارى زەرتتەۋ كەزىندە Leocratides kimuraorum قۇرتىنىڭ داۋىس دەڭگەيى 157 دەتسيبەلگە دەيىن جەتەتىنىن انىقتادى. ال كوك كيتتىڭ داۋىسى - 188 دەتسيبەل. راسىندا، كيتتىڭ داۋىسى قاتتى شىعاتىنى انىق. ءبىراق، ول - الىپ سۇتقورەكتى. Leocratides kimuraorum بولسا، نەبارى 3 سانتيمەتر عانا.

زەرتتەۋ كەزىندە عالىمدار (ريۋتارو گوتو (Ryutaro Goto, Kyoto University) ، يساو حيراباياسي (Isao Hirabayashi, Kushimoto Marine Park Center) ، ريچارد پالمەر (Richard Palmer، Department of Biological Sciences, University of Alberta) وسىنداي ەرەكشە قۇبىلىستىڭ كۋاسى بولعان. ەكى Leocratides kimuraorum قۇرتىن ءبىر قۇتىعا سالعان. شايقاسا كەتكەندە ولاردان ساقىلداعان داۋىستار شىققان. ونى ارنايى زەرتتەپ ولشەگەن عالىمدار تاڭدانىستارىن جاسىرا الماعان. سەبەبى، كىپ- كىشكەنتاي عانا قۇرتتاردان زور داۋىستىڭ شىعۋى - تاڭدانارلىق جاعداي. - بۇل قۇرتتار وسىنداي زور دىبىس شىعارۋ ارقىلى ءوز اۋماقتارىن قورعايدى، ءارى وزدەرىنە جاقىن جۇرگەن تىرشىلىك يەلەرىن بىلەدى، - دەگەن ويدا زەرتتەۋشىلەر.

بيولوگ ماماندار بولسا، كىپ- كىشكەنتاي تىرشىلىك يەسى وسىنداي زور داۋىستى شىعارۋى تاريحتا العاش رەت كەزدەسىپ وتىر دەيدى. ەگەر ولاردى مازالاماسا، داۋىس شىعارمايدى ەكەن.

Massaget.kz