امەريكانىڭ اشىلۋى
بۇعان بايلانىستى كوپتەگەن دەرەكتەر بار. بىرنەشە مىسال كەلتىرەيىك:
- گەرمانيانىڭ فرانكفۋرت قالاسىندا تۇراتىن جانە گەتە ۋنيۆەرسيتەتى اراب جانە يسلام تاريحى ينستيتۋتنىڭ ديرەكتورى پروفەسسور فۋات سەزگين بىلاي دەيدى: «يسلام گەوگرافياسى بويىنشا 26 جىل ەڭبەك ەتتىم جانە كوپ پىكىرلەر قالىپتاستىردىم. امەريكانى كولۋمبتان بۇرىن مۇسىلمانداردىڭ تاپقانىن جازدىم. مۇسىلمانداردىڭ، كولۋمبتان قانشاما جىل بۇرىن امەريكاعا جەتىپ بارعاندىعىنا سەنىمدىمىن. ءتىپتى مۇسىلماندار جۇزدەگەن جىلدار بويى امەريكانىڭ كارتاسىن سىزۋمەن اينالىسقان. قازىرگى قولدانىمداعى افريكا، ازيا جانە ەۆروپاعا قاتىستى كارتالار مۇسىلماندار تاراپىنان سىزىلعان. ۆاسكو دا گامانىڭ ءوزى دە مۇسىلماندارعا تيەسىلى كارتا ارقىلى ءۇندىستانعا بارعان»
- تاريح جانە پىكىر جۋرنالى 2005 -جىلى قاراشا ايىنداعى سانىندا امەريكانىڭ مۇسىلماندار تاراپىنان اشىلعاندىعىن نەگىزگى تاقىرىپ ەتىپ كەڭىرەك ماعلۋمات بەردى.
- كولۋمبتىڭ بالاسى ەۆروپادان باتىسقا قاراي دا تەڭىز جولىمەن جۇرۋگە بولاتىندىعىن اكەسى گەنۋيادا كەزدەسكەن مۇسىلمان تەڭىزشىلەرىنەن ەستىگەندىگىن ايتقان.
- ءتىل عالىمدارى كولۋمبتان بۇرىنعى زامانداردا جەرگىلىكتى تۇرعىنداردىڭ (قىزىل تەرىلەر) تىلدەرىندە ارابشا سوزدەر بولعاندىعىن انىقتاعان. كولۋمب كۋبا جاعالارىندا ۇرمەيتىن يتتەر كورگەن. بۇلار باتىس افريكا ەلدەرىنە ءتان يت بولاتىن، ياعني ەسكى جەر مەن جاڭا جەر اراسىنداعى كوپىر العاش بولىپ مۇسىلماندار تاراپىنان قۇرىلعان بولاتىن.
- 1787 -جىلى بوستوندا قازبا جۇمىستارى كەزىندە كونە اقشالار تابىلدى. گارۆارد ۋنيۆەرسميتەتىندە زەرتتەلگەن بۇل اقشالاردىڭ 9-10 -عاسىرلارعا ءتان سامارقاندتىق ديرحامدار ەنكەندىگىن انىقتاعان. ديرحامداردىڭ بەتىندە «ءلا ءيلاھا يللاللاھ، ءمۇحامادۇن راسۋلۋللاھ، ءۋا بيسميللاھ» دەپ جازۋلى ەدى.
- نيەۆاداداعى قازبا جۇمىستارىندا تاسقا قاشالىپ جازىلعان VII عاسىرعا ءتان «اللاھتىڭ اتىمەن»، «مۇحاممەد ءنابياللاھ»، «ءشايتان بۇكىل جاماندىقتاردىڭ نەگىزى» دەگەن جازۋلار تابىلعان.
- ا ق ش عىلىم ونەر اكادەمياسىنىڭ مۇشەسى، پروفەسسور بارري فەللدىڭ مالىمدەۋىنشە مۇندا (ا ق ش-تا) VII- VIII عاسىرلاردا مۇسىلماندار ءومىر سۇرگەن.
- كاليفورنيا ۋنيۆەرسيتەتىنەن ارحەولوگتار پروفەسسور روبەرت حەيزەر جانە پروفەسسور مارتين باۋمحوف جاساعان قازبا جۇمىستارىنىڭ ناتيجەسىندە نيەۆادادا يسلام مەن عىلىمنىڭ، اسىرەسە تەڭىزشىلىك مەكتەبى بار بولعاندىعىن انىقتاعان. ياعني حازرەتى وسمان جانە حازرەتى ءالي داۋىرىندە مۇسىلماندار امەريكا قۇرلىعىندا تەڭىزشىلىك دارىستەرىن بەرگەن.
- اراب تاريحشىسى جانە جاعرافيا عالىمى مەسۋدي (956 ج قايتىس بولعان): «مۇسىلماندار حازرەتى مۇحاممەد الەيھيسسالامنىڭ قايتىس بولۋىنان 15 جىلدان كەيىن، حازرەتى وسماننىڭ داۋىرىندە يسپانياعا كىرگەن كەزدەرىندە الدارىنان ۇشى-قيىرسىز اتلانت مۇحيتى شىقتى. ونى دا زەرتتەۋگە كىرىستى.
- ءداندى-داقىلداردان جۇگەرى باتىس افريكا جاعالاۋلارىنان قاجىلىق ساپارىنا شىققان مۇسىلماندار ارقىلى مىسىرعا اكەلىنگەن بولاتىن. بۇلار كريستافور كولۋمبتان بۇرىن بولعان ماملۇكتەر ءداۋىرىنىڭ تاريحشىسى يبن فازلۋللاح ءال-وماري «مەساليك ءال-ابسار» اتتى كىتابىندا مىسىر حانزاداسىنىڭ 3000 قايىقپەن قايتا ورالماۋ نيەتىمەن امەريكا قۇرلىعىنا كەتكەندىگىن جازعان.
- دەنيسە سپەلبەرگ تاراپىنان جازىلعان «Thomas Jeffersons Quran, Islam and the Founders» اتتى عىلىمي كىتاپتا بۇل تاقىرىپ كەڭىنەن تالقىلانعان.
- 1929 -جىلى توپكاپى سارايىندا تابىلعان پيري رەيستىڭ كارتالارى وسى كۇنگە دەيىن ساقتالعان امرەيكا قۇرلىعى كورسەتىلگەن ەڭ ەسكى كارتالاردىڭ ءبىرى. وسماندىق تەڭىزشى پيري رەيس تاراپىنان 1513 -جىلى سىزىلعان.