قازاقستان ءوز ادەبي مۇراسىن الەمدىك مادەنيەتتىڭ التىن قورىنا قوسپاق - شەتەلدىك اۋدارماشىلار
وسىنداي ويىمەن بۇگىن العاشقى 60 اۆتوردىڭ الەم تىلىنە اۋدارىلعان كىتاپتارىنىڭ تۇساۋكەسەرىندە كەمبريدج ۋنيۆەرسيتەتى حالىقارالىق سەرىكتەستىك ءبولىمىنىڭ جەتەكشىسى ەنني ميشەيليدوۋ ءبولىستى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ءتىلشىسى.
ونىڭ ايتۋىنشا، «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسى قازاق ادەبيەتىنىڭ الەۋەتىن اشۋعا، ارتتىرۋعا ىقپال ەتەتىن اۋقىمدى جوبا. وسى باعدارلاما ەكونوميكالىق رەفورمالاردى ءبىلىم بەرۋ، ونەر، ادەبيەت جانە تاريح سالاسىنداعى جاڭعىرۋمەن ۇشتاستىرماق.
«قازاق پروزاسى مەن پوەزياسى انتولوگيالارىن اعىلشىن تىلىنە اۋدارىپ، جاريالاۋدى قازاقستان مەن ۇلى بريتانيا اراسىنداعى تابىستى قارىم- قاتىناسقا ۇلەس قوساتىن جوبا رەتىندە باعالايمىز. «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسىن جۇزەگە اسىرۋعا اتسالىسۋىمىز - ءبىز ءۇشىن اسقان مارتەبە جانە بۇل قارىم- قاتىناسىمىز الدا دا جالعاسا بەرەدى دەپ سەنەمىز»، - دەدى ەنني ميشەيليدوۋ.
ال فرانسۋز ءتىلىنىڭ وكىلى، «ميشەل دە مول» باسپاسىنىڭ ديرەكتورى تەري دە ليا كرۋا قازىرگى قازاق ادەبيەتى انتولوگيالارىن فرانسۋز تىلىندە باسىپ شىعارۋ «ميشەل دە مول» باسپاسىنا بۇيىرعان ۇلكەن مارتەبە ەكەنىن ايتتى. «تەڭىزبەن ۇشتاسقان كوكجيەككە باتاتىن كۇن ساۋلەسىن شىعىسقا الا كەلىپ، بۇگىن وسى جيىنعا قاتىسۋ مەن ءۇشىن ۇلكەن قۋانىش. قازاق حالقى وسى تاماشا باستامانىڭ ارقاسىندا اقشا مەن ەكونوميكا تۋرالى عانا ايتاتىن الەمگە ءوز جان دۇنيەسىن تانىتۋعا مۇمكىندىك الدى. ءوز تاريحىن، سالت- ءداتۇرىن، ءومىردىڭ پوەتيكالىق ءمانىن بايانداي باستادى. بۇل ىستەرگە ءبىز تەك سۇيسىنە قىزىعا قارايمىز»، - دەدى فرانسۋز باسپاسىنىڭ وكىلى.
يسپاندىق «ۆيزور» باسپاسىنىڭ وكىلى داۆيد فلورەس بىلتىر قاراشا ايىندا دامۋ ماقساتىنداعى حالىقارالىق سەرىكتەستىك اگەنتتىگىنىڭ قولداۋىمەن مادريدتە قازاقستان مادەنيەتى مەن ادەبيەتى ورتالىعى اشىلعانىن تىلگە تيەك ەتتى.
«قازىرگى تاڭدا جۇزەگە اسىپ جاتقان زاماناۋي قازاق ادەبيەتى انتولوگيالارىنىڭ يسپان تىلىنە اۋدارىلۋى قازاق ادەبيەتى مەن مادەنيەتىنىڭ ءيسپانتىلدى الەمگە تانىلۋى مەن تارالۋىنا ىقپال ەتتى. بۇدان بىلاي دا قازىرگى زامانعى قازاق اقىن- جازۋشىلارىنىڭ شىعارمالارى يسپان تىلىنە، ال يسپان ادەبيەتى قازاق تىلىنە اۋدارىلىپ، ادەبي ساباقتاستىق جالعاسا بەرەدى دەگەن سەنىمدەمىز. بۇنىڭ جالعاسى رەتىندە بىلتىر قاراشا ايىندا دامۋ ماقساتىنداعى حالىقارالىق سەرىكتەستىك اگەنتتىگىنىڭ قولداۋىمەن مادريدتە قازاقستان مادەنيەتى مەن ادەبيەتى ورتالىعى اشىلدى»، - دەدى ول.
«قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ باستاماسىمەن قولعا الىنعان «رۋحاني جاڭعىرۋ» سىندى ماڭىزدى ستراتەگيالىق باعدارلاما اياسىندا جۇزەگە اسىپ جاتقان «جاھانداعى زاماناۋي قازاقستاندىق مادەنيەت» جوباسىنا ارالاسقانىما ءوزىمدى ەرەكشە باقىتتى سەزىنەمىن. وسى جوبا اياسىندا قازاق ادەبيەتى جاۋھارلارى اراب تىلىنە اۋدارىلۋى - قازاق ەلى مەن اراب الەمىن بايلانىستىراتىن التىن كوپىر ىسپەتتەس»، - دەدى «Media Hab» باسپاسىنىڭ ديرەكتورى ابدۋلراحيم ابدۋلۋاحيد.
قىتاي باسپاسىنىڭ وكىلى پياو ون رى قازاقستان ادەبيەتى مەن مادەنيەتىن وزگە الەمگە تانىستىرۋ بۇرىن- سوڭدى بولماعان جوبا دەپ باعالادى.
«جاھانداعى زاماناۋي قازاقستاندىق مادەنيەت» ق ر تۇڭعىش پرەزيدەنتى - ەلباسى ن. ءا. نازاربايەۆتىڭ باستاماسىمەن قولعا الىنعان «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسىنىڭ ماڭىزدى تارماعى. قازاقستان ادەبيەتى مەن مادەنيەتىن وزگە الەمگە تانىستىرۋ بۇرىن- سوڭدى بولماعان جوبا. قىتاي مەن قازاق مادەنيەتى ۇقساس. قىتايداعى «ءبىر بەلدەۋ - ءبىر جول» ستراتەگيالىق ۇندەۋى مەن قازاقستاننىڭ «نۇرلى جول» ستراتەگيالىق جوسپارى بارىنشا قابىسىپ، ەكى ەلدىڭ مادەنيەت اۋىس- ءتۇيىسى ۇزدىكسىز تەرەڭدەپ كەلەدى. باسپامىز قازاقستاندا تىعىز قارىم- قاتىناس ورناتىپ، ەكى ەلدىڭ تاڭداۋلى كىتاپتارىن ءوزارا اۋدارىپ، باسىپ شىعارۋدا. وسى ورايدا ەكى ەل مادەنيەتىن بايلانىستىرۋشى كوپىر قىزمەتىن اتقارىپ وتىرعانىمىزعا قۋانىشتىمىز»، - دەدى قىتاي ءتىلىنىڭ وكىلى پياو ون رى.
ايتا كەتۋ كەرەك، بۇگىن الماتىدا قازاق اۆتورلارىنىڭ ب ۇ ۇ 6 تىلىنە اۋدارىلعان انتولوگيالارىنىڭ تۇساۋكەسەرى ءوتتى.
اۆتور: گۇلميرا عوسمانالي