پاريجدە وتانداستارىمىز شەتەلدىكتەرگە قازاق ءتىلى كۋرستارىن اشقان

 استانا. قازاقپارات - بۇگىن الەمدە حالىقارالىق انا ءتىل كۇنى اتاپ وتىلەدى.

سيرەك پەن جويىلىپ بارا جاتقان تىلدەر ماسەلەسىنە نازار اۋدارتۋ ءۇشىن يۋنەسكو 30 جىل بۇرىن وسى مەيرامدى جاريالاعان.

كەزىندە قۇرىپ كەتۋ قاۋپى تونگەن قازاق ءتىلى بۇگىندە بەلسەندى دامىپ كەلەدى. ءتىپتى ونى وزگە ەلدەردە دە مەڭگەرىپ ءجۇر. پاريجدەگى قازاق ءتىلى كۋرستارىن وتانداستارىمىز اشقان. العاشىندا ولار تۇركيا ورتالىعىندا ىستەپ، كەيىن قازاقستان ەلشىلىگىنىڭ قاراماعىنا ءوتتى. ەۋروپاداعى تۇڭعىش قازاق مادەني ورتالىعى تەك ءتىل ۇيرەتىپ قانا قويماي، قازاق تاريحى مەن مادەنيەتى، حالىق سالت- داستۇرلەرىمەن تانىستىرادى.

كۋرستاردىڭ دەنى تەگىن، ال وقىتۋشىلار ەڭبەگى ءۇشىن جالاقى المايدى. سوربوننا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ تاريحشىسى كلەر ديماش قۇدايبەرگەننىڭ ونەرىنەن كەيىن مادەنيەتىمىزگە قىزىعۋشىلىق تانىتا باستادى. ءانشىنىڭ داۋسىنا تامسانعان ول قازاقتىڭ اۋەزدى اۋەندەرى مەن حالقىمىزدىڭ تاريحىن زەرتتەگىسى كەلەدى.

كلەر مابير ليا كاي، قازاق ءتىلى كۋرسىنىڭ تىڭداۋشىسى:

- باتىس مادەنيەتىندە ءبىز زاماناۋي تەحنولوگيالارعا تاۋەلدىمىز، تابيعاتپەن بايلانىسىمىزدان ايىرىلدىق. ال قازاقستاندا بۇل بايلانىس ۇزىلگەن جوق. كەڭ بايتاق جەرىڭىز بار، اينالاداعى ورتامەن تىعىز قاتىناستاسىز. قازاق ءتىلىن ەستىگەندە، دالاداعى جەلدىڭ ءۇنىن، بۇركىتتەردىڭ داۋسىن ەلەستەتەمىن. بۇل -  ناعىز سازدى ءتىل.

ال پاريجدە تۇراتىن شارل قازاق ءتىلىن ءبىر جىلدان بەرى مەڭگەرىپ ءجۇر. بالا كەزىندە قۇسبەگىلىككە ارنالعان كىتاپتى قولعا العاندا، ءبىزدىڭ مادەنيەتىمىزگە قىزىعۋشىلىق پايدا بولدى. كاسىبي اۋدارماشى بولىپ ىستەيتىن شارل ەۋروپانىڭ 6 تىلىندە ەركىن سويلەيدى. ەندى قازاق ءتىلىن دە وسى دەڭگەيدە مەڭگەرۋگە نيەتتى.

شارل سنەجكو، قازاق ءتىلى كۋرسىنىڭ تىڭداۋشىسى:

- ماعان قازاق ءتىلدىڭ لوگيكاسى وتە ۇنايدى، ءتىلدىڭ گرامماتيكاسى، ءتىلدىڭ دىبىستارى قىزىقتىرادى. مىسالى، ق، ع، ۇ. سولاي.

قازاق ءتىلىن ۇيرەنگىسى كەلەتىندەر ەندى قورقىت اتا ورتالىعىنا كەلە الادى. يگى باستامانى قولعا العاندار بولاشاقتا قازاق، ورىس پەن فرانسۋز تىلدەرىندە بالالارعا ارنالعان كىتاپتار شىعارماقشى.

 

 www.24.kz