زوب اۋرۋىن قالاي ەمدەۋ كەرەك؟

 استانا. قازاقپارات - زوبتىڭ ءبىر اتاۋى - «جەمساۋ». زوب اۋرۋى قالقانشا بەزىنىڭ ۇلعايۋىنان پايدا بولادى.

قالقانشا بەزى ادامداردا كەڭىرسىكتىڭ الدىڭعى قاباتىندا ورنالاسقان. قالقانشا بەزىنىڭ ۇلعايۋى مويىنىڭ جۋانداۋىنا اكەلەدى. زوب اۋرۋىنا شالدىققان كەزدە، قالقانشا بەزىنىڭ قىزمەتى بۇزىلىپ، گورموندارى نە از، نە كوپ مولشەردە بولىنەدى.

بۇل اۋرۋ تەك شىعارماشىلىق ادامداردا عانا ەمەس، بارلىق كاسىپ يەلەرىندە بولادى. ونىڭ سەبەبى تۇقىمقۋالاۋشىلىق، ينفەكتسيالار، پسيحيكالىق جاراقاتتار، اعزانىڭ السىرەۋى، شارشاۋ، دەپرەسسيا، ورتالىق جۇيكە جۇيەلەرىنىڭ، جىنىس بەزدەرىنىڭ دۇرىس قىزمەت ىستەمەۋىنەن بولادى. كۇن تارتىبىنە باعىنباي، تۇندە ۇيىقتاماي، دەر كەزىندە تاماقتانباي شاپقىلاپ جۇرگەندىكتەن بولادى. ولارعا ديففۋزدى توكسيكالىق زوب ءتان.

قالقانشا بەزىنىڭ گيپەرفۋنكسياسى مەن گيپەپلازياسى سالدارىنان پايدا بولعان زوب. ەستە ساقتاۋ قابىلەتى تومەندەۋ، دەپرەسسياعا، جۇيكە توزۋى، تەرىنىڭ كەۋىپ، شاش ءتۇسۋى، اعزا تەمپەراتۋراسى تومەندەۋ، اعزاعا سۋ جينالىپ، قابىنۋدىڭ سالدارىنان سالماق قوسۋ نەمەسە سالماق تاستاۋ. بەت دومالانىپ، ءوڭى قاشۋى بولادى.

قازاقستان يود جەتىسپەيتىن ايماققا جاتادى. 2000 -جىلدان باستاپ يود جەتىسپەۋشىلىگى اۋرۋلارى كوبەيدى. تۇرعىندار تاعام قۇرامىنداعى يودقا ەرەكشە ءمان بەرگەن ءجون. يود جەتىسپەۋشىلىگى تاحيكارديا، قول دىرىلدەۋى، از عانا ديففۋزدىق جەمساۋ سىندى اۋرۋلارعا سەبەپ بولادى. كۇيگەلەكتىك پايدا بولۋ، جىلاۋ، بۇلشىق ەت السىزدەۋ بولادى. اسقىنعان جاعدايدا اعزاداعى تۇز بەن سۋ بۇزىلىپ، تاماق استىنداعى بەز ءىسىنىپ، ادامنىڭ كوزدەرى سىرتقا شىعىپ، بەتتەرى وزگەرىپ، تىنىس الۋ قيىندايدى.

جۇيكە تالشىقتارى قوزعىشتىعى تومەندەپ، مي گەومەترياسى وزگەرەدى. جۇرەكتىڭ مينۋتتىق سوعۋى كەميدى. ميوكارد گيپوكسياسى قالىپتاسادى. اس قورىتۋ پروتسەسى بۇزىلادى. وسىدان باستاپ قانازدىق تۋادى. زوب اۋرۋىن ەمدەۋ دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمى ەرەجەسى بارلىق جەردە بىردەي.

زوبتىڭ ءتۇرى كوپ. سونىڭ ىشىندەگى كوپ تاراعانى- ەندەميالىق زوب. ونىڭ 3 ساتىسى بار:

1. قالقانشا بەزى كورىنبەيدى، سيپالاعاندا سەزىلمەيدى.

2. قالقانشا بەزى كورىنبەيدى، ءبىراق سيپالاعاندا سەزىلەدى.

3. قالقانشا بەزى جۇتىنعان كەزدە كورىنىپ تۇرادى.

ادام قانىنىڭ قۇرامىنداعى يود مولشەرى جىل مەزگىلىنە بايلانىستى ازايىپ-كوبەيىپ وتىرادى. قىركۇيەك، قاڭتار ايلارىندا قان قۇرامىندا يود مولشەرى ازايىپ، اقپاندا كوتەرىلەدى. كۇن ىسىعان كەزدە مامىر ايلارىندا يود جوعارىلايدى. ەركەكتەرگە قاراعاندا، ايەلدەر 3-4 ەسە كوپ اۋىرادى. اعزاداعى يودتىڭ 90 پايىزى تاماق ارقىلى تولىقتىرىلادى. كۇندەلىكتى تاعام قۇرامىنا ءمان بەرگەن ءجون.

يود بالىقتاردا، تەڭىز ونىمدەرىندە، بالدىرلاردا، بالىق مايىندا كوپ. تەڭىز قىرىققاباتىن لاميناريادا كوپ بولادى. جەمىستەردەن: اپەلسين، ليمون، بانان، قاۋىن، ءجۇزىم، اناناس، قۇلپىناي، الما، قۇرمادا كوپ. ءسۇت، جۇمىرتقا، سارى ماي، سيىر ەتى، بيداي ونىمدەرى يودقا وتە باي. جيدەكتەر: سارىمساق، شالقان، قىزىلشا، كارتوپ، كادى، ءسابىز، قىزاناق. ءبىراق ەت پەن بالىقتى قايتا- قايتا مۇزداتقاندا ونىڭ ىشىندەگى يود جويىلادى.

وتانى اسقىنعان جاعدايدا عانا جاساعان دۇرىس. زوب اياعى اۋىر انالاردا قاۋىپتى جاعداي تۋعىزۋى مۇمكىن. سەبەبى اۋرۋ اسقىنعان كەزدە شاقالاق ءولىپ كەتۋى مۇمكىن. جاڭا تۋعان نارەستەدە قالقانشا بەزىنىڭ دامىماي قالۋى، تۋا بىتكەن گيپوتيرەوزدىق قالىپتاسۋى ىقتيمال. ءقاۋىپتىسى نارەستە اقىل ەسى كەمتار بولىپ تۋىلۋى مۇمكىن. دياگنوز قويىلعان بالا ءومىر بويى گورموندىق ەم الۋعا ءماجبۇر. ۋاقتىلى ەمدەلسە، ەندەميالىق زوبتان ءقاۋىپ جوق. زوبتىڭ توكسيكالىق ءتۇرى ۇزاق ۋاقىت ەمدەلىپ، دارىگەر قاراۋىندا بولۋ كەرەك. دارىگەردىڭ رۇقساتىنسىز بالا تۋۋىنا بولمايدى.

ەگەر وتباسىندا بىرەۋ زوب بولىپ اۋىرسا، تۇقىم قۋالاۋى مۇمكىن. ول تيرەويدتىق گورمون بيوسينتەزىنىڭ گەنەتيكالىق بۇزىلۋى. زوبتى اركىم وزىنشە ەمدەمەۋ كەرەك. ەندوكرينولوگ دارىگەرلەر ەمدەيدى. سىرقاتتىڭ ءبىرىنشى دارەجەسىندە تەك قانا يودتالعان يودومارين، يودتى كاليي سياقتى دارىلەر ءىشۋ. يودقا باي تاعامدار ءىشۋ.

ەمى دۇرىس جۇرگەن ادام، يودتى تاعامداردى ۇنەمى پايدالانسا ساۋىعىپ كەتەدى. زوبتىڭ تۇقىم قۋالايتىن، قاتەرلى تۇرلەرىنە شالدىققاندارى قۇلان تازا جازىلىپ كەتپەسە دە، دەر كەزىندە ەمدەلسە، سىرقات سوزىلمالى كۇيىندە قالادى. ناۋقاستار بەرىلگەن مولشەردەگى ءدارىنى ءىشىپ تۇرۋ كەرەك. ەگەر ەم دۇرىس جاسالسا، 8 اپتادا جاعدايى تۇزەلۋى ءتيىس. كەيدە ەكى جىلعا دەيىن سوزىلادى. قالقانشا بەزىنىڭ كولەمى قالپىنا كەلسە، ءبىر جىلدان كەيىن يود قوسىلعان پرەپاراتتارعا كوشۋ قاجەت.

بىلە ءجۇرىڭىز:

دەنى ساۋ ادامعا شامامەن 150 ميكروگرامم يود قاجەت.

يود ازدىعى اعزانىڭ حيميالىق، فيزيكالىق اگەنتتەرگە قارسى تۇرۋى تومەندەپ، اقىل ەسى كەميدى.

زوبتى ءوز بەتىمەن ەمدەۋ وتە قاۋىپتى.

تەڭىز بالدىرلارى، تەڭىز قىرىققاباتى، ەت، ءسۇت، جەمىس جيدەكتەر اعازاعا يود بەرەتىن تاعامدار.

 

دەرەككوز: Reactor