ب ۇ ۇ- دا تۇڭعىش رەت يادرولىق سىناقتارعا قارسى كۇن اتالىپ ءوتىلدى
قازاقستاندىق سۋرەتشى، اكتيۆيست، اتوم جوباسىنىڭ قۇرمەتتى ەلشىسى كارىپبەك كۇيىكوۆ وتىرىستىڭ ارنايى قوناعى بولدى. بۇل تۋرالى قازاقپارات س ءى م باسپا ءسوز قىزمەتىنە سىلتەمە جاساپ حابارلايدى.
ك. كۇيىكوۆ بۇۇ مىنبەرىنەن سويلەگەن ءسوزىن «مەن يادرولىق قارۋدان زارداپ شەككەن جانە سىناقتاردان قۇربان بولعان بارلىق تۇلعالاردىڭ اتىنان ءسوز قوزعايمىن. بۇگىن ەستىگەنىڭىزدىڭ بارلىعى يادرولىق سىناقتاردىڭ بۇكىل قاسىرەتتەرى مەن اۋىرسىنۋىن باستان وتكەرگەن قازاقستاننىڭ اشى تاجىريبەسىنىڭ تاعى ءبىر ەسكە سالۋى بولادى»، - دەپ باستادى ك. كۇيىكوۆ ءوز ءسوزىن ب ۇ ۇ باس مىنبەسىنەن. ول ءوز عۇمىر جولىنىڭ تاريحىن بايانداپ، ءومىرىنىڭ 25 جىلىن «قىلقالامدى تىستەرىمەن نەمەسە اياقتارىمەن ۇستاي وتىرىپ» سۋرەت سالۋ ارقىلى يادرولىق قارۋسىز الەم ءۇشىن كۇرەسۋگە ارناعانىن اتاپ ءوتتى.
قازاقستاندىق اكتيۆيست قازاقستان پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ سەمەي يادرولىق سىناق پوليگونىن جابۋ تۋرالى شەشىمى بۇكىل الەمگە قازاقستان تاڭداعان بەيبىتشىلىك پەن ىزگىلىك جولىن كورسەتتى جانە باسقا ەلدەرگە لايىقتى ۇلگى بولعانىنا نازار اۋداردى. ول ناقتى سەگىز مەملەكەتتىڭ - مىسىر، ءۇندىستان، يران، يزرايل، ك ح د ر، قىتاي، پاكىستان جانە ا ق ش ءتيىستى قادامدارىنا بايلانىستى يادرولىق سىناقتارعا جاپپاي تىيىم سالۋ تۋرالى شارت ءوز كۇشىنە ەنەتىنە وراي، ولارعا تاباندى تالاپپەن ي ا س ج ت ش- قا قول قويۋعا جانە راتيفيكاتسيالاۋعا شاقىردى.
«سىزدەر الەمدى ودان ءارى جاقسارتىپ، وزگەرتەتىن ۋاقىت كەلدى»، - دەپ مالىمدەدى ك. كۇيىكوۆ.
ب ۇ ۇ باس اسسامبلەياسىنىڭ ءتوراعاسى ميروسلاۆ لايچاك وتكىزگەن وتىرىس بارىسىندا ب ۇ ۇ باس حاتشىسى انتونيۋ گۋتەرريش، يادرولىق سىناقتارعا جاپپاي تىيىم سالۋ تۋرالى شارت ۇيىمىنىڭ اتقارۋشى حاتشىسى لاسسينا زەربو، سونداي-اق 27 مەملەكەت جانە وڭىرلىك توپتاردىڭ وكىلدەرى ءسوز سويلەدى.
«بۇگىن ءبىز حالىقارالىق يادرولىق سىناقتارعا قارسى ءىس-قيمىلدار كۇنىن اتاپ ءوتۋ ءۇشىن جينالدىق. ءبىز بۇندايدى كوپ رەت وتكىزدىك. ءبىراق بۇگىن ءبىز ءبىرىنشى رەت جوعارى دەڭگەيدەگى رەسمي وتىرىس فورماتىندا كەزدەسىپ وتىرمىز. ءبىز قازاقستانعا كۇش-جىگەرى ءۇشىن جانە وسى وتىرىس ءۇشىن العىسىمىزدى ءبىلدىرۋىمىز ءتيىس»، - دەپ مالىمدەدى م. لايچاك ب ۇ ۇ باس اسسامبلەياسى وتىرىسىنىڭ اشىلۋىندا.
ب ۇ ۇ باس حاتشىسى ا. گۋتەرريش ءوز سوزىندە كەڭ اۋقىمدى يادرولىق سىناقتاردىڭ اپاتتىق ءداۋىرى قۇرباندارىن ۇمىتپاۋعا شاقىردى. ول «2000 نان استام يادرولىق سىناقتاردىڭ سالدارىن الەمنىڭ كوپتەگەن وڭىرلەرىنىڭ ادامدارى - سەمەي مەن قازاقستاننىڭ دالا تۇرعاندارىنان باستاپ تىنىق مۇحيتىنىڭ وڭتۇستىك جاعىنداعى ارالدارى مەن اۋستراليانىڭ وڭتۇستىگىندەگى مارالينگا- تيارۋتيادا تۇراتىن ادامدار باستارىنان كەشىپ جاتقانىن» اتاپ ءوتتى.
باس حاتشى ياسجتش دەرەۋ كۇشىنە ەنۋ ءۇشىن بارلىق كۇش-جىگەردى سالۋ قاجەتتىلىگىنە نازار اۋداردى. بۇل قۇجات جاپپاي جويۋ قارۋدى تاراتپاۋ جونىندەگى مىندەتتەمەلەرىنە قايشى كەلەتىن، يادرولىق قارۋدى جاساۋعا، وندىرۋگە جانە قولدانۋعا نەمەسە ولاردى يەلەنۋگە ۇمتىلاتىن مەملەكەتتەر ءۇشىن ايتارلىقتاي كەدەرگى بولىپ تابىلاتىنى اتاپ ءوتىلدى.
وتىرىستىڭ باسقا قاتىسۋشىلارى، قازاقستانعا يادرولىق قارۋدى تاراتپاۋ سالاسىنداعى جەتەكشى ءرولى ءۇشىن العىسىن بىلدىرە وتىرىپ، بۇل ماسەلەنى حالىقارالىق قوعامداستىقتىڭ باستى نازارىندا ۇنەمى ۇستاپ تۇرۋدىڭ قاعيداتتى ماڭىزدىلىعىن اتاپ ءوتتى. سونىمەن قاتار، يادرولىق قارۋدان ازات الەم قۇرۋ ءۇشىن يادرولىق سىناقتارعا جەدەل تۇردە تىيىم سالۋ شارالارىنا ايرىقشا نازار اۋدارىلدى.
قازاقستاننىڭ بۇۇ جانىنداعى تۇراقتى وكىلى قايرات وماروۆ ءوز سوزىندە قازاقستاننىڭ يادرولىق تاريحىنىڭ قايعىلى بەتتەرىن يادرولىق قارۋ مەن ولاردىڭ سالدارى ادامزاتتىڭ يگىلىكتى ءارى قاۋىپسىز بولاشاعىمەن ۇيلەسىمسىزدىگىنىڭ جارقىن مىسالىنا تەڭەدى. «دۇنيەجۇزىلىك قاۋىمداستىقتىڭ باسىم كوپشىلىگى يادرولىق سىناقتارعا جاپپاي تىيىم سالۋ تۋرالى شارتقا قول قويۋ جانە راتيفيكاتسيالاۋ ارقىلى سەنىمدىلىك پەن ىزگىلىك امالدارىن تانىتا ءبىلدى. وسىنداي يگىلىكتى ارەكەتتەر مەن وسىنداي سەنىمدى نىعايتۋ شارالار الەمدى يادرولىق سىناقتاردىڭ قاۋىپ-قاتەرىنەن تۇپكىلىكتى قۇتقارۋعا مۇمكىندىگى بار قالعان ازشىلىقتان تالاپ ەتىلۋدە»، - دەدى قازاقستان ەلشىسى.
حالىقارالىق يادرولىق سىناقتارعا قارسى ءىس-قيمىلدار كۇنى 2010-جىلدان باستاپ اتالىپ كەلەدى. بۇل كۇن قازاقستاننىڭ باستاماسى بويىنشا 2009-جىلدىڭ جەلتوقسانىندا ب ۇ ۇ باس اسسامبلەياسىنىڭ 64/35 قارارىمەن قابىلدانعان.
2017-جىلعى جەلتوقساندا قابىلدانعان قارارعا سايكەس، اتالعان كۇندى باس اسسامبلەيانىڭ جوعارى دەڭگەيدەگى رەسمي وتىرىستارى فورماتىندا اتاپ ءوتۋ مۇمكىندىگى بەكىتىلگەن.
ەسكە سالا كەتەيىك، بۇعان دەيىن قازاقستاندىق سۋرەتشى كارىپبەك كۇيىكوۆ ب ۇ ۇ مىنبەسىندە ءسوز سويلەيتىندىگى تۋرالى جازعان بولاتىنبىز.