ءبىر دومبىرانىڭ داۋىسى وركەستردەي بولىپ ەستىلدى - وزگە ۇلت وكىلدەرى دومبىرا جايلى

الماتى. قازاقپارات - ءبىر- ءبىرىنىڭ ءتىلىن- تاريحىن بىلمەيتىن ءار كونتينەنتتىڭ، ءار ۇلتتىڭ وكىلدەرىن بىرىكتىرەتىن ۇلكەن قۇبىلىس - ونەر.

مۋزىكا ءتىلى بارشا الەمگە ورتاق. قازاق جەرىنە تابان تىرەگەن كەز كەلگەن وزگە ۇلت وكىلىنىڭ نازارى ءبىرىنشى دومبىراعا اۋاتىنى انىق.

دومبىرا - قازاق مادەنيەتىنىڭ برەندى دەسەك قاتەلەسپەيمىز.

سونىمەن قاتار، قازاق ءتىلىن، قازاق جانىن ۇعىنامىن دەگەن ءار شەتەلدىك ازامات دومبىرانى يگەرۋگە ۇمتىلارى ءسوزسىز.

سولاردىڭ ءبىرى - الماتىلىق جىگىت اندرەي فەندريكوۆ.

ول 4 كلاستان بەرى دومبىرادا ويناۋدى ۇيرەنە باستاعان.

11 جاستاعى جاس بالا مەكتەپتەگى بارلىق مۋزىكالىق ۇيىرمەلەرگە بارعان.

«سونىڭ ىشىندە دومبىرانى دا ۇيرەنە باستادىم. بىردەن وسى اسپاپقا عاشىق بولدىم دەپ ايتا المايمىن. ءبىراز ۋاقىت ونى زەرتتەدىم. باسىندا وڭاي بولادى دەپ ويلادىم. سەبەبى، دومبىرادا تەك 2 ىشەك، گيتارادا بىرنەشە. ءبىراق، بايقاعانىمداي وڭاي بولماي شىقتى. سوسىن مەنىڭ ۇيىرمەم - حوببيگە اينالدى. اقىرىنداپ كۇي ويناۋدى ۇيرەنە باستادىم. بىرنەشە جىلدا تولىعىمەن بەت بۇرىپ، كۇيشى ايگۇل ۇلكەنبايەۆانىڭ كلاسىندا كاسىبي دەڭگەيدە ۇيرەنە باستادىم»، - دەدى اندرەي.

ورىس ورتاسىندا وسكەن، ورىس مەكتەبىن بىتىرگەن اندرەي تىلگە بەيىمدىلىك ءتۇپ اتاسىنان دارىعان دەپ سانايدى.

اندرەي الەۋمەتتىك جەلىدە اكىن اكىنىچ رەتىندە تانىس. «جىراۋ» دومبىرانىڭ سۇيەمەلدەۋىمەن اسا ماڭىزدى الەۋمەتتىك تاقىرىپتارعا وي قوزعايدى.

ول دومبىرا كۇنىنىڭ مەملەكەتتىك مەرەكە رەتىندە جاريالانعانىنا وتە قۋانىشتى ەكەنىن ءبىلدىردى.

«مەنىڭ ويىمشا، بۇل قاجەت مەرەكە. دومبىراشىلار وسى كۇنى دومبىرانى ناسيحاتتاۋ جۇمىستارىن نىعايتۋى ءتيىس. تەك قانا كونتسەرت ەمەس، ارنايى فلەش- موب ۇيىمداستىرعان دۇرىس. حالىق دومبىراعا جاقىن بولا ءتۇسۋى ءتيىس. بۇل كۇن تەك اتاقتار، ماراپاتتار بەرىلەتىن كۇن بولىپ قالماۋى كەرەك»، - دەدى ول.

اندرەيدىڭ ويىنشا، الەمدە ۇلتتىق مۋزىكالىق اسپاپقا ەرەكشە قۇرمەتپەن، ماحابباتپەن قارايتىن حالىق - قازاق.

«رەسەي كوشەلەرىندە بالالايكامەن ويناپ كورىڭىزشى، ەشكىم سىزگە نازارىن اۋدارمايدى. قازاقتار ءوز دومبىراسىن شەكسىز قۇرمەتتەيدى. دومبىرا تارتىپ وتىرعان ادامدى وزدەرى تارتۋ بىلمەسە دە قۇرمەتتەپ، سىيلاستىقپەن قارايدى. دومبىرانىڭ ءۇنى - قازاق ءتىلىن بىلمەيتىن ادامداردىڭ دا جۇرەگىندە پارتيوتتىق سەزىمدى وياتاتىن قۇدىرەت»، - دەدى ول.

اندرەي فەندريكوۆ قايىرىمدىلىق اكسيالارىن ءجيى وتكىزىپ تۇرادى.

جاقىندا ول ۆيدەوبلوگەرلەر بايقاۋىندا جەڭىمپاز اتانىپ، سىيلىققا 1 ميلليون تەڭگەنىڭ اپپاراتىن العان بولاتىن.

وسىعان وراي اندرەي ارنايى 5 دومبىرا جاساتىپ، وستروۆسكي اتىنداعى زاعيپ بالالارعا ارنالعان ينتەرناتتىڭ انسامبلىنە سىيعا تارتتى.

دومبىرانىڭ قۇلاعىندا وينايتىن شەتەلدىكتەردىڭ ءبىرى - دانيەل دجەيمس دانلادي- بۆاي.

قارا ءناسىلدى جىگىت قۇرمانعازىنىڭ الاتاۋ كۇيىن ەستىپ، دومبىرا ۇيرەنۋگە دەگەن ىقىلاسى ويانعان.

«ت. جۇرگەنوۆ اتىنداعى ونەر اكادەمياسىندا فورتەپيانو كلاسىندا 1-كۋرستا وقىپ جۇرگەنمىن. ساباقتان قايتىپ بارا جاتقاندا عاجاپ ءبىر اۋەندى ەستىدىم. شىنىمدى ايتسام، وركەستر ويناپ جاتقان بولار دەپ ويلادىم. اۋەن اياتقالعانشا تاپجىلماي تىڭدادىم. بارىپ كورسەم، ءبىر عانا دومبىرا اسپابىندا ويناپ وتىر ەكەن. 2 ىشەكپەن-اق قانداي عاجاپ دىبىس شىعىپ جاتقانىنا تاڭ قالدىم. مەن دە ونى ۇيرەنگىم كەلدى»، - دەدى دانيەل.

دانيەل كوپ ۇزاماي بەلگىلى كۇيشى، كومپوزيتور ءانۋار بەكجانوۆتان ءتالىم الا باستايدى.

جارتى جىلدا نيگەريانىڭ تۋماسى 15 كۇيدى وڭاي مەڭگەرىپ الادى. قازاق، ورىس، اعىلشىن تىلىندە ەركىن سويلەيتىن دانيەل ءتۇرلى باعدارلامالارمەن توي، كورپورتايۆ كەشتەرىن جۇرگىزۋمەن اينالىسادى.

رەپەرتۋارىندا نۇرعيسا تىلەنديەۆتىڭ ءالقيسساسى، جەكپە-جەگى، اتا تولعاۋى، قۇرمانعازىنىڭ بالبىراۋىنى، ادايى، الاتاۋى، سارىارقاسى، ەركە سىلقىمى، اسىلبەك ەڭسەپوۆتىڭ «بالالىق شاق»، دينا نۇرپەيىسوۆانىڭ «اسەم قوڭىر»، سەكەن تۇرىسبەكوۆتىڭ «كوڭىل تولقىنى»، داۋلەتكەرەيدىڭ «تۇركمەنىمەن» تىڭدارماننىڭ قۇلاق قۇرىشىن قاندىرىپ ءجۇر.

«مەنى كورگەن قازاقتار باسىندا فونوگراممامەن ويناپ جاتىر دەپ ويلايدى. كەيىن تاڭ قالىسىپ، قۇرمەتپەن قاراي باستايدى. مەن نەگىزىندە بالا كەزىمنەن قازاقتاردىڭ ورتاسىندا وسكەنمىن. ءوزىم نيگەريادا تۋسام دا، انام ورىس. قازاقتىڭ تاريحىن مادەنيەتىن بالا كەزىمنەن بىلەمىن»، - دەدى دانيەل.

قارا ءناسىلدى جىگىتتىڭ جارى دا قازاق، الماتى وبلىسى مالوۆودنوە اۋىلىنىڭ قىزى.

قىزى ادەل - 4 جاستا، ۇلى الان 2 جاستا.

«ەكەۋى دە دومبىرا شەرتكەنىمدى قىزىعا تاماشالايدى. قىزىم اقىرىنداپ شەرتىپ، ىڭىلداپ ولەڭ ايتىپ قويادى. بالالارىم قازاق بالاباقشاسىنا بارادى. بالا ۇيادا نە كورسە، ۇشقاندا سونى ىلەدى دەگەن راس»، - دەدى دانيەل.

تۇماندى البيوننىڭ تۋماسى كريس تريكەتت الماتىدا قونىس تەپكەنىنە 10 جىل بولدى.

البەتتە قازاق مادەنيەتىمەن تەرەڭ تانىسۋ ءۇشىن ول دومبىرانى مەڭگەرۋدى قولعا الادى.

«مەن دومبىرا ساباقتارىنا جازىلدىم. كونسەرۆاتوريانى بىتىرگەن ستۋدەنتتەن ءدارىس الدىم. العاشقى ەكى ساباق ۇنادى. ودان كەيىنگىلەرى قيىنداي باستادى. مەن بارمايمىن دەپ ايتۋعا ۇيالدىم. 4-اي وتكەن سوڭ وزىمە ۇناپ كەتتى. بارلىعى 30 داي كۇي ۇيرەندىم. سودان ول جىگىت كونسەرۆاتوريانى بىتىرگەن سوڭ بايلانىسىمىز ءۇزىلىپ قالدى. جاقسى مۇعالىم ىزدەۋمەن بولدىم»، - دەدى كريس تريكەتت.

اعىلشىن جىگىتى الماتىدا جىلدا وتەتىن تويقازان فەستيۆالىندە كۇي وينايدى. سول جەردە قوبىزشى قىزبەن تانىسىپ، ودان بەلگىلى كۇيشى ايگۇل ۇلكەنبايەۆانىڭ بايلانىس ءنومىرىن العان.

سودان ايگۇلدىڭ مەكتەبىنە جازىلىپ، 1-1,5 جىل شەبەرلىگىن شىڭداعان.

قازىر كريس تريكەتت 30 عا جۋىق كۇي تارتادى. ءسۇيىپ تارتاتىن كۇيى «كوڭىل تولقىنى»، «كىشكەنتاي». «جانتورەنىڭ شالقىماسىن»، «اداي»، «بالبىراۋىن» كۇيلەرىن ءسۇيىپ تىڭدايدى.

قازاقتىڭ كۇمبىرلەگەن كۇيلەرى الەمنىڭ ماتەريالدىق ەمەس مۇراسىنىڭ قاتارىنا كىرگەن. قازاقتىڭ ءۇنى، مۇڭى، تاريحى استاسقان دومبىرا حالىقتار دوستىعىنا دانەكەر بولدى دەگەن وسى.