قىتايدا ءبىلىم الۋ قارجىلاي جاعىنان ءتيىمدى - ساراپشى
ءتىپتى، مەكتەپتىڭ جوعارعى سىنىپتارىن قىتايدا ءتامامدايتىن قازاقستاندىقتار دا كوپ. وسى ورايدا بۇل تەندەنسيانىڭ نەگىزگى سەبەبى نەدە دەگەن سۇراقتى شىعىستانۋشى ولجاس بەيسەنبايەۆقا قويۋدى ءجون سانادىق، دەپ حابارلايدى Baq.kz ءتىلشىسى.
جالپى، گرانتتار سانىنىڭ كوپتىگىنەن بولەك، قىتايدا وقيتىن جاستار سانىنىڭ ارتۋىنا بىرنەشە فاكتور سەبەپ بولىپ وتىر. قىتاي مەن قازاقستاننىڭ ساۋدا- ەكونوميكالىق بايلانىسىنىڭ ارتۋىنا وراي، جاستار بولاشاقتا جۇمىسقا ورنالاسۋ مۇمكىندىگىنە نازار اۋدارادى. ونىڭ ۇستىنە قىتاي تىلىنە الەمدىك ارەنادا سۇرانىس ارتۋدا. ءتىلدى مەڭگەرگەن مامانعا شەكارالىق شەكتەۋ جوق، كەز- كەلگەن مەملەكەتتە جۇمىس ىستەي الادى.
ال، شىعىستانۋشى ولجاس بەيسەنبايەۆتىڭ ايتۋىنشا، قازاق بالارىنىڭ قىتايعا بارىپ ءبىلىم الۋىنىڭ نەگىزگى ءتورت فاكتورى بار.
«بىرىنشىدەن، وقۋ باعاسى مەن جاتاقحانانىڭ تيىمدىلىگى. ەلىمىزدەگى ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتتەردىڭ ءبىر جىلدىق وقۋ اقىسىنا قىتايدا وقۋ، جاتاقحانا جانە قوسىمشا شىعىنداردى تولەۋگە بولادى. شەت ەلدىك ستۋدەنتتەر تولىقتاي جاتاقحانامەن قامتىلادى. بوس ۋاقىتتا ساباق قاراۋ، سپورتپەن اينالىسۋعا ۋنيۆەرسيتەت كامپۋستارىندا جاعداي جاسالعان. ەكىنشىدەن، گەوگرافيالىق جاقىندىعى، جول شىعىنىنىڭ تومەندىگى. قىتايعا «قورعاس» ، «مايقاپشاعاي» ، «باقتى» بەكەتتەرى ارقىلى كولىكپەن، تەمىرجولمەن قاتىناۋ قولايلى. 2017 -جىلى 1- ماۋسىمىنان «Air China» اۋە كومپانياسى «استانا- بەيجىڭ» باعىتىندا ۇشا باستادى» ، - دەدى و. بەيسەنبايەۆ.
ساراپشىنىڭ ايتۋىنشا، اسپان استى ەلىندە ماماندىقپەن قاتار ءتىل مەڭگەرۋ ءۇشىن دە جاعداي جاسالعان.
«ماماندىقپەن قاتار قىتاي، اعىلشىن ءتىلىن ۇيرەنۋگە بولادى. قىتاي ءتىلىن بىلمەيتىن ستۋدەنتتەرگە اعىلشىن تىلىندەگى وقۋ باعدارلامالارى ۇسىنىلعان. ياعني، اعىلشىن ءتىلىن مەڭگەرۋ ءۇشىن ەۋروپا نەمەسە ا ق ش- قا قاراعاندا قىتايعا بارۋ ءتيىمدى. سونىمەن قاتار، شەت ەلدىك مادەنيەتپەن تانىسۋ مۇمكىندى تاعى بار. قىتاي ج و و- لارى شەت ەلدىكتەرگە مادەني ەكسكۋرسيا، مەرەكەلىك كەشتەردى تۇراقتى ۇيىمداستىرادى» ، - دەدى ول.
الايدا، ساراپشىنىڭ ايتۋىنشا، قازاقستان جاستارىن قىتايدا وقىتۋدىڭ پروبلەمالارى دا جەتەرلىك.
«قازاقستاندىقتاردىڭ جەرگىلىكتى زاڭداردى مەڭگەرمەۋى سەبەبىنەن قيىنشىلىقتارعا تاپ بولىپ جاتادى. بۇدان باسقا، قىتاي ديپلومدارىنىڭ قازاقستاندا نوستريفيكاتسيادان ءوتۋ ۇزاقتىعى؛ جاستاردىڭ شەت ەلدە بوس ۋاقىتتارىن ءتيىمدى پايدالانباۋى تاعى بار. مەملەكەتتىك گرانتپەن تۇسكەن ستۋدەنتتەر ءبىلىم مينيسترلىگىنىڭ قاداعالاۋىندا بولعانىمەن، جەكە قۇجات تاپسىرىپ، ءوز قاراجاتىنا وقيتىن ازاماتتار نازاردان تىس قالىپ جاتادى. ولاردىڭ وقۋ ۇلگەرىمى قانداي؟ بوگدە قوعامدا وزدەرىن قالاي ۇستايدى؟ قانداي جوسپارى بار؟ مىنە، وسى سۇراقتارعا جاۋاپ تابۋ قيىن. سوعان قاراماستان جىل سايىن قىتايدا وقيتىن جاستاردىڭ مولشەرى ارتىپ وتىر. بۇل جەردە سەبەپتى سىرتتان عانا ەمەس، ىشتەن دە ىزدەۋىمىز قاجەت» ، - دەپ تۇيىندەدى ولجاس بەيسەنبايەۆ.
ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىك، 2017 -جىلدىڭ 14 - مامىرىندا وتكەن «ءبىر بەلدەۋ - ءبىر جول» حالىقارالىق فورۋمىندا ق ح ر ءتوراعاسى شي جينپين قىتاي ۇكىمەتى شەت ەلدىكتەرگە جىل سايىن 10 مىڭ گرانت بولەتىنىن حابارلادى.
بۇگىندە قىتاي تاراپى مىنا باعدارلامالار بويىنشا وقۋ گرانتتارىن بولەدى: «بولاشاق» باعدارلاماسى بويىنشا قىتايدىڭ بەدەلدى (شينحۋا، فۋدان، بەيجىڭ، گونكونگ) ۋنيۆەرسيتەتتەرىندە ءبىلىم الۋ مۇمكىنشىلىگى؛ ەكىجاقتى كەلىسىمشارت نەگىزىندە قىتاي ۇكىمەتىنىڭ گرانتى. بيىلعى جىلى 145 ستيپەنديا ءبولىندى (ش ى ۇ گرانتتارى قوسا ەسەپتەلگەن) . كونفۋسي ينستيتۋتتارىنىڭ گرانتى؛ جىل سايىنعى «Hanyuqiao» (قىتاي ءتىلى كوپىرى) جانە ستۋدەنتتەر اراسىنداعى ءتىل وليمپياداسىنىڭ جەڭىمپازدارىنا بولىنەتىن گرانتتار؛ CNPC سىندى قىتايلىق ءىرى مۇناي- گاز كومپانيالارىنىڭ وقۋ گرانتى؛ ق ح ر مەن ق ر ءبىلىم مينيسترلىگى اراسىنداعى ستۋدەنتپەن الماسۋ باعدارلاماسى؛ ق ح ر مەن ق ر وقۋ ورىندارى كەلىسىمشارتى نەگىزىندەگى ستۋدەنتتەر تاعىلىمداماسى؛ قىتايلىق ج و و مەن عىلىمي- زەرتتەۋ ورتالىقتارىنىڭ جەكە گرانتتارى؛ ق حر پروۆينتسيا باسشىلىعىنىڭ گرانتتارى؛ «ۇلى جىبەك جولى» باعدارلاماسى جانە ت. ب
ءمولدىر اسقار قىزى
Baq.kz