وزىق ءتارجىما - قايتا جازىلعان كىتاپ - سامال سوقپاقبايەۆا
ءتارجىماسىز الەم قالاي داميتىن ەدى دەگەن سۇراقتى قويۋدىڭ دا كەرەگى جوق شىعار... وركەنيەتتىڭ بار جەتىستىگىن، عىلىمنىڭ جاڭالىعىن، مادەنيەت پەن تەحنيكانىڭ ءورىسىن الەم اۋدارماشىلار ارقىلى ءبىلىپ، سەزىنىپ وتىر.
مادەنيەتتەردىڭ ديالوگى - تەك اۋدارما ارقىلى جۇزەگە اساتىن قۇبىلىس. ال ناقتى كوركەم اۋدارما تۋرالى ايتساق، ول بولماسا: الەم شەكسپيردى، ديككەنستى، پۋشكيندى، تولستويدى، چەحوۆتى، ابايدى، اۋەزوۆتى، سوقپاقبايەۆتى، ايتماتوۆتى، كوەلونى تانىر ما، تانىماس پا ەدى؟!. وكىنىشكە قاراي، قازىر اۋدارمانىڭ ونەر دارەجەسىندەگى ماڭىزدىلىعى تومەندەپ كەتتى.
از وقىپ، بىلىمگە ۇمتىلۋ جوق. جالپى ۇلتتىڭ ءبىلىم دەڭگەيى قاي شامادا دەگەن سۇراقتى توتەسىنەن قويۋدىڭ وزىنە جۇرەكسىنىپ قالدىق.
سەبەبى، تۇسىنىكتى...
سول سەبەپتى دە اۋدارماشىلاردىڭ جۇمىسى بۇگىنگى كۇنى تەك رەسمي قاعازداردىڭ توڭىرەگى بولىپ قالدى. كوركەم اۋدارما - ءتارجىمانىڭ ەڭ قيىن ءتۇرى. ول تەك قانا ەكى ءتىلدى جەتىك ءبىلۋدى عانا تالاپ ەتىپ قويمايدى، سونىمەن قوسا سول اۆتور بولا الاتىن دارەجەدەگى جازۋشىلىق قابىلەت، تۇيسىك كەرەك.
اۋدارمادا تەك ماعىناسىن جەتكىزىپ قانا قويماي، رۋحىن، داۋسىن، سەزىمىن، اۆتور ۇستانىمىن دا ۇستاي الۋ ماڭىزدى. قانشا ءوز ءىسىنىڭ مامانى بولسا دا، كەز كەلگەن جاقسى اۋدارماشى كوركەم شىعارمانى قوتارا المايدى. ال كەرىسىنشە، كوركەم اۋدارمانىڭ شەبەرى قانداي تەحنيكالىق ءماتىندى اۋدارسا دا ساۋاتتى ىستەيدى.
وزىق ءتارجىما - قايتا جازىلعان كىتاپ دەپ تەگىن ايتىلماعان. قاراپايىم، كوركەم اۋدارماعا جاتقىزۋعا بولمايتىن سوزبە-ءسوز اۋدارمانىڭ ءوزى - اۋىر، ماشاقاتتى جۇمىس. م. شاحانوۆتىڭ، ش. ايتماتوۆتىڭ، ءوزىمنىڭ اكەمنىڭ(بەردىبەك سوقپاقبايەۆ - رەد.) كىتاپتارىن اۋدارعاندا شىعارمانىڭ ءار بەتىن قايتا-قايتا قاراۋمەن، تەكسەرۋمەن بولدىق.
بۇل ايگىلى قالامگەرلەر وزدەرى دە اۋدارماعا مۇقيات قاراپ، ىنتا- شىنتالارىمەن ىقىلاس قويدى. ناعىز شىعارماشىلىق جۇمىس دەپ سول كەزدى ايتا الامىن. الدىمەن مەنىڭ اۋدارمالارىم ۇلكەن كونكۋرستا جەڭىپ شىعىپ، سودان كەيىن وسى قالامگەرلەردىڭ شىعارمالارىن ءتارجىما جاساۋ ماعان بۇيىرعانىن ماقتانىپ تا ايتا الامىن. اۋدارما ەكى جاققا دا ۇنادى.
اۋدارماعا بار كوڭىلىن قوياتىن تاعى ءبىر جازۋشى بار. «جالىن» باسپاسىندا قىزمەت ەتىپ جۇرگەن كەزىمدە ماعان قادىرلى جازۋشىمىز ءابدى-ءجاميل نۇرپەيىس حابارلاستى (ديرەكتور ق. نايمانبايەۆتىڭ ايتۋىمەن). گ. بەلگەر ول كىسىنىڭ ۇزاق ۋاقىت جەكە اۋدارماشىسى بولعانى كوپكە ءمالىم. ابەكەڭ مەنى ۇيىنە شاقىردى. كابينەتىنە كىرىپ، جايعاسقان سوڭ، «قان مەن تەر» رومانىنىڭ جاڭا جازىلعان جالعاسىنىڭ بىرنەشە بەتىن اۋدارۋىمدى سۇرادى.
ول كەزدە گ. بەلگەر جەكە شىعارماشىلىعىنان قولى تيمەي، ابەكەڭە جۇمىستى جالعاستىرۋ ءۇشىن جاڭا اۋدارماشى قاجەت بولىپتى. بىرنەشە ساعات وتىرىپ اۋدارعان بەتتەردى ابەكەڭ مۇقيات وقىدى، ۇناتتى. ءوزىنىڭ اۋدارماشىسى بولۋىمدى سۇرادى. وكىنىشكە قاراي، مەن باس تارتتىم، ويتكەنى ول كەزدە (كەڭەس زامانىندا) تۇراقتى، رەسمي جۇمىسىڭدى تاستاۋ ىڭعايسىز كورىنەتىن. اۋدارمامەن قازىر دە شۇعىلدانامىن، ءبىراق شىعارماشىلىق ءلاززاتتى وتە سيرەك سەزەمىن.
جازۋشى اش كەزىندە جازۋ كەرەك دەپ جاتادى عوي. ءبىراق ءبىزدىڭ وسى زامانىمىز تاقىرىپقا باي، نەگە ۇلكەن شىعارمالار جازىلماي جاتىر، بىلمەيمىن...
سامال سوقپاقبايەۆا، اۋدارماشى
سامال سوقپاقبايەۆا 1950 -جىلى 14 -ناۋرىزدا الماتى قالاسىندا دۇنيەگە كەلگەن. قازاقتىڭ كلاسسيك جازۋشىسى بەردىبەك سوقپاقبايەۆتىڭ قىزى. 1974 -جىلى قاز م ۋ-دىڭ حيميا فاكۋلتەتىن بىتىرگەن. قازاق ك س ر عىلىم اكادەمياسىنىڭ مەتاللۋرگيا جانە كەن بايىتۋ ينستيتۋتىندا ىستەگەن. 1984 -جىلدان باستاپ ادەبيەت پەن جۋرناليستيكا سالاسىندا ەڭبەك ەتە باستايدى، «جالىن» باسپاسىندا اعا رەداكتور، «قازاق فيلم» كينوستۋدياسى «ميراس» بىرلەستىگىنىڭ باسقارما مۇشەسى، «زاڭ جانە ۋاقىت» جۋرنالى باس رەداكتورىنىڭ ورىنباسارى، قازاق مەملەكەتتىك زاڭ اكادەمياسىنىڭ باسپا ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى، باس رەداكتورى بوپ ىستەگەن.
ش. ايتماتوۆ پەن م. شاحانوۆتىڭ پەسالارى مەن شىعارمالارىن، سونداي-اق ب. سوقپاقبايەۆ، س. باقبەرگەنوۆ، م. سقاقبايەۆ، س. ادامبەكوۆ، س. وماروۆ، ب. نۇرجەكەيەۆ، م. گۋمەروۆ، ك. سەگىزبايەۆ، ت. ب. كوپتەگەن قازاق جازۋشىلارىنىڭ شىعارمالارىن ورىس تىلىنە اۋدارعان
Egemen.kz