وزگە دىندەگى قىزدى جار رەتىندە الۋعا بولا ما؟

استانا. قازاقپارات - شاريعاتتا يسلام ءدىنىن ايتپاعاندا، حريستيان، ياھۋدي (يۋدايزم) جانە سوبي'ي (ماندەيزم) دىنىندەگى ايەل كىسىمەن وتاۋ قۇرۋعا رۇقسات ەتىلگەن.

بۇلاردى «ءاھلي كىتاب»، ياعني، «كىتاپ يەلەرى» دەيدى. سوڭعىسىنان (سوبي'ي) قىز الۋعا بولادى دەۋىمىز ءۇشىن، ءبىر قۇدايعا تابىناتىن، بەلگىلى پايعامبارعا جانە الدەبىر ءيلاھي كىتابقا سەنەتىن سوبي'ي (ماندەيزم) بولۋى شارت. ال، جۇلدىزدار مەن پەرىشتەلەرگە تابىناتىن ماندەيستەردەن قىز الۋعا رۇقسات جوق.

بۇلاردان وزگە دىندەردەگى ايەل كىسىلەرمەن ۇيلەنۋ -  حارام.

ايتكەنمەن دە، ازىرەتى ومار ءوزىنىڭ حاليفالىعى كەزىندە مۇسىلمان ايەلدەردەردىڭ تۇرمىسقا شىعۋلارى قيىنداپ كەتەدى دەگەن قاۋىپپەن، «كىتاپ يەلەرىنەن» دە (حريستيان، ياھۋدي) قىز الۋدى تىيعان تۇعىن. بۇعان بايلانىستى «ءال- ءاسار» اتتى كىتاپتاعى يمام مۇحاممەدتىڭ (ر. ا. ) كەلتىرگەن ريۋاياتقا قاراعاندا، ساحابا حۋزايفاتۋ يبن ءال- ءيامان (ر. ا) «ءمادا'ين» قالاسىندا اكىم بولىپ تۇرعان كەزىندە ء(«مادا'ين» - ساسانيتتەردىڭ استاناسى بولعان) ، جەرگىلىكتى ياھۋدي دىنىندەگى ايەلمەن ۇيلەنەدى. الايدا، حاليفا ازىرەتى ومار ول ارەكەتىن قۇپ كورمەي دوسىنا حات جازىپ، اجىراسۋىن تالاپ ەتەدى. سوندا ساحابا حۋزايفا: «ەي، مۇمىندەردىڭ ءامىرشىسى، ول ايەل ماعان حارام با؟» - دەپ سۇراعاندا، ازىرەتى ومار بىلاي دەپ جاۋاپ بەرەدى:

«وزگە مۇسىلمان ەركەكتەر سەنىڭ جولىڭدى قۋىپ، ادەمىلىكتەرى سەبەپتى «ءاھلۋ زيممادان» (مۇسىلمان وكىمەتىنىڭ قورعاۋىنداعى حريستياندار مەن ياھۋديلەر) ايەلدەر تاڭدايتىن بولادى دەپ قورقامىن. بۇل بولسا، مۇسىلمان ايەلدەرى ءۇشىن قاسىرەت رەتىندە جەتىپ اسادى».

وسى ريۋاياتتى كەلتىرگەننەن سوڭ ءابۋ حانيفانىڭ شاكىرتى يمام مۇحاممەد (ر. ا. ) ءوز ويىن ساباقتاي كەلە بىلاي دەيدى:

«ءبىز وسى تۇجىرىمدى الامىز. ءبىز ونى (ءاھلي كىتابتان قىز الۋدى) حارام دەپ تۇرعانىمىز جوق، ءبىراق ولاردان گورى مۇسىلمان ايەلدەردى تاڭداۋدى قۇپ كورەمىز. بۇل - ءابۋ حانيفانىڭ ءسوزى (اللا ونى راحىمىنا بولەسىن) » [1].

ەندەشە، ەڭ ابزالى، جار رەتىندە مۇسىلمان قىزدى العان ءجون. بۇل ءبىر شەتىنەن، مۇسىلمان ايەلدەردىڭ ءقادىرىن ارتتىرسا، ەكىنشىدەن - ءسىز جوقتا بالالارىڭىزدىڭ مۇسىلمانشا تاربيەلەنۋىن قامتاماسىز ەتەدى.

جانە ايتا كەتۋ كەرەك: ءاھلي كيتابتان قىز الۋعا رۇقسات دەگەن ۇكىم ەر كىسىلەرگە قاتىستى. ال، ايەل كىسىلەر تەك مۇسىلماندارعا عانا تۇرمىسقا شىعا الادى. وزگە دىندەگى ەركەكپەن وتاۋ قۇرۋ - اۋىر كۇنا، حارام ارەكەت.

 

[1] ءتاسھيلۋد ءدارۋري - 2/9-10 بەت. 4- سىلتەمە.