الماتى بيلىگى سوقىر سەنىمگە بوي الدىرعانداردى قايتارۋعا كىرىستى - فوتو

الماتى. قازاقپارات - بۇگىندە زايىرلى قوعامنىڭ قاۋىپسىزدىگىنە ۇلكەن قاتەر تۋعىزىپ وتىرعان ماسەلەلەردىڭ ءبىرى يسلام دىنىندەگى كەرى اعىمدار ەكەندىگى راس.

قازاق داستۇرلەرىنە، يسلام قاعيداتتارىنا جات اعىمدار 18 جاستان اسقان جاستاردى باۋراپ بارادى.

وسىنداي دەسترۋكتيۆتى اعىمدارمەن كۇرەس رەتىندە الماتىدا «شاڭىراق» ءدىني كەڭەس بەرۋ الدىن الۋ جانە وڭالتۋ ورتالىعى اشىلدى.

ورتالىق جەتەكشىسى مادياروۆ ميرحاتتىڭ ايتۋىنشا، يسلام دىنىندەگى راديكالدى دەسترۋكتيۆتى اعىمداردىڭ ىشىندە ءسالافيا (ۋاحابيت) اعىمى ۇلكەن قاۋىپ تۋعىزىپ وتىر.

«شاڭىراق» ورتالىعى اشىلعالى 2 جىل وتكەن. ورتالىقتىڭ ميسسياسى  - دەسترۋكتيۆتى اعىمدارعا كىرىپ كەتكەن ادامداردىڭ ويىن وزگەرتىپ رايىنان قايتارۋ. وسى ۋاقىت ارالىعىندا 617 اداممەن جەكە پروفيلاكتيكالىق كەزدەسۋ ءوتتى. نەگىزىنەن «ءسالافيا» اعىمىنا بوي الدىرعاندارعا كوڭىل بولىنۋدە. ورتالىققا كۇنىنە 30 عا جۋىق ادام كەلەدى. الدىمەن كەلۋشىدەن ساۋالناما الىنادى. كەيبىر ادامدار سۇرالا كەلە ءوزىنىڭ ءسالافيا اعىمىندا اداسىپ جۇرگەنىن اڭعارىپ، تاڭ قالادى.

«17-سۇراققا كەلگەندە كەرى اعىم دەگەن قاندايلار دەپ سۇرايمىز. سوندا ولار ءوزىن-ءوزى ايتا الماي قالادى. اۋزى بارمايدى»، - دەدى ميرحات مادياروۆ.

 

«بۇل باۋىرلارىمىزبەن سويلەسكەندە سەنىكى قاتە دەپ كەسە ايتۋ دۇرىس ەمەس. سەبەبى، ولار تىك قابىلدايدى. سوندىقتان، بارىنشا مۇقيات سويلەسەمىز. كوپ جاعدايدا ءبىزدىڭ بايقاۋىمىزشا، كەلگەن ادامنىڭ كوبى اداسۋشى، ادەيى ىستەمەگەن. دىندە بىردەڭەگە سەنىپ تۇرعان ادامعا باسقا نارسە ايتۋ وتە قيىن. ەڭ باستىسى، جۇرەگىنە كۇمان ءدانىن سەبۋ. دارىستەرگە كەلگەن سايىن كۇمان دانىنە سۋ قۇيا بەرەمىز. ەكى جاق تەپە- تەڭ تۇسكەندە سول كەزدەن باستاپ ءوز جاعىمىزعا تارتىپ كەتۋگە تىرىسامىز»، - دەدى ول.

ونىڭ ايتۋىنشا، ءسالافيا اعىمىنىڭ وكىلدەرىن سىرت كەلبەتىنەن، سويلەگەن سوزىنەن تانۋعا بولادى.

«ساقال ءسالافيتتىڭ انىق بەلگىسى ەمەس. ساقالدى حانافي مازحابى دا تاكفيرشىلەر دە، تابليعي جاماعاتتاعىلار دا قويادى. سالافيلەردىڭ بالاقتارى قىسقا. ءبىراق ءبىز بەلسەندى جۇمىس ىستەي باستاعان سوڭ بالاقتارىن ۇزارتا باستادى. سويلەگەن كەزدە لەكسيكوندا «سۋبحاناللا، ماشاللا، الحامدۋليللا» سوزدەرى تىم ءجيى قولدانادى. سونداي-اق، مەشىتتەگى ءىس ارەكەتتەرىنەن دە بايقاۋعا بولادى. نامازدان سوڭ قۇران وقۋعا قالمايدى. نامازعا ۇيىعاندا الدىڭعى ساپقا تۇرۋعا تىرىسادى»، - دەدى ول.

دەسترۋكتيۆتى ءدىني ۇيىمداردىڭ ىقپالىنا تەك قانا ەرلەر عانا تۇسە بەرمەيدى. سونداي-اق، ءسالافيا اعىمى ايەلدەر اراسىندا دا كەڭ تارالعان. ادەتتە كۇيەۋى ءسالافيا اعىمىندا بولسا، ايەلى دە سول اعىم جەتەگىندە كەتەدى.

 

بۇگىندە كوك بازار ايماعىندا ايەلدەرگە ارنالعان ءبولىمى اشىلدى. وندا اداسقان ايەلدەرمەن تەولوگ ايەلدەر جۇمىس جاسايدى.

الايدا، ايەلدەردىڭ سەنىمىنە سەلكەۋ ءتۇسىرۋ وتە قيىن دەيدى مامان.

«ايەلدەردىڭ سەنىمى كوزسىز بولادى. ءتىپتى الاتاۋ اۋدانىنداعى ءبىر جاعدايدا انىقتاي كەلگەندە ەرىن ايەلى ءسالافيا اعىمىنا تارتىپ العانى بەلگىلى بولدى»، - دەدى م. مادياروۆ.

ايتا كەتۋ كەرەك، «شاڭىراق» ورتالىعىنىڭ بەكەت اتا مەشىتىندە ءۇشىنشى بولىمشەسى بار. ول نەگىزىنەن مەشىتتەرمەن جۇمىس ىستەيدى.

ساراپشىنىڭ ايتۋىنشا، ورتالىق اشىلىپ، كەرى ناسيحات جۇمىستارى باستالعالى بەرى ءسالافيا اعىمىنىڭ بەتى قايتقان. وسىدان ەكى اي بۇرىن احۋال وتە شيەلەنىسىپ تۇرسا، قازىر ءبىرشاما تىنىشتالدى.

ورتالىق جۇمىسىنىڭ كەلەسى ءبىر باعىتى - تەرگەۋ ورىندارىندا ناسيحات جۇمىستارىن جۇرگىزۋ.

ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك دەپارتامەنتىنىڭ تەرگەۋ يزولياتورىندا، تي-1، تي-8 مەكەمەلەرىندە ق م د ب «شاڭىراق» ورتالىعىنا بەلگىلەپ بەرگەن يمامدار، دەسترۋكتيۆتى ءدىني اعىم وكىلدەرىمەن 23 سۇحبات ءوتتى. ونىڭ ىشىندە 5 ادام ءوز ۇستانىمىندا قالسا، 1 ادام تولىق وڭالدى. 6 ادام تەولوگتارمەن جۇمىس جاساي باستادى.

ايتا كەتۋ كەرەك، تۇرمەلەر مەن «شاڭىراق» وڭالتۋ ورتالىعى اراسىندا ءوزارا ىنتىماقتاستىق تۋرالى مەموراندۋمعا قول قويىلدى. قۇجاتقا سايكەس، وسى مەكەمە قاجد باسشىلىعىنا ءوز تاراپىمىزدان بىرنەشە ۇسىنىس جاسالدى.

«قىلمىستىق ءىس قوزعالعان ازاماتقا تەرگەۋ شارالارى باستالعاننان، سول جەردەگى ارباۋشىلار جۇمىستارىن باستاپ كەتەدى. دىننەن حابارى جوق بولىپ كەلگەن ازامات العاشقى ءىلىمىن وسى جەردە الا باستايدى دا، 70-80 پايىزى كەيىننەن قاتىپ قالعان كەرى اعىم بولىپ شىعادى.

ارينە، تۇرمەدەگى قيىندىقتار مەن ءتۇرلى كۇشتەرگە قارسى ارقا سۇيەر مۇسىلمان جاماعاتى بار ەكەندىگى بارىمىزگە ءمالىم. سوندىقتان، العاشقى كۇننەن باستاپ ءوزىن مۇسىلمان جاماعاتىنان ەكەندىگىن كورسەتۋ ءۇشىن نامازىن باستاپ كەتەدى. «كەلىننىڭ بەتىن كىم اشسا، سول ىستىق كورىنەدى»، - دەمەكشى، وسىندايدا ول مەكەمەلەردى ابدەن جايلاعان كەرى اعىم وكىلدەرى دارەت الۋ، نامازدى دۇرىس وقۋ، قۇران جاتتاۋدا ۇستاز ءرولىن اتقارىپ وتىر.

سوندىقتان، قىلمىستىق ءىس قوزعالعاننان باستاپ، «شاڭىراق» وڭالتۋ ورتالىعى ماماندارى ەسكەرتۋ شارالارىن باستاسىن دەگەن ۇسىنىس ايتىلدى. بۇعان ورتالىق ماماندارىنا قوسىمشا ارنايى مەكەمەلەردەگى شارالاردى اتقارۋعا قمدب تاراپىنان ۇسىنىلىپ وتىرعان 6 يمام مەن مەشىت قىزمەتكەرلەرىمەن قوسا «نۇر مۇباراك» ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ مەشىتتە قىزمەتتە بولعان جوعارى كۋرس ستۋدەنتتەرى جۇمىلدىرىلسا، جاقسى بولار ەدى»، - دەدى ميرحات مادياروۆ.

ماماننىڭ ايتۋىنشا، «ۋاحابيا» اعىمىنا تارتۋ ۋمرا جانە ۇلكەن قاجىلىق ساپارلارى بارىسىندا قىزۋ ءجۇرىپ وتىر. قاجىلىق ساپارىنا بارۋعا نيەت ەتكەن ازاماتتاردىڭ p دەيىن يسلام شارتتارىن، پارىزدارىن بىلمەي، كوبى سول جاقتا نامازعا تۇرىپ، كەرى اعىمدار تۋرالى تۇسىنىكتەرى بولماعاندىقتان «ءسالافيا» كەرى اعىمىنا ءتۇسىپ كەلەدى. كەلگەن بەتتە ولاردى وسى جاقتاعى باۋىرلارىمىز كوزدەن تاسا ەتپەي، ءوز ىقپالدارىندا ۇستاپ، قۇراندى وزدەرىنشە تاپسىرلەپ، سۇننەت پەن حاديستەردى دە ىڭعايلارىنا قاراي ۇعىندىرىپ وتىرادى.

وسىعان وراي، الماتى قالاسى، «ءال ءمادينا» مەشىتى جەرتولەسىندە ورنالاسقان قاجىلىققا دايارلىق كۋرسىن جانداندىرىپ، ۋمرا مەن ۇلكەن قاجىلىققا الماتى قالاسى ارقىلى قاجىلىققا باراتىن ازاماتتار، «شاڭىراق» ءدىني كەڭەس بەرۋ، الدىن الۋ جانە وڭالتۋ ورتالىعى ماماندارىنىڭ ءدىني ەكسترەميزمگە قاتىستى ارناۋلى كۋرس دارىستەرىن تىڭداماق.