ەرماحان ىبىرايىموۆ: ءبىزدىڭ بوكسشىلاردىڭ كوزىندە نامىس وتى جانىپ تۇردى
- ەرماحان ساعي ۇلى، بوكستان وليمپيادا چەمپيونى، مامان رەتىندە گامبۋرگتە وتكەن الەم چەمپيوناتىنا قانداي باعا بەرەسىز؟
- مەن وسى بوكستىڭ ىشىنە كىرىپ كەتكەن اداممىن. سوندىقتان، ءار جەكپە-جەكتى قالت جىبەرمەي باقىلاپ وتىردىم. جالپى، بارلىق بوكسشىلارىمىزدىڭ جەكپە-جەكتەرىنە كوڭىلىم تولدى. بارلىعى وتە جوعارى دەڭگەيدە جۇدىرىقتاستى.
- ياعني، بۇل بىرىنشىلىكتەگى ناتيجەگە - 1 التىن، 2 كۇمىس، 3 قولا مەدالعا كوڭىلىڭىز تولدى عوي...
- وزدەرىڭىز بىلەسىزدەر، ريو-دە-جانەيرو وليمپياداسىنان كەيىن ۇلتتىق قۇراما جاڭارىپ، جاڭا مۇشەلەر كەلدى. قۇرامادا كوپتەگەن وزگەرىستەر بولدى. بۇرىننان قۇرامادا جۇرگەن تانىمال بوكسشىلار ءار جاققا كەتتى. جاڭادان جاساقتالعان جاس قۇرامامەن بارىپ، 1 التىن، 2 كۇمىس، 3 قولا مەدال جەڭىپ الۋ - بۇل ۇلكەن جەتىستىك. بۇل قۇرامدا دانيار ەلەۋسىنوۆ، جانىبەك ءالىمحان ۇلى، ادىلبەك نيازىمبەتوۆ، يۆان دىچكو سياقتى بۇرىنعى سەركەلەر جوق. سونىڭ وزىندە ءبىر الەم چەمپيوناتىندا 6 مەدال الىپ قايتۋ ۇلكەن جەتىستىك دەپ ەسەپتەيمىن.
- وسى جاس بوكسشىلاردىڭ ىشىندە كىمگە كوزىڭىز ءتۇستى؟ قايسىسىنىڭ بولاشاعىنان كوپ ءۇمىت كۇتۋگە بولادى؟
- «الۋان-الۋان جۇيرىك بار، الىنە قاراي شاباتىن...» دەگەن سياقتى ءار بوكسشى الىنە قاراي شاپتى. ەشكىم ايانىپ قالعان جوق. مەنىڭ ءبىر بايقاعانىم، ءبىزدىڭ بوكسشىلاردىڭ كوزىندە وت جانىپ تۇردى. بۇل - جەڭىسكە دەگەن قۇشتارلىق. ول وت - نامىستىڭ وتى. نامىس بار جەردە جەڭىس بولادى. سوندىقتان ەشكىمدى بولە جارمايمىن. بارلىعىنىڭ بولاشاعى زور بوكسشىلار.
- سوڭعى كەزدەرى قازاق-وزبەك بوكسى تەكەتىرەسى، باسەكەلەستىگى تۋرالى ءجيى ايتىلىپ ءجۇر. وتكەن جىلى وليمپيادا ويىندارىندا دا، بيىلعى ازيا چەمپيوناتى مەن الەم چەمپيوناتىندا دا وزبەك بوكسشىلارى الدىمىزدى وراپ كەتتى. بۇل تۋرالى نە ايتار ەدىڭىز...
- وزبەك بوكسشىلارى ءبىر-ەكى دودادا بىزدەن اسىپ كەتتى دەپ قىنجىلۋدىڭ قاجەتى شامالى. ءبىراق، باسەكەلەسكەن دۇرىس. ريودا وزدەرىڭىز بىلەسىزدەر، بوكس جارىسى ەڭ ۇلكەن داۋ تۋدىردى. ونى قايتالاۋدىڭ قاجەتى جوق. ال ازيا بىرىنشىلىگى وزبەكستاندا ءوتىپ، ولار بار التىندى وزدەرى الىپ قويدى. ال وزبەك بوكسشىلارى سونشالىقتى مىقتى بولسا، نەگە الەم چەمپيوناتىندا 8-9 التىن الا المادى؟ ماسەلەنى باسقا قىرىنان قاراۋ كەرەك. ازيا بىرىنشىلىگىندە ءبىزدىڭ بوكسشىلاردى ءىرى ەسەپپەن ۇتقان وزبەكتەر الەم چەمپيوناتىندا قازاقستاندىقتاردان ۇتىلىپ قالدى. بۇل ازيا بىرىنشىلىگىندە تورەشىلەردىڭ جارىس قوجايىندارىنا شەكتەن تىس بولىسقانىن انىق كورسەتىپ بەردى. ءبىزدىڭ جاڭا قۇرام جاس. ەندى تاجىريبەلەرى تولىسىپ، كۇش-قۋاتتارى ارتادى. كوپ ۇزاماي كورشىلەرىمىزدى سان سوقتىراتىن ءسات تۋادى ءالى. ءبىر عانا مىسال، وسى بىرىنشىلىكتە چەمپيون اتانعان قايرات ەراليەۆتەن باسقاسىنىڭ بارلىعى جاس بۋىن. ءتىپتى، قامشىبەك قوڭقابايەۆ، ءابىلحان امانقۇل سياقتى فينالعا دەيىن سۇرىنبەي جەتكەن بوكسشىلارىمىز الەم بىرىنشىلىگىنە تۇڭعىش رەت قاتىسىپ تۇرىپ، كۇمىس جۇلدەگەر اتاندى. فينالعا دەيىن تالاي وليمپيادا، ەۋروپا، قۇرلىقارالىق چەمپيوندار مەن جۇلدەگەرلەردى جارىس جولىنان شىعاردى. مىنە، بۇل قازاق بوكسىنىڭ جارقىن بولاشاقتارى بار ەكەنىن كورسەتتى.
- بىزدە «69» كەلى «قازاقتىڭ» سالماعى اتانىپ كەتكەنىن بىلەسىز. بۇل سالماقتا ابىلايحان ءجۇسىپوۆ قولا جۇلدەگەر اتاندى. بولاشاعىنان ءۇمىت كۇتتىرەتىن بوكسشىلاردىڭ ءبىرى. مۇنى ايتىپ وتىرعانىم، جاقىندا دانيار ەلەۋسىنوۆ ۇلتتىق قۇراماعا قايتا ورالاتىنىن ايتتى. ول كەلسە، قانداي وزگەرىستەر بولۋى مۇمكىن؟
- الدا بوكستان قازاقستان بىرىنشىلىگى وتەدى. سوندا كىم جەڭىمپاز اتانسا، سول كوشباسشىلىقتى قولىنا الادى. نەگىزى بوكستا كىم مىقتى، سول ۇلتتىق قۇرامانىڭ ءنومىر ءبىرىنشى بوكسشىسى اتانادى. باس باپكەر دانيار وليمپيادا چەمپيونى ەكەن دەپ ءبىر جىل ۇزىلىستەن سوڭ جايدان-جاي قۇراماعا قابىلداي سالمايدى. ول ءوزىن ەل بىرىنشىلىگىندە دالەلدەۋى كەرەك.
- كەز-كەلگەن جەڭىس پەن جەتىستىكتىڭ ارتىندا ۇلكەن ەڭبەك جاتادى. بوكسشىلارىمىزدىڭ وسىنداي جەتىستىككە جەتۋىنە ۇلتتىق قۇرامانىڭ باس باپكەرى مىرزاعالي ايتجانوۆتىڭ ەڭبەگىن ايتپاي كەتۋ مۇمكىن ەمەس...
- ارينە، ايتجانوۆ قازاق بوكسىنىڭ ماڭدايىنا بىتكەن جارىق جۇلدىز دەپ ايتسام، ارتىق ايتقانىم بولماس. كىمدە-كىم سۇراسا دا، قازاق بوكسىنا ايتجانوۆتان ارتىق ەڭبەك سىڭىرگەن ەشكىم جوق دەپ ايتار ەدىم. ول لوندون وليمپياداسىنىڭ الدىندا قازاق بوكسىنىڭ تىزگىنىن ۇستادى. سودان بەرى ەكى وليمپيادا ويىندارى ءوتتى. ەكەۋىندە دە ولجامەن ورالدى. وزگە حالىقارالىق، الەمدىك دودالار ءوتتى. ايتجانوۆ ءوزى باستاپ بارعان كەز-كەلگەن جارىستان قانجىعاسى مايلانباي قايتقان كەزى بولمادى. وسى ەڭبەگىنىڭ ارقاسىندا ايتجانوۆتى ا ي ب ا ەكى جىل قاتارىنان الەمنىڭ ەڭ ۇزدىك باپكەرى اتاعىمەن ماراپاتتادى. ءمۇنداي قۇرمەتتى ا ي ب ا كەز-كەلگەن بورىكتىگە بەرە بەرمەيدى.
- ۇزاق ۋاقىت بوكسشىلارمەن جۇمىس جاساۋ قانشالىقتى اۋىر؟
- باس باپكەرلەردىڭ ەڭبەگى سپورتشىلاردان دا اۋىر بولادى. مۇنى كوپ ادام بىلە بەرمەيدى. ءبىر سپورتشى وليمپيادا نە الەم چەمپيونى بولسا، سول سپورتشى تۋرالى ايتىپ، ونى «جۇلدىز» ەتىپ جىبەرەمىز. ال سول سپورتشىنى ونداي بيىككە جەتكىزگەن كىم؟! ارينە، باپكەر. سول باپكەر تۋرالى ەشكىم ايتا بەرمەيدى. ءتىپتى، جۇرتتىڭ كوبى تانىماي، بىلمەي جاتادى. بۇل دۇرىس ەمەس. بوكسشىلارىمىزدىڭ وسىنداي تابىسقا جەتۋىنە مىرزاعالي قۇلان ۇلىنىڭ سىڭىرگەن ەڭبەگى ۇشان-تەڭىز. سوندىقتان، شاكىرت بيىكتەن كورىنىپ جاتسا، ارتىندا تۇرعان ۇستازدى ەشقاشان ۇمىتپاۋىمىز كەرەك. مەن وسى الەم بىرىنشىلىگىندە مىرزاعاليدىڭ قاتتى شارشاپ جۇرگەنىن بايقادىم. ەندى ول شامالى ۋاقىت دەمالىس الۋ كەرەك دەپ ويلايمىن.
- اڭگىمەڭىزگە راحمەت!
اۆتور: كۇنسۇلتان وتارباي