ەركەك بولۋ وڭاي ما؟
ايەلدەر ونىڭ نەسى قيىن، جۇمىس ىستە، اقشا تاپ، ءبىتتى دەپ ويلايدى. بىتكەن جوق.
ولار ءۇشىن، ەركەكتەر ءۇشىن، ءبىز بارمىز. ولاردىڭ ومىرىنە قۋانىش پەن شاتتىق اكەلەتىن بىزدەر. ءتىپتى تۇك كەرەك ەمەس دەگەن جەرگە دە قۋانىش سىيلاعىمىز كەلەدى. ول قۋانىش پا، باسقا ما، كەيدە ماڭىزدى ەمەس.
ەر ادامنىڭ ايەل زاتىمەن بىرگە ءومىر ءسۇرۋى اسكەزا سياقتى. باسقا دۇنيەمەن سالىستىرۋعا كەلمەيتىن اسكەزا. ءبىز سونشالىقتى ءارتۇرلىمىز، ايەلمەن بىرگە ءومىر ءسۇرۋ وڭاي ەمەس. بىلمەگەنىڭىزدى ءتۇرتىپ الىڭىز.
ەركەكتەر ءبىر ومىرىندە قانشاما رەت ايەلدىڭ ەركەلىگىنەن، تالپىشتىگىنەن زارداپ شەگەتىنىن بىلەسىز بە؟ اناسى، ايەلى، قىزى. بارىنە ەركەك كىنالى بولاتىن كۇندەر كوپ. سەبەپسىز بولسا دا ول كىنالى بولۋعا ءماجبۇر بولادى. «رەنجىدىم، نە ءۇشىن ەكەنىن ۇمىتىپ قالدىم» دەيتىنىمىز شە؟ كۇندە بوپ تۇرادى.
«سەن مەنى سۇيمەيسىڭ، سۇيەم دەپ ايتپادىڭ، سۇلۋ دەمەدىڭ، ماعان دۇرىس قارامادىڭ، ۇندەمەي قالدىڭ، وسىندايدا قالجىڭ بولادى ەكەن» دەپ كەتە بەرەدى. ءبىتتى. ءومىر بۇرىنعىداي بولماي قالادى. «ۇنەمى قاسىمدا بول، ءارى اقشانى كوپ تاپ». ءبىز ايتامىز وسىلاي. وندا ءار ساعاتىنا ءوزىڭىز تولەڭىز، ال؟! «ءۇي، كولىك، التىن كەرەك. ءبىراق نەگە جۇمىستا وتىرا بەرەسىڭ؟» التىن الۋ ءۇشىن جۇمىس ىستەۋ كەرەك. ءۇي الۋ ءۇشىن نە ىستەۋ كەرەك؟
ەشقاشان رەنجىتپەسىن، شەشىمدى ءوزى قابىلداسىن، ەرجۇرەك بولسىن، ءبىراق رومانتيكانى دا ۇمىتپاسىن. مەنى كورگەندە ەلجىرەپ، ەزىلىپ تۇرسىن. بۇل ءبىزدىڭ ميىمىزعا سىياتىن نارسە. ءبىراق ەركەكتەردىڭ ەمەس. پۋلتپەن باسقارساڭ عانا اۋىستىرۋ مۇمكىن شىعار. رەجيم «ەرجۇرەكتى» قالاعان كەزدە «تىڭدارمان» رەجيمىنە وزگەرتە سالاسىڭ. ەگەر بۇل مۇمكىن بولسا، ەركەك ءبىر جىلدان كەيىن ىستەن شىعار ەدى. ايەلدەر-اي!
ءبىر قىز ءبىر قىزعا ايتىپ وتىر. «ايلىعى 80 مىڭ. ونىڭ جارتىسىن پاتەراقىعا تولەيدى. 20 مىڭى جول- تاماققا. 20 مىڭىن بولماشى نارسەگە جۇمساپ قۇرتادى. ودان دا مەنىڭ انامنىڭ ۇيىنە كوشىپ بارايىق. جۇمىستا دوشيراك جە. ەشتەڭە المايمىز، مەن كرەديتكە ماتيس ساتىپ الايىن، ەكى جىلدا قۇتىلامىز دەدىم. نە دەگەنىن بىلەسىڭ بە؟ شەشەمنەن ءبىر بوقتادى». وسىنداي ايەلي لوگيكا بارلىق نارسەگە تىرەلىپ تۇرادى. ايەلدەر ۇنەمى ەركەگىنىڭ ۋاقىتىنا، اقشاسىنا، قابىلەتىنە قوجايىن بولادى. كەشكە قالاي جۇمسايتىنىمىزدى، شكافتى جىلجىتاتىنىمىزدى، قاي جەرگە قانداي شەگە قاقتىراتىنىمىزدى بىلەمىز. نە ايتىپ، نە قوياتىنىنا دەيىن زەرتتەپ، تياناقتاپ قويامىز. ويدەمە، ءبۇي دە. سوسىن ءبىزدىڭ جوسپار ونىڭ جوسپارىمەن بەتپە بەت كەلىپ، كۇلى كوككە ۇشقاندا، رەنجيمىز كەپ.
ايەلدەر الەمى
ساعان ەركىندىك، كەڭىستىك كەرەك كەزدە، ول ۇنەمى جانىڭنان شىقپاي قالادى. بار ۋاقىتىڭدى جەپ قويادى. سۇيگەن قىزىڭنىڭ، ايەلىڭنىڭ جوسپارى بار، وڭاشا قالدىر، ەركەك دەگەن جۇرمەي مە ەكەن جايىنا دەپ رەنجىگەنىن ءبىراز ايەل زاتى باستان وتكەرگەن بولۋ كەرەك. ەركەك ادام ۇنەمى بىردەڭە مىندەتتى، پارىز بوپ تۇرادى.
ايەلمەن تۇرۋدىڭ جالعىز سەبەبى سول عانا ما؟ ايەل دەگەن جانارتاۋ. ول - تۇراقسىز. ول - ۇنەمى تۇسىنىكسىز. ەگەر ايەل ۋادە بەرسە، ونىسى ۋادەدە تۇرادى دەگەن ءسوز ەمەس. سۇراعان نارسەنى ىستەسە دە، ونىڭ كوڭىلى جاي دەگەن ءسوز ەمەس. ءبىراق اشۋى كەلسە، وندا جايپاپ وتەرى ءسوزسىز. ايەلدى سانامەن ءتۇسىنۋ مۇمكىن ەمەس. ول ۋادە بەرىپ الىپ، اينىپ قالادى، ۇمىتىپ كەتەدى، جاساي الماي قالادى. دەن قويماي، كوڭىلسىز ىستەسە، سوسىن سول ءۇشىن سەنى جەك كورىپ كەتەدى. ۋادە بەرمەسە دە بولار ەدى عوي! باس تارتسا. نەمەسە... ول ءبىر نارسەنى ايتىپ، ەكىنشىسىن ويلاپ تۇرادى، ءۇشىنشىسىن سەزىپ، ءتورتىنشىسىن جوسپارلاپ ۇلگەرەدى. قايسىسى شىندىق؟ ءتۇسىنىپ كور. ءبىر مەزەتتە ويلانىپ جانە سەزىنەتىن ەركەكتى قالاي تۇسىنۋگە بولادى؟
ايەلدەر ءبارىن ءوزى ىستەگەندى جاقسى كورەدى. كومەكتەن باس تارتادى. ءبىراق ىشتەي ازامات ءبارىن قولىنا الىپ، بار قيىندىعىن شەشىپ تاستاسا دەپ قۇپيا تۇردە ارماندايدى. «ناعىز ازامات - سۇرامايدى، ايتقىزباي ىستەپ، سەنى سۇيسە دەرەۋ نەكە قيادى» دەپ قيالدايدى.
وسىلاي ارمانداپ، كومەكتەن باس تارتىپ، جىگىت ءوزى جەتەسىمەن جەتسىن دەپ كوپ كۇتەدى. ءبىراق اقىرىندا جىگىت ونىڭ كارتوپ سالعان سومكەسىن دە كوتەرمەيتىن بوپ الادى. كارتوپ سالعان سومكەنى ەركەك كوتەرۋ ءۇشىن الدىمەن ايەلدىڭ اياق-قولىن بايلاپ وتىرعىزىپ قويۋ كەرەك. ايتپەسە ول ءبارىن دۇرىس ىستەمەدىڭ دەپ ايعايعا باسادى. ايەل دەگەن پارادوكس. تىلسىم. قۇپيا. جۇمباق. ءارقاشاندا.
ايەل ۇنەمى بىردەڭە قالاپ تۇرادى. ءبىراق كوبىنە نە قالايتىنىن ءوزى دە بىلمەيدى. قالاعانىن العاندا، بۇل ەمەس ەكەنىن تۇسىنەدى. باسقا بىردەڭە. ايەل تويىمسىز. كوڭىلى تولىپ، وسىمەن ءبارى ءبىتتى دەي المايدى. كويلەك، تۋفلي، پەردە، ىدىس، التىن جەتكىلىكتى دەمەيدى.
وعان ىلعي ءبىر كويلەگى ارتىق، ءبىر بالاسى كوپ، ءبىر تۋفليى ادەمىرەك بولعانى ۇنايدى.
قانشا تاپتىڭ، سونشا جۇمسا دەي بەرگىسى كەلەدى. وڭاي، جىلدام. مۇمكىندىك بەرسەڭ بولعانى.
ايەل كۇيزەلسە، ەڭ قيىنى سول. ءۇيدى سۋنامي باستى دەي بەر. الاشاپقىن قىپ، جۇرتتىڭ ءبارىن اياعىنان تىك تۇرعىزادى. كوتەرشى، ءتۇسىرشى. بىلاي تۇر. قايدا كەتتىڭ؟ وسىلاي...
كۇيەۋىنە دۇكەنگە بارىپ كەلۋدى وتىنگەن ايەل تەك ىرىمشىك سۇرايدى. سالدەن سوڭ ءسۇت الا سال دەيدى. ول شىعىپ بارا جاتقاندا ءبىراز زاتتىڭ اتىن تۇگەندەيدى. گازەت وقىپ وتىرعان كۇيەۋى ءبارىن ەسىندە ساقتاپ الار دەيدى. جولاي پوشتاعا سوعا سالشى دەپ. سوسىن ول ايتقانىنىڭ ءبارىن الماعانىنا، العانى باسقا ەكەندىگىنە رەنجيدى. قيىن با؟ قيىن. وتە قيىن.
جۇكتى ايەلدىڭ قانداي بولاتىنىن بىلەسىز بە؟ اينالاسىنداعى ءيىس اتاۋلىدان باسى اينالىپ، بىردەڭە جەگىسى كەپ، ءبىراق نە ەكەنىن بىلمەيتىن ادام ول.
بالمۇزداق پەن قۋىرىلعان كارتوپتى قاتار جەپ، ارتىنان جىلايتىن ادام ول. كۇيەۋلەر بىلەدى. ولار اركەز تاڭ قالۋدان شارشامايدى. تۇسىنىكسىز ايەلدى ءسۇيىپ، توعىز اي بار قۇيتىرقى قىلىعىنا شىداپ، كومەكتەسىپ، بالا بوسانعان سوڭ دا مىنەزى باسىلا سالمايتىن جارلارىنىڭ ەركەلىگىنە توتەپ بەرەدى.
سوسىن ەركەك مىقتى بولۋى كەرەك. ءارقاشان ءوزىن ۇستاۋى قاجەت. بۇلاي ىستەۋ قانداي قيىن ەكەنىن كىم بىلەدى؟ بىزدەردىڭ، ايەلدەردىڭ كوڭىلىن، جۇرەگىن ساقتاۋ ءۇشىن ەركەكتەر قانشا نارسەنى ىشىندە ساقتايتىنىن بىلەسىزدەر مە؟ ەركەكتەرگە وسال بولۋعا بولمايدى.
قورقىنىشى مەن سەزىمىن بىلدىرۋگە بولمايدى. بولمايدى، بولمايدى. بۇكىل الەم ونىڭ ساناسىنا سالماق تۇسىرەدى. ۇيگە كەلىپ، ۋھ دەسە دە، ول قولداۋعا يە بولمايدى. اتتەڭ...
ەركەكتىڭ تاعى ءبىر مىندەتى - وتباسىن قۇدايعا جاقىنداتۋ. مۇنى وعان كىم ۇيرەتەدى؟ وتباسىن قالاي قۇدايشىلىققا جەتەكتەپ اپارادى؟ قانداي قۇدايعا؟ وسىنداي سۇراقتاردىڭ جاۋابىن تابۋ - ەركەكتىڭ مىندەتى. ايتپەسە، ول ۇزدىكسىز داعدارىستاردىڭ، كۇيزەلىستەردىڭ، ىشكى ارپالىستىڭ قۇربانى بولىپ، ماعىناسىز ءومىر سۇرگەن بولىپ شىعادى.
بالا ءوسىرۋ. قالاي؟ ولارعا اكە نە ۇيرەتەدى؟ ءوزىڭنىڭ ازاماتتىعىڭ بەلگىسىز كەزدە ۇلىڭنان قالاي ازامات تاربيەلەمەكسىڭ؟ ەگەر ايەلىڭ ۇلىڭنىڭ جانىنا قارىس قادام جاقىنداتپاي، ونى ءوزىنىڭ ىقپالىنان شىعارعىسى كەلمەسە، قالاي ازامات تاربيەلەيسىڭ؟
بۇگىنگى تاڭداعى سۇمدىق ەركىن، سۋپەر اقىلدى ايەلدىڭ جانىندا ونى ءسۇيىپ، باقىتتى ءومىر ءسۇرۋ مۇمكىن بە؟ بۇ زاماننىڭ ايەلى ءسۇيۋدى بىلمەيدى. كۇيەۋگە شىعا سالىسىمەن كۇيەۋىمەن جارىسادى. كۇيەۋىن ەشقاشان قولدامايدى. ءبارىن ءوزى ىستەي الادى. ىستەيدى دە. بۇل الەم ەسىنەن اداسقان. ال، بىزدەر، ايەلدەر، الەمدى بۇلدىرۋگە بارىمىزدى سالىپ جاتىرمىز.
ءالى دە ەركەك بولۋ وڭاي دەپ ويلاپ وتىرسىزدار ما؟ ايەل كۇيەۋىن ساقتاۋى كەرەك. ازاماتتارعا بۇگىنگى زامان ايەلىنە كۇيەۋ بولۋ وڭاي ەمەس. وتە قيىن. كۇيەۋدى قولدان ءتۇسىپ كەتسە، سىنىپ قالاتىن ءمۇسىن كورمەڭدەر. جان جۇرەگىڭمەن ءسۇي، الدىنا اس قوي، تىنىعۋعا كەڭىستىك بەر، جەكە قالۋىنا مۇرسات بەر.
ايەل ءوز ىشىندە ءوزىن تابۋعا تىرىسۋى كەرەك. ايەلدىڭ ىشىندەگى ايەلدى ىزدەۋگە بارىن سالۋى. ىشكى الەمىن قالىپقا كەلتىرۋى. وسىلاي ەتسە عانا، كۇيەۋلەردىڭ جاعدايى ءبىرشاما جاقسارىپ قالار ەدى.
ولگا ۆاليايەۆا
اۋدارعان شىنار ءابىلدا