اتتارى التىن ارىپپەن جازىلاتىن الاشتىقتار

 استانا. قازاقپارات -  «الاش» قوزعالىسى -  سوۆەت ۇكىمەت تۇسىنداعى ەركىندىك پەن تاۋەلسىزدىككە ۇمتىلعان ەڭ ەلەۋلى وقيعالاردىڭ ءبىرى.

 بيىل ەرلىكپەن قازا تاۋىپ، ەل ەسىندە ماڭگى قالعان ازاماتتاردىڭ ەرلىگىنە 100 جىل. ءابدىراحمان يمانقۇل ۇلى. 1870 -جىلى تورعاي ۋەزى مايقاراۋ بولىسىندا دۇنيە ەسىگىن اشقان. ءوزى شەشەن ءارى اقىن ادام بولعان. مايقاراۋ بولىسىن دا باسقارعان. قاجى اتاعىن دا العان ادام. 1916 -جىلعى ۇلت- ازاتتىق كوتەرلىسىن قولداۋشىلاردىڭ ءبىرى. 1931 -جىلى قوستاناي تۇرمەسىندە كوز جۇمعان.

 المۇحاممەد وسپان ۇلى. 1886 -جىلى دۇنيەگە كەلگەن. 1929 -جىلى «الاشورداشىل» ، «ۇلتشىل ۇيىم مۇشەسى» دەپ ايىپتالىپ قۋعىن- سۇرگىنگە ۇشىراعان اقىن 1944 -جىلى اقتالىپ شىعادى. سودان باستاپ ءارتۇرلى قىزمەتپەن اينالىسقان المۇحاممەد وسپان ۇلى ءومىرىنىڭ سوڭىندا تۋعان جەرگە ورالىپ 1966 -جىلى ومىردەن وتكەن.

 بالدىك بايتوعاي ۇلى. 1891 -جىلى تورعاي ۋەزى، 1-ناۋرىزىم وبلىسى قىزبەل اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. اقىن. تورعاي ءوڭىرىن اشتىق جايلاعان كەزەڭدە دە ارنايى توپ ۇيىمداستىرىپ قاراوتكەل، ەسىل بويىن ارالاپ، استىق جيناپ اكەلىپ جۇتاعان ەلگە ءوز كومەگىن تيگىزگەن اقىن 1937-جىلى «حالىق جاۋى» دەگەن جالامەن ۇستالىپ، ماگادانعا 25 -جىلعا ايداۋ جازاسىنا كەسىلەدى. اقىننىڭ كوپتەگەن ولەڭدەرى جويىلىپ كەتكەن. بىزگە جەتكەنى جازاسىن وتەپ جۇرگەن كەزدەگى ولەڭدەرى مەن اقتالىپ ەلگە كەلگەن كەزدەگى شىعارمالارى عانا. كولىمانىڭ ازاپ لاگەرىندە جازاسىن وتەگەن.

 اقتاس تۇرعىمباي ۇلى. 1899 - جىلى قازىرگى قوستاناي وبلىسى جانگەلدين اۋدانىندا دۇنيەگە كەلگەن. 1933 -جىلى ەلدەگى قۋعىن سۇرگىندى سىناعانى ءۇشىن قاماۋعا الىنىپ، ءسال كەيىن بوستاندىققا شىققان اقىن كوپ ۇزاماي قايتادان قاماۋعا الىنىپ 1937 -جىلى اتۋ جازاسىنا كەسىلگەن.

ءالشورين شىمەنباي باقبەرگەن ۇلى. 1914 -جىلى دۇنيەگە كەلگەن. سول كەزدەگى اسىرا سىلتەۋ سالدارىنان اۋدان حالقى اشتىققا ۇشىرايدى. بەلسەندىلەر جاساعان قيانات 1932 -جىلى «سوتسياليستىك قازاقستان» گازەتىنە شىعىپ، قۇرامىندا ب. مايلين، ع. مۇسىرەپوۆتەر بار ارناۋلى كوميسسيا كەلىپ تەكسەرەدى. وسى اشتىقتان 24 اۋىلدىق سوۆەتتەن، 14 قانا اۋىلدىق سوۆەت قالادى. وسىنداي ەلدەگى قايعىلى دا، كەلەڭسىز جايدى زەرتتەپ ع. مۇسىرەپوۆ «باتپاققارانىڭ باتپاققارالارى» دەپ ماقالا جازعان. تەكسەرۋگە كەلگەن كىسىلەرمەن شىمەنباي ءالشورين بىرگە بولىپ، تانىسىپ، سىيلاسقان. ول كىسىلەر شىمەنبايدىڭ ىسكەرلىگىن، العىرلىعىن باعالاعان.

ايماعامبەت ۇلى اقىش. 1893 -جىلى تۋعان. تورعاي ۋەزى شۇبالاڭ بولىسىنىڭ تۋماسى. 1916 -جىلعى بار قازاق دالاسىن قامتىعان ۇلت- ازاتتىق كوتەرىلىستىڭ قاتىسۋشىلارىنىڭ ءبىرى. تورعاي وڭىرىندە كەڭەس ۇكىمەتى ورناعاننان كەيىنگى ۋاقىتتا جاپپاي ۇيىمداستىرۋ جۇمىسىنا بەلسەنە ارالاسقان.1918-1919 -جىلداردا الاشورداشىل قاسكۇنەمدەرمەن بىرگە قىزىل پارتيزاندارعا قارسى كۇرەس جۇرگىزدى، ەل اراسىندا فاشيستىك گەرمانيانى ماداقتايتىن سىبىستار تاراتتى» دەگەن جالعان ايىپ تاعىلعان اقىن وگپۋ ۇشتىگىنىڭ شەشىمىمەن اتۋ جازاسىنا كەسىلدى.

ادەبيەت تانۋشى ەلدوس توقتاربايدىڭ ماقالاسى نەگىزىندە الىندى.

 

Massaget.kz