شەكارادا اقشاسىنان ايرىلعان جەسىر انا ىسىنە بايلانىستى باسپا ءسوز ءماسليحاتى ءوتتى
وسىناۋ اتاۋلى جيىنعا قوعام بەلسەندىلەرى، زاڭگەرلەر - ەرلان سايىروۆ، عالىم بايتۋك، مۇحتار تايجان، ابزال قۇسپان، ايجان دارىبايەۆا، كاميشا ەسمۇحامبەت قىزى قاتارلى تۇلعالارمەن جابىرلەنۋشىلەر، جۋرناليستەر قاتىستى.
باسپا ءسوز ءماسليحاتىن جۇرگىزگەن ەرلان سايىروۆ: «شەكارا بەكەتىندە بولعان بۇل جاعدايدىڭ قازاق ەلىنە كەلۋگە نيەت ەتىپ وتىرعان وزگە قانداستىرىمىزعا مۇلدە كەرى اسەر ەتىپ، ءتىپتى، كوشتىڭ توقتاپ قالۋىنا سەبەپ بولعان شۋلى وقيعا ەكەنىن، ەل- جۇرت بولىپ جوعارعى جاقتىڭ نازارىن اۋدارىپ، وسى ءىستىڭ وڭتايلى شەشۋ جولدارىن تاپپاسا، ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ ءوزى باستاماشى بولعان «الەم قازاقتارىن اتاجۇرتقا جيناۋ» باستاماسىنا ۇلكەن كەدەرگى ەكەنىن» ايتتى.
گۇلجان ءماۋىتحان، «مايقاپشاعاي» كەدەندىك باقىلاۋ بەكەتىندە بار قارجىسىنان ايىرىلعان جەسىر انا:
- وزدەرىڭىزگە ءمالىم، بۇرىننان باسپا ءسوز بەتىندە جازىلىپ جۇرگەندەي، 8 -اقپان كۇنى قاسىمدا ۇلىم، تۋعان ءىنىم، جيەنىم مەن ونىڭ كەلىنشەگى، ولاردىڭ بالاسى بار، جيىنى - 7 ادام قازاق ەلىنە كوشىپ كەلە جاتقان كەزىمىزدە كەدەنشىلەر بارلىعىمىزعا تيەسىلى 59,900 دوللار اقشامىزدى تاركىلەپ الدى. تەرگەۋ كەزىندە «ءبىزدىڭ ايتقانىمىز بويىنشا ىستەسەڭىز، اقشاڭىزدىڭ ءبارى قايتادى» دەپ سەندىرىپ، بالەن قاعازعا قول قويدىرىپ الدى... اقىرى، وسىنداي بالەگە جولىعىپ، بار قارجىمىزدان ايىرىلدىق. بۇرىنعى وتكەن سوت وتىرىستارى ءبىزدىڭ پايدامىزعا شەشىلمەگەن سوڭ، اپەللاتسيالىق سوتقا ارىز جازدى. ول سوت الداعى ماۋسىم ايىنىڭ 1 ى كۇنى وسكەمەن قالاسىندا وتەدى.
ابزال قۇسپان، زاڭگەر:
- بۇل ماسەلەگە زاڭدىق تۇرعىدان قارايتىن بولساق، قولدانىستاعى قىلمىستىق كودەكستە 234 -باپقا سايكەس، ءبىراز زاڭسىزدىقتاردى بايقاۋعا بولادى. ياعني، بۇل جەردە گۇلجان ءماۋىتحان تاراپىنان، ونىڭ ءوز اقشاسىن شەكارادان دەكلاراتسياسىز وتكىزۋىندە مەملەكەتكە ەشقانداي قارجىلىق زالال كەلىپ وتىرعان جوق. بۇل كىسى بار بولعانى - ءبىر پاراق قاعازدى تولتىرۋدى بىلمەگەن.
ال، گۇلجان ءماۋىتحاننىڭ باسىنداعى جاعداي ءبىر رەت قانا قايتالانىپ وتىرعان جوق. بۇعان دەيىن دە بولعان. مىسالى، ءدال قازىر مەنىڭ قولىمدا زايسان اۋداندىق سوتىنىڭ 2011 -جىلى 16 -تامىزدا تومپاق مارقا ەسىمدى ازاماتتىڭ ۇستىنەن قوزعاعان قىلمىستىق ءىستىڭ ۇكىمى بار. ول دا تۋرا وسىنداي جاعداي، ەش ايىرماشىلىعى جوق. قازىر جۋرناليست ۇلاربەك دالەي ۇلى ەكەۋىمىز وسىعان ۇقساس باسقا دا فاكتىلەردى جيناقتاپ جاتىرمىز.
وسى وقيعادان كەيىن مەن دامىعان باتىس ەلدەرىنىڭ زاڭنامالارىن زەرتتەپ كوردىم. ول ەلدەرگە ءسىز قوماقتى اقشامان بارساڭىز، ولار ءسىزدى كەرىسىنشە قۇشاق جايا قارسى الادى. ايتالىق، ۇلى بريتانياعا ءسىز ەشقانداي ازاماتتىعىن الماي-اق 2 ميلليون فۋند ستەرلينگ اقشامەن بارساڭىز، سىزگە ينۆەستيتسيالىق ۆيزا بەرەدى، ال ول ۆيزامەن سول ەلدىڭ ازاماتتارىنا قاراعاندا وكىلەتتىگىڭىز الدەقايدا جوعارى بولادى. كەز كەلگەن ەسى دۇرىس مەملەكەت ءوز ىشىنە اقشانىڭ سىرتتان كىرگەنىن قالايدى.
بۇل جەردە ول كىسى كونتراباندالىق قىمبات بۇيىمدار الىپ كەلە جاتقان جوق، قونىس اۋدارىپ كوشىپ كەلە جاتىر. بۇل ءىستى قىلمىس رەتىندە قاراۋ ءۇشىن، قوعامعا قاۋىپتى جاعى بولۋى كەرەك. ءبىراق، ونداي ەش نەگىز جوق.
ەكىنشىدەن، ول كىسىلەر تاڭعى ساعات 10:00 شاماسىندا شەكاراعا كەلگەن، سول ۋاقىتتا ۇستاعاننان كەشكى 8:00 شاماسىندا ءبىراق بوساتقان. بۇل جەردە زاڭسىزدىق بولعان، ياعني، ق ر ق ك تارماقتارى بويىنشا جاۋاپ الۋ ءۇشىن 3 ساعاتتان ارتىق ۇستاۋعا بولمايدى. بۇل جەردە ولاردىڭ (ءماۋىتحان. گ) باس بوستاندىعىن شەكتەپ، زاڭسىزدىققا بارعان. ونى وزدەرى تولتىرعان تەرگەۋ قاعازدارىنان انىق بايقاۋعا بولادى.
ۇشىنشىدەن، الدىمىزدا حالىقارالىق ەكسپو كورمەسى كەلە جاتىر. ەرتەڭ سوندا شەتەلدەن كەلگەن ازاماتتاردىڭ ءبارىن ۇستىنەن قىلمىستىق ءىس قوزعاپ، سوتتاي بەرەمىز بە؟ ول جاعداي ءبىزدىڭ يميدجىمىزگە قالاي اسەر ەتپەك؟
مۇحتار تايجان، قوعام قايراتكەرى:
- بۇل جاعدايعا قاراپ وتىرساق، ءبىزدىڭ كەيبىر سوت جۇيەسى تۇسىنىكسىز. مىسالى، بىرەر اي بۇرىن جەمقورلىققا باتقان، ءبىر ميلليون دوللار پارا العان ني دەگەن ادام سوت الدىنان بوساپ كەتتى... قاراپ وتىرساق مۇنداي جايتتەر بارشىلىق. ال، شەتەلدەن كوشىپ كەلە جاتقان قاراپايىم وتباسىن باسىن قاتىرىپ، نەشە اي بويى سوتپەن اۋرەلەپ ءجۇر. بۇل جەردە ولار ورىسشا بىلمەيدى، كريلليتسا ارىپتەرىن تانىمايدى. قاتال زاڭ بويىنشا بۇل ءىستى قاراۋعا بولمايدى، مەنىڭشە. ەلدەگى قاپتاعان جەمقوردى جازالاۋدىڭ ورنىنا وسىنداي جاعداي بولعانى وكىنىشتى. الداعى سوت وتىرىسىن ءبارىمىز مۇقيات باقىلايمىز. كەرەك بولسا، وسكەمەنگە بارامىز. ال، سوت وتىرىسى كەشىرىم جاساپ، ءادىل ۇكىم شىعارادى دەپ سەنەمىز.
بۇل ءىسى - وتە ماڭىزدى. قانشاما قازاق اتاجۇرتىنا كوشىپ كەلۋدى ارمانداپ وتىر.
عالىم بايتۋك، قوعام قايراتكەرى:
اباي ءتىرى بولسا، «سورلى قازاعى-اي...» دەپ تاعى ايتار ەدى. گۇلجان ءماۋىتحان اپايىمىزدىڭ باسىنداعى بۇل جاعداي - ءبارىمىزدىڭ جانىمىزدى تۇرشىكتىردى. شەكارادا تولتىرىلماي قالعان ءبىر قاعاز ءۇشىن وسىنشا اۋرەگە سالۋ مەنىڭشە، دۇرىس ەمەس.
ايجان دارىبايەۆا، گۇلجان ءماۋىتحاننىڭ ادۆوكاتى:
- وسى ىسپەن و باستان اينالىسۋ بارىسىندا ءبىرشاما زاڭسىزدىقتاردىڭ بولعانىن انىق بايقادىم. كەلەسى سوت وتىرىسى قالاي وتەتىنى قازىرشە بەلگىسىز. دەسە دە ءۇمىت باسىم. بۇل ىسكە قوعام بولىپ اتسالىسۋ ارقىلى وڭتايلى شەشۋگە بولادى دەگەن ويدامىن. ءوزىمىزدىڭ زاڭدىق قۇقىمىزدى بارىنشا پايدالانىپ، ۇزدىكسىز كۇرەسە بەرەتىن بولامىز.
ۇلاربەك دالەي ۇلى