قايتىس بولعان ادامنىڭ سۋرەتىن تورگە ءىلىپ قويۋعا بولا ما؟
بۇل تاقىرىپتى قوزعاماس بۇرىن، حالىق بۇنى قالاي قابىلدايدى، دۇرىس تۇسىنەدى مە، قاراما- قايشى پىكىرلەر تۋىندايدى، مەنى دە سىنايدى-اۋ دەپ كوپ ويلاندىم، ىشتەي سىن تارازىسىنا سالدىم. سەبەبى، مەنىڭ بۇگىنگى ايتايىن دەگەنىم، بۇل دۇنيەدەن ءوتىپ كەتكەن ادامداردىڭ سۋرەتتەرى تۋرالى.
قازاقتاردىڭ مەنتاليتەتىندە قايتىس بولعان ادام تۋرالى تەك جاقسى سوزدەر ايتۋ، مازار باسىنا بارىپ زيارات ەتۋ، قۇرمەت كورسەتىپ اس بەرۋ ءتان. ءبىراق قايتىس بولعاننان كەيىن، ول مەنىڭ اكەم ەدى، انام ەدى، باۋىرىم ەدى دەپ سۋرەتىن ۇلكەيتىپ، بولماسا قولدان سۋرەتىن سالدىرىپ ءۇيدىڭ تورىنە ءىلىپ قويۋ پسيحولوگيالىق تۇرعىدان دۇرىس ەمەس.
ويتكەنى ولگەن ادامنىڭ سۋرەتىنەن سۋىق ەنەرگيا بولىنەدى. ال ول، ءسىزدىڭ سەمياڭىزدىڭ جىلىلىعىنا، تاتۋلىعىنا، سەمياداعى ادامداردىڭ دەنساۋلىعىنا تەرىس اسەرىن تيگىزەدى. قايتىس بولعان ادامنىڭ سۋرەتىندە ول كىسىنىڭ ءومىر سۇرگەن كەزدەگى بارلىق ەنەرگياسى، قينالىستارى، ەموتسياسى ءبارى ساقتالادى. ەگەر ماعان سەنبەي، ءوزىڭىز سىناپ كورگىڭىز كەلسە، قايتىس بولعان ادامنىڭ سۋرەتىنە ءبىراز ۋاقىت قاراپ تۇرىپ، سول ساتتە ءوزىڭىز قانداي كۇيگە تۇسكەنىڭىزدى باقىلاساڭىز جەتكىلىكتى.
سوندىقتان ومىردە جوق ادامداردىڭ سۋرەتتەرى ءىلىنىپ تۇرسا، ولاردى اقىرىن الىپ، ءبىر قوراپقا سالىپ، ۇيگە تىعىپ قويىڭىز. سۋرەتتى جيناعاندا بەتتەرىن ءبىر-بىرىنە قاراتىپ جيناماڭىز. ال وسى ماسەلەگە بايلانىستى بىلدىرەر پكىرلەرىڭىزبەن، ايتار ويلارىڭىزبەن بولىسەم دەسەڭىز مەن قۋانا- قۋانا قولدايمىن» دەپ جازعان بالابەك ساقتاعانوۆ اتتى اۆتوردىڭ جازباسىنا وقىرمانداردان ءارتۇرلى پىكىرلەر كەلىپ تۇسكەن. سول پىكىرلەردى دە قوسا ۇسىنۋدى ءجون كوردىك.
قالقامان اتتى وقىرمان: «ءيا، نەگىزى سۋرەتتەر تاريحتان سىر شەرتەتىن دۇنيە. وتكەندى ەسكە الىپ، ءبىر ءسات وتكەنگە كوز جۇگىرتۋگە ارنالعان جاقسى قۇرال. دەسەك تە، قايتىس بولعان ادامنىڭ سۋرەتىن ۇلكەيتىپ تورگە ءىلىپ قويۋعا بولمايدى مەنىڭشە. ەڭ دۇرىسى تىعىپ قويعان ابزال. بۇل ماقالاعا كەلىسەمىن. شاما كەلگەنشە قۇران باعىشتاپ قويعان ەڭ قايىرلىسى» دەپ جازسا، دينارا ەسىمدى پىكىر ءبىلدىرۋشى «بۇل سوزدەرگە مۇلدە كەلىسپەيمىن. مەنىڭ اتا-انام وسىدان 20 جىل بۇرىن دۇنيەدەن وزعان. قينالعاندا دا، قۋانعاندا دا سۋرەتتەرىنە قاراپ سىرلاسىپ جەڭىلدەپ، ساعىنىشىمدى باسام. ول كىسىلەردىڭ سۋرەتىن الىپ نەمەسە تىعىپ تاستاۋعا ءداتىمىز بارمايدى. ەشبىر ادام ولاي ىستەي المايدى دەگەن ويدامىن. سوندىقتان سۋرەتتە تۇرعان ەشقانداي تىلسىم كۇش تە، دۇنيدە جوق» دەيدى.
ال نۇرلان اتتى وقىرماننىڭ اۆتور پىكىرىمەن مۇلدە كەلىسپەيدى. ول «بىلمەسەڭ نەگە وتىرىكتى جازاسىڭ. ءوزىڭ ءبىر وڭباعان ادام ەكەنسىڭ. نەگە، قانداي عىلىمي دايەككە سۇيەنىپ جازدىڭ... ويىڭا كەلگەندى ايتپا، اۋىز وزىمدىكى ەكەن دەپ. مارقۇم اكەمنىڭ ءتىرى كەزىندە، 50 جاسقا تولعانداعى قارىنداش پەن سالىنعان سۋرەتى ىرگەدە ءىلىنىپ تۇر، بىرنەشە مارتە بايقاعانىم، قينالعان كەزدە سۋرەتكە قاراپ ماسەلەمدى ايتسام. تۇسىمدە قىيىندىقتىڭ شەشۋىن ايتىپ اقىل بەرەدى، ءالى بىردە-ءبىر رەت قاتەلەسپەدى. ارۋاقتارعا قورلاماعانىڭ دۇرىس بولار» دەيدى.
تاعى ءبىر وقىرمان «مەنىڭ اكەمنىڭ سۋرەتى تۇر. مەن وعان قاراپ اكەمنىڭ ومىردەگى ىستىق ساتتەرى ەسىمە تۇسەدى. باسىندا قايتقانىنا ءبىراز ۋاقىت بولعانشا كورسەم كوزىمە جاس تولىپ جىلاپ الاتىنمىن. قازىر 4 جىل بولدى كەرىسىنشە قاراپ كوڭىلىم ورنىنا ءتۇسىپ ىشتەي اڭگىمە ايتىپ سىرلاسىپ الامىن. شاڭىن ءسۇرتىپ قۇشاقتاپ قويام».
اۆتور ويىن جاقتاعان سوڭعى وقىرمان: «ءيا، مەن بۇل جاعدايعا كەلىسەمىن. مەنىڭ انام وسىدان 3 اي بۇرىن دۇنيەدەن وزدى. قولىمدا بىرنەشە فوتولارى بار. ۇيدە بالالارىممەن ءۇي شارۋاسىمەن جۇرگەندە ەشتەڭە ويلاماي شارۋاڭدى بىتىرەيىن دەپ جۇرە بەرەسىڭ. ءسويتىپ سۋرەتكە كوزىم تۇسە قالسا جانىم اۋىرىپ، ءبىر دەنە مۇشەم سۋىرىلىپ قالعانداي كۇي كەشىپ، مازام كەتىپ جىلاپ تىنىشتالام. ءومىر سۇرۋگە دە قۇلشىنىسىمدا بولماي قالادى» دەگەن.
rgmedia.kz