جامان ءتۇستىڭ كەسىرى ءتيۋى مۇمكىن

استانا. قازاقپارات - ءتۇس كورۋ سىرى - ءالى تولىق اشىلىپ بىتپەگەن ەرەكشە قۇبىلىس. ءتۇستىڭ كەيبىرى ەسىمىزدە انىق قالسا، ەندى بىرەۋى مۇلدە ەستە ساقتالمايدى.

عالىمداردىڭ پايىمداۋىنشا، ميدا ادام بالاسى دۇنيەگە كەلگەلى بەرگى بارلىق اقپاراتتار مەن دەرەكتەر بار كورىنەدى.

اقىل- ويى دۇرىس دامىعان دەگەن ادامنىڭ ءوزى مي قىزمەتىنىڭ 3، ءارى كەتكەندە 4 پايىزىن، ءتىپتى عۇلامالاردىڭ ءوزى 6 نەمەسە 7 پايىزىن عانا پايدالانا الادى دەسەدى. ءتۇستىڭ ءۇش ءتۇرلى بولاتىنى تۋرالى حاديستەردە ايتىلعان، دەپ جازادى اسىل ارنا.

 ول جايلى يسلام عۇلامالارى بىلاي دەيدى: 1. راحماني تۇستەر كورگەن ادام كوتەرىڭكى كوڭىل -  كۇيمەن سەرگەك ويانادى. 2. شايتاني تۇستەر -  ادام تۇسىندە بيىك جەردەن قۇلاۋى، يتكە تالانۋى، شىم - شىتىرىق نارسەلەردى كورۋى، قۇبىجىقپەن ارپالىسىپ، شوشىپ ويانۋى سياقتى شايتاننىڭ اسەرىمەن بولاتىن زياندى تۇستەر. 3. قيالي تۇستەردى ادام كۇنى بويى ءبىر نارسەنى ويلانعاننان، ۋايىمنان، بىرەۋگە رەنجىپ نەمەسە اشۋلانىپ جۇرسە، سترەسس، دەپرەسسيا كەزىندە، اۋىرىپ جۇرسە كورەدى. ءتۇستىڭ ارتۇرلىلىگى ءبىزدىڭ قالاي جاتقانىمىزعا، ومىرىمىزدەگى بولىپ جاتقان وقيعالارعا، دەنساۋلىعىمىزعا دا بايلانىستى.

ءتۇسىڭىزدى جاقسى ادامدارعا ايتىڭىز ەگەر كورگەن ءتۇسىڭىزدى بىرەۋگە ايتقىڭىز كەلسە، وندا ونى جاقسى، ساليقالى ناماز وقيتىن، كۇنادان اۋلاقتاۋ ادامدارعا ايتقانىڭىز ابزال. ال جامان تۇستەردى ەشكىمگە ايتپاعان ءجون. «جاقسى ءتۇس كورگەن ادام دەرەۋ اللاھۋ تا'الاعا حامد- شۇكىرشىلىك ەتسىن! جامان ءتۇس كورگەن بولسا، اللاھۋ تا'الاعا سيىنسىن، ءتۇسىن ەشكىمگە ايتپاسىن! سوندا وعان ءتۇستىڭ زارارى تيمەيدى. » [دارا قۇتني]

جامان ءتۇستىڭ ادامعا كەسىرى ءتيۋى مۇمكىن سەبەبى، پايعامبارىمىز (وعان اللانىڭ يگىلىگىمەن سالەمى بولسىن) «جامان ءتۇس كورگەن ادام ونى ەشكىمگە ايتپاسىن، شايتاننان دا قورعاۋى ءۇشىن اللاھقا جالبارىنسىن.» [مۋسليم] «جامان ءتۇس كورگەن ادام ويانعان سوڭ سول جاعىنا ءۇش رەت تۇكىرىپ، شايتاننىڭ جاماندىعىنان ساقتاۋى ءۇشىن اللاھقا سيىنسىن. سوندا ءتۇس وعان زيان كەلتىرمەيدى.» [مۋسليم] «تۇسىندە قۋانىشتى نارسەلەر كورگەن ادام ءتۇسىن كوكىرەگى وياۋ، ادال، ساليح كىسىگە ايتسىن! ول دا ءتۇستى جاقسىلىققا جورسىن!» [بايحاكي] «ءتۇس قالاي جورىلاتىن بولسا سولاي شىعادى. سوندىقتان ءتۇسىڭىزدى ناسيحات بەرە الاتىن كىسىلەرگە نەمەسە عالىمدارعا ايتىڭدار!» [حاكيم] دەگەنمەن، شاريعاتتا ءتۇس جورۋدىڭ ارنايى عىلىمى جوق. مىسالى، «جىلان كورسە مىناداي بولادى»، «ءيت كورسە مىناداي بولادى»، «مىسىق كورسە مىناداي بولادى» دەپ بەكىتىلگەن ارنايى تۇسىندىرمەلەرى ايتىلماعان.

دەمەك، ءسىز كورگەن تۇسىڭىزگە بايلانىستى امال ەتىپ، وعان ارنايى جوسپار جاساپ، الداعى ۋاقىتتا ومىرىڭىزگە ءبىر ۇستانىمدار قۇرۋعا بولمايدى. وسىعان بايلانىستى اتا- بابالارىمىز «ءتۇس -  تۇلكىنىڭ بوعى» دەپ، ءبىر اۋىز سوزبەن قورىتقان.

باستىرىلىپ قالعان جاعدايدا تۇندە باستىرىلىپ، جامان ءتۇس كورىپ، شوشىنۋدان اۋلاق بولۋ ءۇشىن، پايعامبارىمىز (وعان اللانىڭ يگىلىگى مەن سالەمى بولسىن) سۇننەتىندە كەلگەن مىنا امالداردى : «فاتيحا»، «ىقىلاس»، «ءفالاق»، «ءناس» سۇرەلەرىن، «اياتۋل- كۇرسيدى» وقىپ، سودان سوڭ 33-رەت «سۋبحان- اللاھ»، 33-رەت «ءال- حامدۋليللاھ»، 33 رەت «اللاھۋ اكبار» دەپ ءتاسبى تارتىپ وڭ جاقپەن جاتقان ءجون.

پايدالى كەڭەستەر ۇيىقتار الدىندا جاقسى كوڭىل- كۇيدە بولىڭىز. ۇيىقتار الدىندا تەلەديداردى كورۋ ۋاقىتىن ازايتىڭىز. اياعىڭىزدى جىلى سۋعا مالىڭىز. ءبىر كەسە ءسۇت ءىشىڭىز. بويىڭىزدى ەركىن ۇستاپ، كۇنى بويعى جۇمىس نەمەسە باسقا دا قىسىمداردى ۇمىتىڭىز. ءتۇس -  كۇندىزگى تۇرمىستىڭ ساعىمى تەكتەس. بالكىم تۇرمىسىڭىزدا ساتسىزدىكتەر بولۋى مۇمكىن، سوندىقتان، وسىنداي ماسەلەلەردى قايتا- قايتا ويعا الىپ، وزىڭىزگە كەدەرگىلەر جاساماڭىز.

ولاردى جەڭۋگە دەگەن سەنىمىڭىز بولسىن. ۇيىقتاۋ ادەتىن دۇرىستاڭىز. كەي ادامدار ەتپەتىنەن نەمەسە باسىن بۇركەپ، ەكى قولىن كەۋدەسىنە قويىپ ۇيىقتاعاندى جاقسى كورەدى. وسىنداي ۇيىقتاۋ ادەتى دە جامان ءتۇس كورۋدىڭ ءبىر سەبەبى بولۋى مۇمكىن. سوندىقتان، ۇيقى ۋاقىتىنداعى جاتۋ ءادىسىڭىزدى وزگەرتىڭىز. ويتكەنى، بۇل ۇيقى ادەتتەرى مي مەن جۇرەككە وتتەگى جەتىسپەۋىنىڭ سەبەبى بولۋى مۇمكىن.

ءسىز جاتقان بولمە جابىق جانە ءۇيدىڭ ءىشى ىستىق بولۋىندا ۇيقىڭىزدىڭ بۇزىلۋىنا سەبەپ بولادى. ءسىز جۇتىپ جاتقان اۋانىڭ قۇرامىندا وتتەك ازايعاندىقتان ەلەستەۋشىلىك (گالليۋتسيناتسيا) بولا باستايدى. ياعني، ميعا وتتەگىنىڭ جەتىسپەۋشىلىگىنەن بولۋى مۇمكىن. ۇيىڭىزگە تەز- تەز تازالىق جۇمىستارىن جاساپ تۇرىڭىز، ءۇيىڭىزدىڭ اۋاسى تازا جانە جىلى بولسىن، ءارقاشان جاقسى ويلار ويلاڭىز . فيزيكالىق تۇرعىدا شارشاۋىڭىز كەرەك. ۇيقى ۋاقىتىن دا مولشەرىمەن، جەپ-ءىشۋ گيگيەنالىق جاعىنان تازا جانە مولشەرمەن بولۋى كەرەك.