قىتايداعى تانىمال قازاق اقىنى زاداقان مىڭباي ومىردەن ءوتتى

فوتو: None
استانا. قازاقپارات - قازاق پوەزياسى تاعى ءبىر اۋىر قازاعا ۇشىرادى. قىتاي قازاقتارىنان شىققان تانىمال اقىن، قابىرعالى قالامگەر زاداقان مىڭباي ومىردەن ءوتتى.

زاداقان مىڭباي 1939 -جىلى ق ح ر، ش ۇ ا ر، تارباعاتاي ايماعى، ءدوربىلجىن اۋدانى، قاراكەمەل اۋىلىندا ومىرگە كەلگەن. 1955 -جىلى بايىرعى شىنجاڭ ينستيتۋتىنىڭ ءتىل ادەبيەت فاكۋلتەتىنە وقۋعا تۇسكەن.

جاس اقىن العاش اتاقتى كومپوزيتور مالىك ءجۇنىس ۇلى مۋزىكاسىن جازىپ تاراتقان، «ەلەكتر» ءانى ارقىلى ەلگە تانىلعان. 1960- 1980 -جىلدارى سولاقاي ساياساتتىڭ كەسىرىنەن قاقپاي كورىپ، باسپا ءسوز ۇقىعىنان ايرىلعان. «كوكەيتەستى» اتتى ولەڭ- داستاندار جيناعى، «ماحاببات قۇرباندارى» اتتى داستانى (بىرلەسپە جيناق) «بەتپە-بەت» اتتى ولەڭدەر جيناعى، «دالا زاڭى» اتتى داستاندار جيناعى باسپادان شىققان. «بەتپە- بەت» جاڭا ءداۋىر ادەبيەتى ۇزدىك شىعارما سىيلىعىنا، «دالا زاڭى» قىتاي از ۇلتتار ادەبيەتى ۇزدىك شىعارماسى سىيلىعىنا يە بولعان. 1984 -جىلى «التىن قانات» باللاداسى شىنجاڭ ۇيعىر اۆتونوميالى ولكەلىك بالالار ادەبيەتى سىيلىعىن العان.

«ەي وتىنشى، قىرشىن تالدى قيماشى،

جۇپ تورعايدى ۇركىتپەشى، قۋماشى!

جاستى قيساڭ، قۋاراپ جەر قۇشادى،

جۇپتى قۋساڭ، ەكى ايرىلىپ ۇشادى.

ازا بويىم قازا بولىپ وسىعان،

بالتاڭ ماعان تيەردەي - اق شوشىنام؛

نەگە دەسەڭ، مەن دە ايرىلعام جۇبىمنان،

جاس ۇمىتىم قىرشىنىنان قيىلعان.

زاتتە بولعام مەن دە ايرىلىپ جۇبىمنان.

قۋانىشىم قىرشىنىنان تيىلعان!

ەي، وتىنشى...!» دەپ باستالاتىن پوەماسىمەن ز. مىڭباي ەلگە كەڭىنەن تانىلعان اقىن.
ونىڭ جانى نازىك، تابيعاتقا، ۇلتتىق بولمىسىمىزعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگى ايرىقشا بولعانىن مىسال رەتىندە تومەندەگى جىرىنان-اق كورۋگە بولادى:

 شوفەر بالام، راحىمەت، كەتە بەر!...

ماشيناڭا وتىرمايمىن، كەشە گور؛

قىستاۋلىققا جاياۋ جەتەم ءوزىم-اق،

ساي-سالانىڭ ءبارى ماعان توتە جول!

انە قىستاۋ، ارامىزدا ءبىر كەزەڭ،

سەن زىرلايتىن تاس جول ەمەس بۇل دەگەن!

قىر اينالىپ، شىر اينالىپ جەتەسىڭ

جىلعا قۋىپ، ىلعي جايداق جۇلگەمەن...

ماي كۇرەڭسە، اق بەتەگە شىركىندى،

دوڭگەلەگىڭ تۇتەلەيدى، قىرشيدى.

ءبىر جۇرگەندە-اق  قوس ايىلدىڭ تابىنداي،

قالادى ارتتا سۇرقىل تاڭبا ءبىر  ءتۇرلى...

راحىمەت!... ماشيناڭدى تاياتپا،

وتىرمايمىن تايانسام دا تاياققا!...

ءبۇيتىپ مەنى جاياۋلىقتان قۇتقارىپ،

باتامدى الىپ، باتام دەمە ساۋاپقا!

سۇركەيلى ەدى تىڭعا تۇسكەن ءىز قانداي،

قۋ جانىما سول باتادى ىزعارداي!

قينالامىن ماشيناڭدا وتىرىپ،

جۇرەگىمدى قوس قانداۋىر سىزعانداي...

       بەيسەن سۇلتان ۇلى