كورگە ءتۇسىپ- شىققان جىگىت جايلى حيكايانىڭ تاعى ءبىر نۇسقاسى
ال مەن اللانىڭ جولىنا ءبىر- اق كۇندە تۇسكەن مىنا ءبىر جىگىت تۋرالى ەستىگەن اڭگىمەمدى بايانداعالى وتىرمىن. الايدا، ول ادام قۇران وقىپ، قۇداي جولىنا تۇسەر الدىندا كورگە ءتۇسىپ- شىعۋعا ءماجبۇر بولعان ەكەن.
وقيعا مىناداي. «وتىرعان قىز ورنىن تابادى» دەگەن راس قوي. قىرىققا قاراي اياڭداعان ءبىر قۇربىمىزعا جاراتقاننىڭ جاقسى ءبىر كۇنىندە قۇدالار كەلدى. ەسكىرمەيتىن ەسكى ءداستۇر بويىنشا قىزعا ءسوز ايتتىرىپ، سىرعا تاعا كەلىپتى.
كۇيەۋگە شىعايىن دەپ وتىرعان قىزدى دا، قىزدى الايىن دە جاتقان جىگىتتى دە جاقسى تانيتىن ەدىك. وسى ەكى دوستىڭ باس قوسۋىنىڭ ءوزى دە اللانىڭ جازۋى دەپ بىلەتىن، وزىنشە ءبىر حيكايا.
قىسقاسى، «سىرعا سالۋ» راسىمىنە قىز بەن جىگىتتىڭ ەڭ سىرالعى دوستارى مەن تۋىستارى ورتاقتاستى. وسى كۇندى شىن تىلەپ جۇرگەن گۇلايىمنىڭ اپكەلەرى ادەمى داستارحان جايىپتى. ءبىز كورمەگەن ارال دەگەن جەزدەسى بار ەكەن. بەس ۋاقىت نامازىن قازا قىلمايتىن جىگىت اعاسى وسىنداي قاسيەتتى كۇندە داستارحانعا ىشىمدىك قويىلعانىن قالاماپتى. قۇدالىقتىڭ ارتى باياندى بولسىن دەپ، وسىنى ءبارى قۇپ كوردى. ەسەسىنە داستارحان باسىندا جاقسى اڭگىمەلەر ايتىلدى. اڭقىلداعان ازامات دوسىمىز گۇلايىم سۇلۋدى باقىتتى ەتەتىنىنە تۋىسقاندارىن سەندىرىپ، كوڭىلدەرى كۇپتى قۇدالىققا سەپتەسكەن بولدىق.
وسى جولى گۇلايىمنىڭ جەزدەسى ەكى جاسقا تۇسپالداپ، عيبرات بولاتىن كوپ اڭگىمە ايتتى. ءبىراق، مىنا ءبىر ايتىلعان وقيعا ويىمنان ەش شىقپاي قويدى. بۇل اڭگىمەنىڭ قانشالىقتى اقيقات ەكەندىگىنە ءبىر اللا مەن ايتقان ادام كۋا. ال مەنىڭ ەستىگەنىم تومەندەگىدەي. سونىمەن ارال جەزدەمىز توسىن ءبىر اڭگىمە باستادى.
مەن سىزدەرگە ءوزىم بىلەتىن ءبىر ادامنىڭ يماندىلىق جولىنا قالاي تۇسكەنىن بايانداپ بەرەيىن.
«وسى زاماننىڭ ءجىبى ءتۇزۋ ادامى سياقتى بۇل جىگىت تە ەشكىمگە جاماندىق جاساپ، كىسىنىڭ الا ءجىبىن اتتاماسا دا مۇسىلماندىقتى ەسكىلىكتىڭ قالدىعى دەپ بىلەتىن. ءدىن پارىزدارىن سالت- جورالعى سياقتى قابىلداپ، قۇران وقۋ، ناماز وقۋ، ورازا ۇستاۋ دەگەندى ۇلكەندەردەن قالعان ءداستۇر سىندى كورەتىن ەدى.
ءسويتىپ جۇرگەندە قالالىق اكىمشىلىكتە ىستەيتىن وسى ازامات ءبىر كۇندە اللانىڭ جولىنا ءتۇستى.
ادام ومىردەن وزعاندا ارۋلاپ جۋىپ، اققا كەبىنگە وراپ، و دۇنيەگە اتتاندىرىپ سالادى عوي. مۇسىلماندىققا ءمايىتتى جەرلەۋگە تەك ەر كىسىلەر باراتىنى بەلگىلى. جاڭاعى جىگىت تە جۇرتپەن بىرگە جاقىنىن جەرلەۋگە مازاراتقا بارادى. جانازا شىعارىلىپ، ەت جاقىنداردىڭ قاتارىندا كورگە بىرنەشە ادامنىڭ بىرگە ءتۇسىپ باقيعا اتتانعان ادامدى ماڭگىلىك مەكەنىنە قويىستى. وسىدان كەيىن مايىتشىلەرمەن قوسىلىپ قايتىس بولعان كىسىنىڭ وتباسىنا ورالعاندا، جامباس قالتاسىندا جۇرگەن ءاميانى جوق ەكەنىن بايقاپ، اينالاسىنداعىلاردىڭ سۇراستىرىپ، ابدەن الەككە تۇسەدى.
ءاميان جوعالتقان جىگىت جۇرگەن جولىن، باسقان قادامدارىنىڭ ءبارىن ەكشەي كەلە، بۇكىل ماڭىزدى جەكە قۇجاتتارى مەن قاراجاتى بار دۇنيەسى كوردە قالعانىن سەزەدى.
ادامعا ەمەس، قاعازعا سەنەتىن مىنا قوعامدا جوعالعان قۇجاتتاردىڭ ءبارىن قايتا جاساتۋ قيامەت- قايىم ەكەنىن ەكىنىڭ ءبىرى بىلەدى عوي. سودان جاڭاعى جىگىت مولدالار مەن ۇلكەن كىسىلەردەن بىرنەشە ساعات بۇرىن كومىلگەن كوردى قايتا قازدىرۋعا رۇقسات سۇرايدى.
اۋىلدىڭ يمامى اللاعا جالبارىنىپ، كەشىرىم دۇعاسىن وقىپ بولعان سوڭ، الەكەيدەي جالانعان بىرنەشە ەركەك جاڭا مولانى قايتا اشادى.
ارينە، بالا كەزىمىزدە وسىعان ۇقساس وقيعالاردى ءار قايسىسىمىز دا ەستىپ وستىك. ءبىر جاراتقان يەنىڭ بار ەكەنىن ءار ۇيدەگى يمانى بار ۇلكەندەر ۇدايى ايتىپ وتىرادى.
الايدا، ادام بالاسى قالاي بولعاندا دا پەندە ەمەس پە؟ ! باسقا تۇسپەي، كوزبەن كورمەي اللانىڭ بار ەكەنىنە كۇمان كەلتىرۋىن قويماق ەمەس.
سونىمەن الگى جىگىتپەن قوسىلىپ قابىر قازعاندار ادام ايتسا نانعىسىز ساتكە كۋا بولىپتى.
بىرنەشە ساعات بۇرىن قابىرگە قويىلعان ءمايىتتىڭ ءۇيىن قايتا اشقاندا جەرلەنگەن ادام وتىر!.. دەيدى. قولىندا اعاش كىسەن بار. ءبىر توپ ادام مۇنى كورگەندە توبە شاشتارى تىك تۇرسا دا، تىلدەرىن كاليمەگە كەلتىرىپ، قۇراندارىن توقتاتپاي وقىپ، وتىرعان ءمايىتتى قايتا ورنىنا جاتقىزعاندا قولىنداعى اعاش كىسەن جوق بولىپ كەتەدى.
توپىراعى كەپپەگەن مولانى اشقاندار ءامياندى تاپقانىمەن، جۇزدەرى اق قاعازداي قۋارىپ، ءبىر بىرىمەن ءلام- ميم دەپ ءبىر اۋىز تىلدەسۋگە شامالارى كەلمەي، قايتىپ كەلەدى. سول ءامياننىڭ يەسى دە بالا كەزىنەن انا دۇنيەدە سۇراق- جاۋاپتىڭ بولاتىنىن ەستىپ وسسە دە، وسىنى ءۇش ۇيىقتاسا تۇسىندە كورمەگەنى اقيقات. وسى وقيعادان كەيىن اكىمشىلىكتە قىزمەت اتقارىپ جۇرگەن ازامات ءبىر اۋىز سوزگە كەلمەستەن، ەشكىمنىڭ ۋاعىزىن تىڭداماي- اق، ءبىر- اق كۇندە يماندىلىق جولىن تاڭدادى، دەيدى ارال جەزدەمىز.
ايناش ەسالي
mazhab.kz