بەلگىلى دارىگەر جاسان زەكەي ۇلى ءتۇرلى دەرتكە داۋا تاعامدار ءتىزىمىن جاريالادى
تاۋىق ەتى
تاۋىق ەتى كوكباۋىر جانە اسقازاندى قۋاتتاندىرادى. جەل-قۇزدى كەتىرىپ، بۇيرەكتى جاقسارتادى. ايەلدەر بوسانعاننان كەيىن تاۋىق سورپاسىن ىشسە الدەنەدى، دەپ جازادى اكادەميك جەلىدەگى پاراقشاسىندا.
شابدالى
قاندى نارلەندىرەدى جانە قان تولتىرادى. جاپىراعىنىڭ شىرىنىن ىشسە ىشتەگى قۇرتتى ولتىرەدى. شابدالىنى تاماقتان بۇرىن اش قارىنعا جەسە، تاماققا تابەتتى ارتتىرادى. ول اسقازانىندا ىستىعى بار ادامدار ءۇشىن دە پايدالى.
بۇل جەمىستى اشى نارسەلەرمەن ارالاستىرىپ جەمەگەن دۇرىس. شابدالىنى جەگەننەن كەيىن سۋىق سۋ ىشۋگە دە بولمايدى.
قاۋىن
ادامدى سەمىرتەدى. نەسەپ جولىن اشىپ، دەنەدەگى جابىسقاق سۇيىقتىقتار مەن ۋدى، سونداي- اق، بۇيرەك پەن قۋىقتاعى تاستى ايداپ شىعۋ ءرولى بار.
انار
انار - ءتاتتى جانە اشى بولىپ ەكىگە بولىنەدى. ءتاتتى انار كوكىرەكتى بوساتىپ، جوتەلگە ەم بولادى. اشى انار جۇرەككە پايدالى. ادامنىڭ كەۋدە، كوكىرەك ءبولىمى اۋىرعاندا انار شىرىنىمەن ارپا تالقانىن ارالاستىرىپ جەسە، قاقىرىقتى ءتۇسىرىپ، بوگەتتى اشادى. سونداي-اق، انار قان تولتىرۋ قاسيەتىنە دە يە.
تاڭقۋراي سۋسىنى
تاڭقۋراي سۋسىنىنىڭ قان تولتىرۋ، قان قىسىمىن تومەندەتۋ، ىستىقتى قايتارۋعا پايداسى بار. قىزىلشامەن اۋىرعان بالالارعا تاڭقۋراي تامىرىن قايناتىپ ىشكىزۋگە بولادى.
قيار سۋى
ادام دەنەسىندە س دارۋمەنى تاپشى بولعاندا، سۋلى ىسىك پايدا بولادى. قيار سۋسىنى وسى سۋلى ىسىككە ەرەكشە شيپالى. جۇرەك اۋرۋى، جوعارى قان قىسىمى، بۇيرەك اۋرۋى بار ادامدار قيار سۋسىنىن ۇنەمى ىشسە دەنساۋلىعىنىڭ جاقسارۋىنا پايداسى بار. سونىمەن قاتار قيار سۋىن بەتكە جاعاتىن بولسا، تەرىنىڭ سۋلىق قۇرامىن تولىقتىرادى، بەتتى اعارتادى.
بۇرشاق كوجە
بۇرشاقتىڭ ءتۇرى وتە كوپ. سونىڭ ىشىندە جاسىل بۇرشاقتان جاسالعان كوجە ىستىقتى باسىپ، ۋىتتى قايتارىپ، باۋىردى جاقسارتادى. ءشولدى باسىپ، سۋسىن بولۋدان تىس جاعىمدى دارىلىك تاعامداردىڭ ءبىرى بولىپ ەسەپتەلەدى. بۇرشاق كوجەسىنە قىزىل بۇرىش قوسسا، كوكباۋىر قىزمەتىن رەتكە كەلتىرەدى، سونداي- اق، ونىڭ نەسەپتى جۇرگىزۋ، زالالسىزداندىرۋ، ۋىت قايتارۋ ءرولى بار. سوندىقتان جازدىڭ ىستىق كۇندەرى بۇرشاق كوجەسىن ءىشۋ دەنساۋلىققا پايدالى.