قازاقستاندا جەمقورلىقپەن كۇرەس قالاي ءجۇرىپ جاتىر؟
بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمى 2003 -جىلدىڭ 9 -جەلتوقسانىندا كونۆەنسيا قابىلداپ، بۇل داتانى مەرەكە رەتىندە ەمەس، دەندەگەن دەرتتىڭ الدىن الامىز دەپ قاراستىرعان.
ال قازىر قازاقستانداعى جەمقورلىق قانداي دەڭگەيدە؟ ونىمەن كۇرەس قالاي ءجۇرىپ جاتىر؟
قاناعات قارىن تويعىزار. الايدا قارنى تويعانىمەن، قاناعات ەتە الا ما؟ وسى ساۋال قازىرگى تاڭدا جاتاقحاناداعى كوممەندانتتان باستاپ، كوشەدەگى جول پوليتسيا قىزمەتكەرى، ءتىپتى بيلىك باسىنداعىلارعا دەيىن قاتىستى. بۇگىن كەز كەلگەن جەردە، وزدەرىنىڭ «ستاۆكالارى» بار. بالانى وقۋعا ءتۇسىرۋ كەرەك بولسا، نە جۇمىسقا ورنالاسۋ ءۇشىن بەلگىلى مولشەردە پارا بەرەمەسەڭىز، جاعداي قيىنداۋ. ساياسات تانۋشىلاردىڭ پىكىرىنشە جەمقورلىققا ەڭ اۋەلى جول بەرەتىن جاندار، ول قالتاسى قالىڭ ازاماتتار. ال ولاردى باقىلايتىن ورگانداردىڭ كەيدە كوزدەرىن جۇما سالاتىن ادەتتەرى بار.
دوس كوشىم، ساياسات تانۋشى:
- ەكى قابات ءۇي سالىپ العان ادامداردى جازالاپ وتىرعان ادامداردىڭ ءۇش قابات ۇيلەرى بار. قىسقاسى سول كوررۋپسيانى جاساپ وتىرعان ادامدار سول كوررۋپسيونەر ادامدارمەن كۇرەسەتىن سياقتى. حالىق ەمەس، قوعام ەمەس، باسقا ادامدار ەمەس. ۇكىمەت وزدەرى كوررۋپسيا جاسايدى. مەن جاساي المايمىن عوي. مەندە دۇكەن دە جوق، اقشا دا جوق. كوررۋپسيانى بيلىكتەگى اقشاسى بار ادامدار جاسايدى.
بۇگىندە كوپ اسايمىن دەپ كوگىلدىر ەكران ارقىلى كوپشىلىككە تانىلعاندار جەتەرلىك. ەكسپونىڭ ەكس ءتوراعاسى تالعات ەرمەگيايەۆ 4 ميلليارد 200 ميلليون تەڭگەنى جىمقىرىپ 14 جىلعا سوتتالدى. سونداي- اق بۇرىنعى قورعانىس ءمينيسترى سەرىك احمەتوۆ پەن قاراعاندى وبلىسىنىڭ ەكس باسشىسى باۋىرجان ابدىشەۆ تە جەمقورلىق ءۇشىن تۇرمەگە جابىلعان ەدى. جالپى 2015 -جىلى جەمقورلىق بويىنشا 3000 نان اسا ءىس تىركەلىپ، مەملەكەتكە كەلگەن شىعىن كولەمى 8 ميللياردتان اسىپ جىعىلادى ەكەن. وسى رەتتە تۋىندايتىن ساۋال، جەمقورلىقتى جويۋعا بولا ما؟ ساياسات تانۋشى دوس كوشىمنىڭ ايتۋىنشا حالىقتىڭ جەمقورلىققا دەگەن كوزقاراسى وزگەرىپ كەلەدى . كوپشىلىككە «كوررۋپسيا» دەگەن ءسوز، «پىسىقتىق» ءسوزىنىڭ بالاماسى رەتىندە كورىنەدى. ال بۇل ءمورالدىق تۇرعىدا وتە قاۋىپتى ىندەت دەيدى ول.
دوس كوشىم، ساياسات تانۋشى:
- باياعىدا ءبىزدىڭ شالدارىمىز 60-70 جىل بۇرىن «بالام باسىڭدى كەسسە دە، شىندىقتى ايت. بىرەۋدىڭ الا ءجىبىن اتتاما» دەگەندى ايتاتىن. قازىرگىنىڭ شالدارى «بالام انانداي بول، سەن دە جە، سەن دە جەمقور بول، سەن دە اكەڭە ماشينا مىنگىز، سەن توي جاسا حالىق سوندا سەنى جاقسى كورەدى. اناۋ بالالار سونى اۋىزدارى اشىلىپ تىڭداپ وتىر. بۇل مورالدىق تۇرعىدا ازۋ.
قازاقستاندا 1997 -جىلدان باستاپ جەمقورلىقپەن كۇرەس جاساۋ ءۇشىن ءتۇرلى باعدارلامالار مەن ارنايى كوميسسيالار قۇرىلىپ جاتىر. الايدا ولار جەمقورلىققا توسقاۋىل بولا الار ەمەس دەيدى ماماندار. ەگەر كوررۋپسيانىڭ قاناتىن تۇبىنەن كەسكىمىز كەلسە، وعان قارسى قابىلدانىپ جاتقان باعدارلامالاردى تولىعىمەن ءارى بۇلجىتپاي ورىنداۋىمىز كەرەك دەيدى كوپشىلىك. سوندا تەمىردەي تارتىپتە ورناماق.
31.kz