وقۋعا تۇسە الماعاندار نە ىستەيدى؟
بۇل كۇن تارتىبىندەگى ماسەلە دەسەك تە، مۇنى قازىر ۇمىت قالدىرىپ بارا جاتقان سەكىلدىمىز. ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنىڭ دەرەگىنە سەنسەك، جىلىنا 100 مىڭنان اسا بالا ءبىلىم ورداسىن بىتىرەدى.
ال ولاردىڭ قانشاسى جۇمىسقا ورنالاسادى؟ وسىعان قاتىستى ناقتى دەرەك بار ما؟ جالپى ءبىز ومىرگە ەندى قادام باسقان بالانىڭ تاعدىرىن قانشالىقتى ويلاپ ءجۇرمىز؟ ەندى ءوزىمىز ماسەلە ەتىپ كوتەرگەن جايتتىڭ دەرەگىنە ارقا سۇيەيىك.
قازاقستاندا جىل سايىن مەكتەپ بىتىرگەن 30-35 مىڭعا جۋىق جاس تۇلەك جوعارعى وقۋ ورىندارى مەن كوللەدجدەرگە تۇسە المايدى. وقۋعا تۇسە الماعان بالا نە ىستەيدى؟ جۇمىس جوق، تىرلىكتىڭ كوزىن تاپپاي سەندەلەدى، قىلمىسقا بارادى، ۇرلىق جاسايدى، ىشىمدىككە اۋەس بولادى. نە ىستەۋ كەرەك؟
وسىدان بىرەر جىل بۇرىن ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى كاسىپتىك- تەحنيكالىق جانە ورتاشادان كەيىنگى ءبىلىمدى جەتىلدىرۋ دەپارتامەنتىنىڭ ديرەكتورى سابىرجان مادەيەۆ الاڭداتارلىق دەرەكتەردى جاريا ەتكەنى بەلگىلى.
بىزدەگى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسى جىل سايىن 30 مىڭعا جۋىق ادامدى نارىققا «لاقتىرىپ» تاستايدى، ولار نە ىستەرىن بىلمەي سەندەلەدى، - دەدى ول ءبىر بريفينگتە.
ەندى وسى دەرەكتى تاراتىپ ايتار بولساق، بيىلعى جىلى 134 مىڭ 648 تۇلەكتىڭ 65-اق پايىزى ۇلتتىق ءبىرىڭعاي تەستىلەۋگە قاتىسقان. ونىڭ ىشىندە 20 مىڭنان استام بالا جوعارعى ءبىلىم الۋعا قاجەتتى مەجەنى ەڭسەرە الماعان. وسىلايشا، ۇ ب ت تاپسىرماعان جانە تاپسىرا الماي وقۋسىز قالعان جاستار سانى شامامەن 67 مىڭعا جەتكەن. بۇل مەكتەپ بىتىرگەن تۇلەكتەردىڭ 50 پايىزىن قۇرايدى.
سوڭعى جىلدارداعى كورسەتكىشتەردى سارالاي كەلە، تۇلەكتەردىڭ 25-30 پايىزىنىڭ 11-سىنىپتى بىتىرگەننەن كەيىن كوللەدجدەرگە تۇسەتىنىن انىقتادىق. مۇنى 30 پايىز دەپ دوڭگەلەكتەپ، الگى 67 مىڭنان شەگەرىپ تاستاعان كۇننىڭ وزىندە ەكى ورتادا سەندەلىپ بوس قالاتىن تۇلەكتەر سانى 30-35 مىڭعا جۋىقتايدى. ولار جوعارى وقۋ ورىندارىنا دا، كوللەدجدەرگە دە تۇسپەگەندەر، - دەدى ول.
تۇلەكتەردىڭ ومىردەن ءوز ورنىن تاپپاۋى - مەكتەپتەردەگى كاسىبي باعدار بەرۋ جۇمىستارىنىڭ السىزدىگىنىڭ ناتيجەسى ەكەنىن مويىنداۋىمىز كەرەك. مامان كوتەرىپ وتىرعان ماسەلە وتە ورىندى. «نارىققا لاقتىرىلىپ تاستالعان» 30-35 مىڭ جاستى ەندى قالاي ايتقاندا دا قاداعالاۋىمىز قاجەت، ءبىز جۇمىسسىزدىقتى وسى ارەكەتىمىز ارقىلى قولدان جاساپ وتىرعان جوقپىز با؟ بۇل ءۇشىن نە ىستەۋىمىز قاجەت؟
جوعارى وقۋ ورىندارى قاۋىمداستىعىنىڭ پرەزيدەنتى راحمان الشانوۆ وسىعان قاتىستى كەشە ءوز ۇسىنىسى بارىن ايتى. ول ۇ ب ت- دان قاجەتتى دەڭگەيدەن تومەن بالل الىپ، وقۋعا تۇسە الماي قالعان تۇلەكتەردى جوعارى وقۋ ورنىنىڭ اقىلى بولىمىنە ءوز وقىتۋشىلارى ەمتيحان الىپ، قابىلداسىن دەپ وتىر.
مينيسترلىك وكىلدەرى وسى ماسەلەنى قولعا الىپ، ۇلتتىق جانە مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتتەردەگى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنە ءبىرتالاي وزگەرىس ەنگىزۋدى ويلاستىرىپ وتىرعانعا ۇقسايدى. ماسەلەن، ۋنيۆەرسيتەتتەر كوممەرتسيالىق ەمەس اكسيونەرلىك قوعام رەتىندە جۇمىس ىستەۋى مۇمكىن. وعان سايكەس، ءبىلىم وردالارى نارىق سۇرانىسىنا قاراي وزدەرىنىڭ وقۋ جۇيەلەرىن قۇرۋعا مىندەتتى بولادى. ءوز- وزدەرىن دامىتۋدى قولعا الاتىن جوعارى وقۋ ورىندارى قوعامدا باسەكەگە قابىلەتتى كادرلار دايارلاپ، ساپالى ماماندار شىعارۋى ءتيىس.
ۇ ب ت- نىڭ ناشارلىعىنا قاتىستى ءبىزدىڭ دە مينيسترلىكتەن سۇراپ جۇرگەنىمىزدىڭ ءوز سەبەبى بار. ەندىگى جىلدان باستاپ اقىلى بولىمگە الاتىنداردى وقۋ ورىندارى وزدەرى قابىلداسىن. عالىمدار دا، ماماندار دا جەتكىلىكتى. وزدەرى دە ەمتيحان قابىلداۋعا شامالارى جەتەدى دەپ ويلايمىز، - دەيدى ق ر جوعارى وقۋ ورىندارى قاۋىمداستىعىنىڭ پرەزيدەنتى راحمان الشانوۆ.
راسىندا وقۋعا تۇسە الماي قالعانداردىڭ تاعدىرىن ويلاۋىمىز كەرەك. سوندىقتان ۇ ب ت- دان تومەن بالل العاندار ءۇشىن جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ اقىلى بولىمىنە ءتۇسۋى ءۇشىن ولارعا مەملەكەت تاراپىنان بەلگىلى ءبىر دارەجەدە جەڭىلدىك جاسالۋى قاجەت.