قۇرباندىق شالعاندا وقىلاتىن دۇعا
پايعامبارىمىزدىڭ (س. ع. س. ) : «.. .قۇربان شالاتىن ادام پىشاعىن جاقسىلاپ قايراسىن، مالدى قيناماي جۇمساق باۋىزداسىن» ، - دەگەن حاديسىن ەسكەرىپ، ەرتەرەك دايىندالعان دۇرىس. مالدىڭ وڭەشى مەن ەكى كۇرە تامىرى كەسىلۋى شارت. مالدىڭ جانى شىقپايىنشا، ونىڭ باسى مەن تەرىسىن دەنەسىنەن بولۋگە بولمايدى. وسى رەتتە ەسكەرەتىن جاي، قۇربان شالاتىن كىسى بىلە تۇرا « ءبيسميللا، اللاھۋ اكبار» دەپ ايتپاسا، وندا سويىلعان مالدىڭ ەتى حارام، ونى جەۋگە بولمايدى! قۇران كارىمدە: «ءبىز بارلىق ۇمبەت ءۇشىن، وزدەرىنە بەرگەن مالدان اللانىڭ عانا اتىن اتاپ، قۇربان شالۋدى بەكىتتىك. ويتكەنى، تاڭىرلەرىڭ ءبىر- اق ءتاڭىر. سوندىقتان، وعان عانا بويۇسىنىڭدار» دەپ ايتىلعان («حاج» سۇرەسى، 34-ايات) .
قۇرباندىققا سويىلعان مال ۇشكە بولىنەدى: ءبىرىنشىسى جەتىم- جەسىرگە تاراتىلادى، ەكىنشى بولىگى تۋىس- تۋعانعا، ءۇشىنشى بولىگىن ءوز وتباسىنا قالدىرادى. مۇمكىندىك بولسا بارلىق ەتتى جەتىم- جەسىرگە، كەمباعالدار مەن از قامتىلعان وتباسىلارعا بەرۋگە بولادى. وتباسى مۇشەلەرى كوپ بولسا، ەتتى ءوز وتباسىنا قالدىرۋىنا دا بولادى. «حاج» سۇرەسىنىڭ 28-اياتىندا «ودان وزدەرىڭ دە جەڭدەر جانە مۇقتاج، پاقىرلارعا دا جەگىزىڭدەر» ، - دەپ ايتىلعانىنداي، قۇرباندىققا شالىنعان مالدىڭ ەتىنەن وزگەگە دە بەرگەن ابزال. ەتتى شيكى كۇيىندە تاراتۋ مۇستاحاب سانالادى.
مال شالعاندا پەندەلەردىڭ نيەتىنىڭ نەگىزگە الىناتىندىعى قۇران كارىمدە بىلايشا باياندالعان: «ەشقاشان قۇرباننىڭ ەتتەرى، قاندارى اللاعا ۇلگەرمەيدى. ءبىراق، سەندەردىڭ تاقۋالىقتارىڭ ۇلگەرەدى» . ("حاج" سۇرەسى، 37-ايات) . دەمەك، اللا ءبىزدىڭ سويعان مالىمىزدى ەمەس، ىقىلاسىمىز بەن تاقۋالىعىمىزدى، نيەتىمىزدى قابىل ەتەدى. اللا ەلشىسى (س. ع. س. ) حاديسىندە: «.. .قانى شىققان مال قيامەت كۇنىندە (يەسىنە) مۇيىزدەرىمەن، تۇياقتارىمەن جانە جۇندەرىمەن كەلەدى. اعىزىلعان قان جەرگە تامباي تۇرىپ، اللا تاعالانىڭ قۇزىرىندا ەرەكشە جوعارى دارەجەگە جەتەدى. سوندىقتان شىن جۇرەكپەن ءارى ريزاشىلىقپەن قۇرباندارىڭدى شالىڭدار» دەگەن. ال، كەلەسى ءبىر حاديستە: «قۇرباندىققا شالىنعان مالدىڭ العاشقى قانى جەرگە تامۋمەن، قۇرباندىق شالۋشىنىڭ بۇرىنعى كۇنالارى كەشىرىلەدى» ، - دەگەن. بۇل مەرەكەنىڭ ۇلىقتىعى دا وسىندا بولسا كەرەك. شالىنعان مال يەسىن قورعاۋعا كەلسە، كۇنالارى كەشىرىلسە، ەڭ باستىسى اللانىڭ راقىمىنا بولەنسە، پەندە ءۇشىن ودان اسقان قايىر بار ما؟ !
قۇربان ايت مەرەكەسى بارشا ۇلتتىڭ باسىن قوساتىن ۇلىق مەرەكە بولىپ قالىپتاسۋى قاجەت. اعايىن- تۋىستىڭ باسىن قوسىپ، رەنجىسكەندەر جاراسىپ، ءاربىر شاڭىراقتا قۋانىش، كۇلكى ورناپ، بالا- شاعا شات- شادىمان ءجۇرۋى وسى دۇنيەنىڭ باقىتى بولسا كەرەك. بۇل كۇنى بارشا جاماعات اراسىندا بىرلىكتى نىعايتىپ، باۋىرلاستىقتى كۇشەيتۋدە ءرولى وراسان زور كۇن ەكەنىن بايقايمىز. قۇربان ايتتا ايت نامازى بىتكەن سوڭ ءار ۇيگە اس ءىشۋ ءۇشىن عانا ەمەس، تاتۋلىق ورناۋ ءۇشىن، تۋىستىق قارىم- قاتىنىس بەكي ءتۇسۋ ءۇشىن بارۋ قاجەت. ال، قىز- كەلىنشەكتەر كەلگەن قوناقتى شىن پەيىلمەن كۇتىپ، داستارحان جايىپ، مۇمكىندىگى بولسا سىيلىق ۇلەستىرىپ بەرسە نۇر ۇستىنە نۇر بولماق. اۋرۋحانادا جاتقان كىسىلەرگە تانىماساق تا قاستارىنا بارىپ، قال- جاعدايىن سۇراپ، باۋىرساق، ءتاتتى تاعام ۇلەستىرىپ، مەرەكەنىڭ ۇلىقتىعىن جاريالاي جۇرەيىك. ولگەن كىسىلەرگە قۇران باعىشتاپ، ءار ۇيدە قۇران ايتىلىپ تۇرعانى ابزال. جەتىم- جەسىرلەرگە ماتەريالدىق كومەك قولىن سوزۋ دا ارتىق بولمايدى. اسىل ءدىنىمىز وسىلاردى بۇيىراتىنىن ەسكەرە جۇرگەنىمىز ابزال.
بارشا مۇسىلماننىڭ شالعان قۇرباندىعىن اللا تاعالا قابىل ەتسىن! ءوزىنىڭ شەكسىز مەيىرىمىمەن سانسىز مول ساۋاپتاردان جازسىن!
ماحانبەتچين بەرىك قاجى الپىسباي ۇلى
Ihsan.kz