جەردى باپتاپ كۇتەتىن ونىڭ يەسى بولۋى كەرەك - «شالاباي» اسىل تۇقىمدى مال شارۋاشىلىعىنىڭ باس ديرەكتورى ق. سۇلەيمەنوۆ

 وسكەمەن. قازاقپارات - «مەنىڭشە، جەر كودەكسىنە ەنگىزىلگەن جاڭاشىلدىقتار - دۇرىس قادام. جەر سول جەردە جۇمىس ىستەيتىن ادامداردىڭ يەلىگىندە بولۋى ءتيىس»، - «شالاباي» اسىل تۇقىمدى مال شارۋاشىلىعىنىڭ باس ديرەكتورى قۋانىش سۇلەيمەنوۆ.

شىعىس قازاقستان وبلىسى جارما اۋدانىنىڭ «شالاباي» اسىل تۇقىمدى قازاقتىڭ اقباس ءىرى- قاراسىن وسىرەتىن زاماناۋي شارۋا قوجالىقتارىنىڭ ءبىرى.

بۇل قوجالىققا جەرگىلىكتى مەكتەپتىڭ ديرەكتورى، ماماندىعى بويىنشا تاريح ءپانىنىڭ مۇعالىمى قۋانىش سەرعازى ۇلى سۇلەيمەنوۆ جەتەكشىلىك ەتەدى. بىرنەشە جىلدار بۇرىن ول سانالى تۇردە فەرمەرلىكپەن اينالىسا باستاعان.

ول مەرەكەلىك 1 - مامىر كۇنى «قازاقپارات» تىلشىسىنە ۇلەستىك جەر ماسەلە بويىنشا ءوزىنىڭ جەكە پىكىرىمەن ءبولىستى.

 «پرەزيدەنت ايتقانداي، مىنا جەرلەرگە ادام قامقورلىق ەتۋى ءتيىس. جالعا الىپ، ونىڭ بارلىق قۇنارىن كەتىرىپ، پايدالانىپ، تاستاپ كەتۋ ەمەس. كەرىسىنشە، يەسى بارلىق وركەنيەتتى ەلدەردە سياقتى، جەرگە قامقورلىق جاساپ، ونى كۇتۋى ءتيىس. بارلىعى دا قيسىنعا ساي كەلەدى ەمەس پە؟ الايدا الدىن الا بىلگىمىز كەلەتىنى، ءبىز وسى جەر ۋچاسكەسىنىڭ مەنشىك يەسى بولعان كەزدە، بۇل جەرگە سالىناتىن سالىقتىق ستاۆكالاردىڭ كولەمى قانشا بولماق؟

قازىرگى ۋاقىتتا مەن قوجالىق يەسى رەتىندە بۇل تۋرالى بىلمەيمىن. ەسەپتەسۋ قالاي بولادى، جالعا الۋ قۇنى قانشا بولادى - بۇل جاعىن دا بىلگىمىز كەلەدى. بىلتىر، ماسەلەن جال قۇنى 10 ەسە ءوستى، قازىر مەن 2 ميلليون تەڭگە جالعا العانىم ءۇشىن تولەپ وتىرمىن. ەگەر وسى دەڭگەي ساقتالاتىن بولسا، ادامدارعا 10-15 جىل، اياقتارىنان مىقتاپ تۇرمايىنشا، جەردى جالعا الا تۇرعان تيىمدىرەك بولادى. سەبەبى، شارۋا قوجالىقتارىنىڭ بارلىعى بىردەي ءالى اياقتارىنان تۇرعان جوق. جەكەمەنشىك جەرگە سالىناتىن سالىقتىق اۋىرتپالىقتاردى ءبىلىپ العانىمىز دۇرىس بولادى، ونىڭ كولەمى قانداي بولادى، شارۋالار ونى قانشالىقتى كوتەرە الادى، وسى ماسەلەلەردىڭ بارلىعىن انىقتاپ العان ءجون دەپ سانايمىن. جاڭاشىلدىقتار كۇشىنە ەنبەس بۇرىن، وسى ماسەلە بويىنشا اشىقتىقتىقتىڭ، اقپاراتتاردىڭ قولجەتىمدىلىگى كوپ بولعانىن قالايمىن. بىزگە الداعى 15 جىلعا ەكونوميكالىق جوسپاردى جاساپ الۋ قاجەت جانە ونىڭ بارلىعى قولجەتىمدى بولسا دەيمىن، ەرتەڭ جەردى ساتىپ الىپ، كەيىن شارۋا قوجالىقتى تۇنشىقتىرىپ تاستايتىن ۇلكەن سالىق ۇستىڭنەن توپ ەتە قالسا، ءىستىڭ بارلىعى بوس بولادى.

- قۋانىش، ءسىزدىڭ شارۋاقوجالىقتا مال بورداقىلاۋ الاڭدارىڭىز بار ما؟

- ءيا، ءبىزدىڭ قوجالىقتا مال بورداقىلاۋ كەشەندەرى بار، ولار سالىنىپ بىتكەن. بىزدە انالىق باس مالعا ارنالعان كەشەندەر دە وسى جاقىندا پايدالانۋعا بەرىلدى.

- قۇرىلىس جۇرگىزىلگەن جەرلەر جالعا الىندى ما؟

- جوق، قۇرىلىس جۇرگىزىلگەن جەرلەردىڭ بارلىعى جەكەمەنشىكتە، بۇل جەرلەردى كەزىندە ساتىپ العان بولاتىنبىز.

- ال مال جايلايتىن جايىلىم جەرلەر شە؟

- ءبىزدىڭ يەلىكتە 300 گەكتار شالعىن جەر بار.

جاڭا زاڭدا كورسەتىلگەنىندەي، بولاشاقتا بۇل جەرلەرگە باعالاۋ جۇرگىزىلەدى. جەردىڭ قۇنىن باعالاۋ كەزىندە، بىرىنشىدەن، ول باعالاۋ جۇمىستارى كوپكە سوزىلماۋى ءتيىس جانە كوپ جىلدارعا بارماۋى كەرەك. ەكىنشىدەن، باعالاۋ پروتسەدۋراسى قولجەتىمدى، اشىق بولعانىن قالايمىن، جەمقورلىققا سەبەپ بولاتىن ەش مۇمكىندىكتەر بولماۋى كەرەك. سەبەبى ەرتەڭ، سالىقتى ازىراق تولەۋ ءۇشىن جەردىڭ قۇنىن قاساقانا تومەندەتۋگە تالپىناتىندار تابىلادى.

- قۋانىش، باسىڭىزدا نەسيە كوپ پە؟

- ءبىز جەكە ينۆەستيتسيالاردى پايدالاندىق جانە نەسيە اۋىرتپالىقتارىنان امان قالدىق، دەگەنمەن بىزدە تەحنيكا ءۇشىن ليزينگتىك مىندەتتەمەلەر بار.

- مال باس قانشا بولادى؟

- شامامەن 2700 باس ءىرى- قارا، 600-گە تارتا جىلقى مەن 3000 قوي بار.

- ءسىز ءوز ماماندىعىڭىز بويىنشا مۇعالىم ەكەنسىز.

 - ءيا، وقۋشىلارعا تاريح، اسكەري ءىس پاندەرىنەن ساباق بەردىم. جەرگىلىكتى مەكتەپتىڭ ديرەكتورى بولدىم.

- فەرمەرلىككە كەتىپ قالعانىڭىزعا وكىنبەيسىز با؟

- جوق، وكىنبەيمىن.

   اۆتور: جاسۇلان جولدىبايەۆ