قاي ۇيقى ادامعا قاتەرلى؟
«تاعى ءبىر بەس مينۋت، تاعى ءبىر ون مينۋت» دەپ ۇيقىسىن سوزا بەرەدى. اقىرى، مەڭ- زەڭ بوپ، ءبارى ءبىر ۇيقىسى قانباي، ۇيىسىپ تۇرادى. سويتسە، كوپ ادام وسىلايشا دەنساۋلىعىنا دەرت جاماپ الاتىن كورىنەدى.
سەنەسىز بە، ادام ءوز ەركىمەن، تابيعي تۇردە ويانار كەزدە اعزاسى ءبىر ساعات بۇرىن دايىندالا باستايدى ەكەن: دەنە قىزۋى كوتەرىلىپ، قالىڭ ۇيقىنىڭ قۇشاعىنان اجىراي باستايدى. بۇعان قوسا، كۇنى بويى سەرگەك جۇرۋىڭىزگە كومەكتەسەتىن اعزاڭىزداعى دوفامين بەلسەندىلىك تانىتىپ، «ىسكە قوسىلادى».
وياتقىشىن قايتا-قايتا كەيىنگە ىسىرا بەرگەن ادامدا بۇل پروتسەسس ءۇزىلىپ-ءۇزىلىپ، تابيعي ىرعاق بۇزىلاتىن كورىنەدى. ۇيقىدان جاي تۇرعان ادامنىڭ مەڭ-زەڭ بولىپ، اشۋشاڭ كەلەتىنى وسىدان. مۇنىڭ سىرى - قايتا جاستىققا باس قويعان ادام اعزاسى قالىڭ ۇيقىنىڭ قۇشاعىنا شىم باتۋعا تىرىسادى ەكەن. سول سەبەپتى، عالىمدار ەرتە تۇرۋدىڭ پايدالى ەكەنىن ايتىپ وتىر. ءبىر ويانىپ، ءبىر ۇيىقتاپ، ءوڭ مەن ءتۇستىڭ اراسىندا جاتقان ادام توسەكتەن تۇرعاندا تەز شارشاپ، تەز شالدىعاتىن كورىنەدى. تاڭعى ۇيقىدان وياتقىشتىڭ ۋاقىت ارالىعىن 10 مينۋتقا قويىپ، ءۇش مارتە ويانىپ، قايتا ۇيقىعا كەتكەننىڭ ورنىنا تاستاي قاتىپ، جارتى ساعات ۇيىقتاعانىڭىز دەنساۋلىعىڭىزعا الدەقايدا پايدالى.
عالىمدار بۇدان قۇتىلۋ ءۇشىن كەستەدەن اۋىتقىماي، ۋاقىتىندا جاتىپ، ۋاقىتىندا ۇيقىدان تۇرۋعا كەڭەس بەرەدى. ءبىر ۋاقىتتا جاستىققا باس قويىپ، ءبىر ۋاقىتتا ويانعان ادام ءوزىن الدەقايدا سەرگەك سەزىنەدى. تەك ەرىك- جىگەرىڭىزدى جانىپ، ءوز- ءوزىڭىزدى قولعا الىپ، ىنتا تانىتساڭىز بولدى: اعزاڭىز سوندا عانا بەلگىلى ءبىر ۋاقىتقا بەيىمدەلىپ، ادەتىنەن جاڭىلمايتىن بولادى. ۋاقىت جاعىنان ۇتىپ قانا قويماي، كۇش- قۋاتىڭىز ارتادى.
تاڭعى نامازىن ۇدايى وقىپ، قۇلشىلىعىن قازا قىلماعان مۇسىلماندار جۇرەك اۋرۋىنان امان بولادى ءارى ۇمىتشاقتىق سەكىلدى دەرتكە دە بوي الدىرمايتىن كورىنەدى. عالىمداردىڭ تۇجىرىمى وسىنداي.
يوردانياداعى كارديولوگتار قاۋىمداستىعى قان- تامىر اۋرۋلارىنىڭ باستى سەبەپتەرىنىڭ بىرىنە ۇزاق ۇيقىنى (سەگىز ساعاتتان كوپ) جاتقىزىپ وتىر. ۇزاق ۇيىقتاعان ادامنىڭ جۇرەك قاعىسىنىڭ جيىلىگى مينۋتىنا 50 قاعىسقا دەيىن تومەندەيدى ەكەن. ال بۇل ءوز كەزەگىندە قان اينالىمىنا كەدەرگى كەلتىرىپ، جۇرەك بۇلشىق ەتىنىڭ السىرەۋىنە الىپ كەلەدى. ناتيجەسىندە ادامنىڭ ينفاركت نەمەسە ينسۋلت الۋ قاتەرى جوعارىلايدى.
بۇعان جول بەرمەس ءۇشىن، عالىمداردىڭ پىكىرى بويىنشا ادام از ۋاقىتقا ۇيقىسىن قيىپ، ءجيى ويانعانى ءجون. ءتورت ساعاتتىق ۇيقىدان كەيىن كەم دەگەندە 15 مينۋتقا ۇيقىدان تۇرىپ، لاجى بولسا، قانداي دا ءبىر دەنە قوزعالىسىن جاساعانىڭىز دۇرىس. تاڭ نامازىنا تۇراتىن مۇسىلمانداردىڭ باسىنداعى جاعداي يوردانيالىق عالىمداردىڭ وسى پىكىرىن راستاي تۇسەدى.
زەرتتەۋدەن بەلگىلى بولعانداي، نامازىن قازا قىلماۋ ءۇشىن تاڭعى ۇيقىسىنان تۇراتىن مۇسىلمانداردىڭ اراسىندا جۇرەك- قان تامىرى اۋرۋلارى وتە سيرەك كەزدەسەدى.