قىزدار نەشە جاسىندا تۇرمىس قۇرعانى ءجون

استانا. قازاقپارات - ۇنەمى ويىمىزدا جۇرەتىن سۇراق: قىزدار نەشە جاسىندا تۇرمىس قۇرعانى ءجون؟

ءاربىر ادامنىڭ جاراتىلىسى ءارتۇرلى. سوندىقتان، يسلام شاريعاتى قىز- جىگىتتەردىڭ باس قۇراۋ ماسەلەسىندە جاس ارالىعىنا قاراعاندا، اركىمنىڭ ۇيلەنۋگە بولعان مۇقتاجدىعىن نەگىزگە الادى.

ءبىزدىڭ حانافي ءمازھابىمىزدا جاستاردىڭ باس قۇراۋ ماسەلەسىنىڭ ۇكىمىن تومەندەگىدەي بىرنەشە ساتىعا ءبولىپ قاراستىرعان:

پارىز بولعان ۇيلەنۋ: ۇيلەنبەسە زينا جاساپ قوياتىن ادام. بۇل - ۇيلەنۋگە حال- جاعدايى كەلەتىن، وتباسىن اسىراي الاتىن، ءناپسىسىن ورازا ۇستاپ تەجەۋگە شاماسى كەلمەيتىن كىسىنىڭ جاعدايى. ونداي ادامعا باس قۇراۋى - پارىز بولادى. ويتكەنى، ۇيلەنبەگەن جاعدايدا زينا سىندى حارام ىستەرگە بارىپ، وزىنە دە، قوعامعا دا زيانىن تيگىزەدى.

ءۋاجىپ بولعان ۇيلەنۋ: زينا جاساپ قويۋ قاۋپى بار ادامدار. بۇل - ۇيلەنۋگە حال- جاعدايى كەلەتىن، وتباسىن اسىراي الاتىن، ءناپسىسىن ورازا ۇستاپ تەجەي الاتىن كىسىنىڭ جاعدايى. ونداي ادامعا باس قۇراۋى - ءۋاجىپ بولادى.

سۇننەت بولعان ۇيلەنۋ: زينا جاساپ قويۋ قاۋپى بولماسادا، ءبىراق ۇيلەنگىسى كەلەتىن كىسىنىڭ باس قۇراۋى - سۇننەت بولادى.

حارام نەمەسە ماكرۋھ بولعان ۇيلەنۋ: ۇيلەنگەن سوڭ وتباسىن حارام تابىس كوزىمەن اسىراۋ، ايەلىنە زۇلىمدىق كورسەتۋ سىندى كۇنالى ىسكە باراتىن بولسا، ونداي ادامعا ۇيلەنۋ - حارام نەمەسە ماكرۋھ بولادى[1].

ياعني، نەكەلەسۋدەگى باستى ماقسات -  ءشاھۋات قالاۋىن قاندىرۋ ەمەس، كەرىسىنشە «ەكى جارتى قوسىلىپ ءبىر ءبۇتىن بولىپ»، كەمەل قوعام قالىپتاستىرۋعا ات سالىسۋ. مىنە، بۇل ۇكىمدەردىڭ اياسىنا باليعات (كامەلەت) جاسىنا تولعان قىز- جىگىتتەردىڭ بارلىعى كىرەدى.

[1] ءبادايعۋس سانايع في ءتارتيبيش شارايع ليل كاساني، 2-توم، 483-484 بەت.