ساقينا دەنساۋلىققا پايدالى
قازاق اراسىنداعى «ساقينانى سانگە سالمايدى، ول - تازالىققا تارازى»، «ساقينا سانگە جاتپاس، ايقاي انگە جاتپاس» دەگەندەي تىركەستى ۇعىمدار ساقينانىڭ تەك ساندىك قانا ەمەس، گيگيەنالىق قىزمەت تە اتقاراتىنىن دالەلدەيدى.
مۇنىڭ ءوزى حالىقتىڭ ساقينا سوعىلاتىن كۇمىس نە التىننىڭ تاتتانۋعا ۇشىرامايتىنىن، سۋدىڭ، تاماقتىڭ تەز بۇزىلماۋىنا سەپتىگىن تيگىزىپ، دەنساۋلىققا جاعىمدى اسەر ەتەتىنىن ەرتەدەن-اق اڭعارعانىن كورسەتسە كەرەك. كۇنى بۇگىنگە دەيىن اۋىلدىق جەرلەردە جاس كەلىنشەك نارەستەسىن شومىلدىرار الدىندا وعان سول ءۇيدىڭ ۇلكەندەرى (ەنەسى نە ابىسىنى) «قولىڭا ساقينا سالىپ ال، تازالىققا ءتان بولادى» دەپ ەسكەرتىپ وتىرادى.
ولاي بولسا، نارەستەنى قىرقىنان شىعارعاندا ونى شومىلدىراتىن سۋعا التىن نە كۇمىس ساقينا نەمەسە بىلەزىك سالۋ ءداستۇرى ولاردى سوعان قاتىستىرىپ وتىرعان ايەلدەرگە سىيلىق رەتىندە ۇلەستىرۋ ءۇشىن عانا ەمەس، وسىندا اسىل بۇيىمداردى قاسيەتتى ساناۋدان، تازالىققا ءمان بەرۋدەن دە شىققان سياقتى.
بۇگىندە ەل ىشىندە «ساقيناسى ۇستاپ وتىر»، «ساۋ باسقا ساقينا تىلەدى» دەگەن تۇراقتى ءسوز تىركەستەرى «وزىنە-ءوزى ىستەدى، ازاپ اۋرۋ تىلەپ الدى» دەگەن ماعىنادا جۇمسالادى. ال «ساقيناسى سىنىق» فرازالىق ءسوز ورامى قىز ەمەس، ايەل دەگەن ماعىنادا قولدانىلادى. «ساقيناسىن سىندىرعان» دەگەن تىركەس تۇرمىسقا شىعۋعا بايلانىستى ايتىلادى.
جالپى ساقينا سالماققا قاتىستى قازاقتىڭ ءجون- جورالعىسى، ىرىم- تىيىمى كوپ-اق. ءبىراق ونىڭ ءبارىن تۇگەل ورىنداي بەرۋ جاراماس. ويتكەنى اتا دىنىمىزگە قايشىلاۋ كەلەتىن تۇستارى بولسا، ارينە، ونى باسى ءبۇتىن توقتاتۋ ءلازىم. بەلگىلەنگەن ءبىر شەڭبەردەن شىعۋ، كوپ اعاتتىقا اپارارى ءسوزسىز. سوندىقتان، ساقينا سالماقتا نيەتتىڭ ءوزى الگى تازالىق ماعىناسىمەن استاسىپ جاتسا، قۇبا- قۇپ بولار.
مەديتسينالىق تۇرعىداعى ساقينا سالۋدىڭ پايدالارى جەتەرلىك. ماسەلەن، ساۋساققا تاعىلعان ساقينا - بۇيرەك، باۋىر، ءوت، جۇرەك، جۇيكەگە تىكەلەي بايلانىستى جۇيكە نۇكتەلەرىن ءدوپ باسىپ، بۇكىل قان- تامىر جۇيەلەرىنە وڭ اسەر ەتەدى ەكەن. كەرىسىنشە، ساقينانى ۇدايى كىشى ساۋساعىنا تاعىپ جۇرگەن ادام ارتەسكلەروز جانە گيپەرتونيا كەسەلدەرىنە ۇشىرايدى. وسى ورايدا عىلىمي زەرتتەۋلەرىنىڭ ناتيجەسىنەن توقتامدى قورىتىندىعا كەلگەن م. ي. انيسيموۆتىڭ تۇجىرىمدارىن ايتۋعا بولادى. ءتىپتى، ول از دەسەڭىز، بۇگىنگى مەديتسينا (ونىڭ ىشىندە شىعىس مەديتسيناسى) ساقينانىڭ ءبارىن دە تۇندە شەشىپ جاتۋدى، ءھام ونى جىلىنا 1 (ءبىر) اي كادىمگىدەي تاقپاي ءجۇرۋدى قۋاتتايدى، نەمەسە اقىل- كەڭەس رەتىندە ۇسىنادى.
Alashainasy.kz