قازاق ەلىنىڭ عارىشتا «ەكى كوزى» بار
جانە ول نىسان تەك جەردە عانا ەمەس، سونداي- اق عارىشتا دا «ورنالاسقان».
كەشە «قازعارىش» وتاندىق «KazEOSat-2» عارىش سەرىگى مەن ونىڭ جەردەگى سەگمەنتىن قابىلداپ الۋ باعىتىندا ارنايى مەملەكەتتىك كوميسسيا جۇمىس جۇرگىزىپ جاتقانىن حابارلادى. مۇنى تاۋەلسىزدىكتىڭ 25 جىلدىعىنا ارنالعان تارتۋ دەپ باعالاۋعا بولادى. ويتكەنى ول، مامانداردىڭ تۇسىندىرۋىنشە، «قازاق جەرىنە جانە ونىڭ تۇتاستىعىنا جەدەل مونيتورينگ جۇرگىزۋدەگى قازاقستاننىڭ تاۋەلسىزدىگىن قامتاماسىز ەتەدى»، دەپ جازىلعان «ايقىن» گازەتىنىڭ بۇگىنگى سانىندا جارىق كورگەن «قازاق ەلىنىڭ عارىشتا «ەكى كوزى» بار» اتتى ماقالادا.
ەكىنىڭ ءبىرى بىلە قويماس، ءبىراق ءدال ءقازىر قازاق ەلىنىڭ عارىشتا «ەكى كوزى» بار: جەردى قاشىقتىقتان زوندتاۋعا ارنالعان تۇڭعىش قازاقستاندىق سپۋتنيك «KazEOSat-1» 2014 -جىلدىڭ 30 -ساۋىرىندە فرانتسيالىق گۆياناداعى كۋرۋ كوسمودرومىنان ۇشىرىلعان بولاتىن، بۇگىندە ول قالىپتى جۇمىس جاساۋدا. سول جىلدىڭ 20 -ماۋسىمىندا رەسەيلىك «ياسنىي» عارىش ايلاعىنان وسىنداي وتاندىق ەكىنشى جەر سەرىگى - «KazEOSat-2» كوك سەڭگىرىنە جول تارتتى. جانە بۇگىنگە دەيىن جوسپارلى سىناقتان ءوتتى.
ەڭ عاجابى سول، بىزدەن 630 شاقىرىم بيىكتىكتە، كۇنمەن سينحروندى وربيتادا قالىقتاپ جۇرگەن «KazEOSat-1» ارقىلى قازاقستان جەر بەتىندەگى ۇزىندىعى 1 مەتردەن اساتىن كەز كەلگەن نارسەنى انىق بايقاي الادى.
- قازىرگى ۋاقىتتا مەملەكەتتىك كوميسسيا جەردى قاشىقتىقتان زوندتاۋدىڭ عارىش جۇيەسىن قابىلداپ الۋ بويىنشا جۇمىس جۇرگىزۋدە. كوميسسيا قۇرامىنا ينۆەستيتسيالار جانە دامۋ مينيسترلىگىنىڭ اەروعارىش كوميتەتى («قازعارىش»)، ىشكى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ توتەنشە جاعدايلار كوميتەتى، سونداي- اق «قازعارىشقا» قاراستى ۇيىمداردىڭ، «عالام» بىرلەسكەن كاسىپورنىنىڭ ماماندارى كىردى، - دەپ ءمالىم ەتتى مينيسترلىكتىڭ اەروعارىش كوميتەتى.
جەردى قاشىقتىقتان زوندتاۋدىڭ قازاقستاندىق عارىش جۇيەسى - «KazEOSat» اتتى ەكى سپۋتنيكتەن، استانا قالاسى جانىنداعى عارىش تۇسىرىلىمدەرىن وڭدەۋ جانە باسقارۋدىڭ جەردەگى نىسانالى كەشەندەرىنەن تۇرادى.
«قازعارىشتىڭ» دەرەگىنشە، وتاندىق «KazEOSat-2» - نى بريتاندىق SSTL كومپانياسى جاساعان. مەملەكەتتىك كوميسسيا ءوز وتىرىسى بارىسىندا بۇل عارىش اپپاراتىنىڭ جۇمىس ىستەۋ شارتتارىن جانە ونى قازاقستان ەكونوميكاسىنىڭ ءار سالاسى ءۇشىن پايدالانۋ مۇمكىندىكتەرىن زەردەلەدى.
- ەكسپلۋاتاتسيالاۋعا قابىلدانعان كۇننەن بەرگى ءۇش اي ىشىندە «KazEOSat-2» سپۋتنيگى شتاتتىق رەجيمدە جۇمىس جاساپ كەلەدى، - دەپ باياندادى «قازاقستان عارىش ساپارى» ۇلتتىق كومپانياسى پرەزيدەنتىنىڭ مىندەتىن اتقارۋشى مارات نۇرعوجين.
ول كوميسسيا مۇشەلەرىنە وسى وتاندىق جەر سەرىگىنىڭ قىزمەتتەرى مەن ونىمدەرىن حالىقارالىق جانە ىشكى نارىقتا ىلگەرىلەتۋ باعىتىندا قانداي جۇمىس جۇرگىزىلىپ جاتقانىن ايتىپ بەردى.
- «قازاقستان عارىش ساپارى» مەن SSTL كومپانياسى اراسىنداعى ۋاعدالاستىققا سايكەس، شتاتتىق ەكسپلۋاتاتسيالاۋعا ەنگىزىلگەننەن كەيىنگى ءبىرىنشى جىل بويىندا اعىلشىن تاراپى كەپىلدەندىرىلگەن تۇردە، ءبىزدىڭ سپۋتنيكتىڭ تۇسىرىلىمدەرىن ساتىپ الىپ تۇرادى. بۇل كەلىسىم بىزگە وسى ءىستى تابىستى باستاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى، - دەپ سەندىردى م. نۇرعوجين.
وتىرىستاعى تالقىلاۋلاردى ءتۇيىن- دەي كەلە، «قازعارىش» ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى، مەملەكەتتىك كوميسسيا جەتەكشىسى مەيىربەك مولدابەكوۆ تابىستىلىق ماسەلەسىنە ۇلكەن ءمان بەرىلەتىندىگىن باسا ايتتى: ««KazEOSat-2» بويىنشا مەنشىك قۇقىعىن جانە تاۋەكەلدەردى ءوز موينىنا العاننان كەيىن «قازاقستان عارىش ساپارى» ونى كوممەرتسيالىق ماقساتتاردا ءتيىمدى پايدالانۋعا ءتيىس!» دەپ نىقتادى ول.
مەمكوميسسيانىڭ ءبىرىنشى وتىرىسىنىڭ قورىتىندىسى بويىنشا مەنشىككە قابىلداپ الۋ ماسەلەسىن قاراۋ تۋرالى حاتتاماعا قول قويىلدى.
مامانداردىڭ ايتۋىنشا، «KazEOSat-1» - جوعارعى كەڭىستىكتىك كورسەتىلىمدەگى (1 مەترگە دەيىن)، ال «KazEOSat-2» - ورتاشا كەڭىستىكتىك كورسەتىلىمدەگى (6,5 مەتر) وپتيكالىق- ەلەكتروندىق عارىش اپپاراتتارى بولىپ تابىلادى. قازاقستان بۇگىنگى تاڭدا وسى سپۋتنيكتەرى ارقىلى جەردى عارىشتان تەك سۋرەتكە ءتۇسىرىپ قانا قويماي، سونىمەن بىرگە ولاردى وڭدەپ، اقىرعى تۇتىنۋشىعا ءونىم تۇرىندە ۇسىنۋ مۇمكىندىگىنە يە. وسى ماقساتتا ەلوردا جانىنان جەردى قاشىقتىقتان زوندتاۋ سپۋتنيكتەرىنەن مالىمەتتەردى قابىلداۋ، وڭدەۋ جانە تۇتىنۋشىلارعا تاراتۋ جونىندەگى نىسانالى كەشەن سالىنعان.
بۇل رەتتە وتاندىق «KazEOSat-1» جەر سەرىگىن قازاقستان 2015 -جىلعى ماۋسىم ايىندا شتاتتىق ەكسپلۋاتاتسيالاۋعا قابىلداپ الدى. ال «KazEOSat-2» قازاقستاننىڭ مەنشىگىنە وتكەن جىلدىڭ جەلتوقسان ايىندا تاپسىرىلعان. قازىرگى ۋاقىتتا قوس عارىش اپپاراتى دا قالىپتى جۇمىس جاساۋدا جانە جەرگە تاۋلىك بويى مونيتورينگ جۇرگىزۋدە. مىسالعا، ءبىرىنشى سپۋتنيك ءبىر تاۋلىك ىشىندە 220 مىڭ شارشى شاقىرىمعا دەيىنگى اۋداندى عارىشتان تۇسىرە الادى. ال «KazEOsat-2» - ءنىڭ كورسەتكىشى ءبىر تاۋلىك ىشىندە 1 ميلليون شارشى شاقىرىمعا دەيىن جەتەدى! ەگەر قازاقستان تەرريتورياسىنىڭ جالپى اۋدانى شامامەن 2 ميلليون 724,9 مىڭ شارشى شاقىرىمدى قۇرايتىنىن ەسكەرسەك، عارىشتاعى «كوزدەرىمىز» قازاق جەرىن ەكى تاۋلىك ىشىندە تولىق ءسۇزىپ شىعا الادى.
«قازعارىشتىڭ» دەرەگىنشە، جەر سەرىكتەرى جۇمىسقا كىرىسكەلى بەرى 150 ميلليون شارشى شاقىرىمنان استام اۋداندا عارىشتىق ءتۇسىرىلىم جۇرگىزىلىپ، وڭدەلگەن. «ولاردىڭ ۇلكەن بولىگى «قازاقستان عارىش ساپارى» ۇلتتىق كومپانياسىنىڭ بىرەگەي ارحيۆىندە تۇر. ءبىر بولىگى تاپسىرىس بەرۋشىلەرگە - ەلىمىزدىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگىنە، قورعانىس مينيسترلىگىنە، ءى ءى م توتەنشە جاعدايلار كوميتەتىنە جانە باسقالارعا بەرىلدى. جەردى قاشىقتىقتان زوندتاۋ عارىش اپپاراتتارى ەل اۋماعىنا قاتىستى جەدەل مونيتورينگتىك اقپارات الۋداعى، سونداي- اق ەكونوميكا سالالارىنىڭ، مەملەكەتتىڭ قورعانىس قابىلەتتىلىگىنىڭ جانە ۇلتتىق قاۋىپسىزدىكتىڭ مىندەتتەرىن شەشۋ ءۇشىن جەردى قاشىقتىقتان زوندتاۋ دەرەكتەرىن الۋداعى قازاقستاننىڭ تاۋەلسىزدىگىن قامتاماسىز ەتەدى» دەپ مالىمدەيدى اەروعارىش كوميتەتى.
جالپى، عارىشتىق تۇسىرىلىمدەر وتە قىمبات تۇرادى جانە مۇنداي ءاربىر سۋرەت قۇنى بىرنەشە مىڭ دوللارمەن باعالانادى. بۇرىندارى قازاقستان شەتەلدەن وسىنداي ونىمگە تاپسىرىس بەرۋ ءۇشىن قىرۋار قارجى جۇمسايتىن. قازىر ول رەسۋرستار ءوز بيۋدجەتىمىزدە قالۋدا.
مەملەكەت جقز سپۋتنيكتەرىنەن الىنعان مالىمەتتەردى ورماندارعا، سۋ وبەكتىلەرىنە، جەر قويناۋىنا مەملەكەتتىك مونيتورينگ جۇرگىزۋ كەزىندە، سونداي- اق تابيعي جانە تەحنوگەندىك سيپاتتاعى توتەنشە جاعدايلاردىڭ الدىن الۋ مەن سالدارلارىن جويۋدا پايدالانادى.