جىل قورىتىندىسى: ەلباسى ساپارلارى حالىقارالىق ىنتىماقتاستىقتى كەڭەيتە ءتۇستى - فوتو
ويتكەنى، مەملەكەت باسشىسى وسى جىلدىڭ ىشىندە 13 ەلگە ساپارلاۋمەن قاتار، اقوردادا دا ەلىمىزگە كەلگەن 11 مەملەكەتتىڭ پرەزيدەنتىن، 9 ۇكىمەت باسشىسىن قابىلداعان ەدى. بۇل بارىس- كەلىستەردىڭ قازاق ەكونوميكاسىنا سۇبەلى ۇلەس قوسقاندىعى ءسوزسىز. جوعارى دەڭگەيدەگى كەزدەسۋلەر اياسىندا وتكەن بيزنەس فورۋمدار مەن باسقا دا شارالار بارىسىندا ەلىمىزدىڭ ەكونوميكاسىنا 20 تريلليون تەڭگەنىڭ تارتىلۋى دا تالاي جايتتى اڭعارتسا كەرەك-تى.
سونىمەن قازاقستان كوشباسشىسى بيىل ەۋروپا، تمد، ازيا ەلدەرىنە، امەريكاعا باردى. ەلىمىز ءۇشىن ءتيىمدى ەكىجاقتى، كوپجاقتى كەزدەسۋلەر وتكىزدى. بارعان ەلدىڭ جەتەكشى بيزنەس وكىلدەرىمەن جۇزدەسىپ، قازاقستاننىڭ شەتەلدىك ينۆەستورلارعا ۇسىناتىن جەڭىلدىكتەرىن ايتتى، ينۆەستيتسيا قۇيۋعا شاقىردى. مۇنىڭ بارلىعى دا تابىستى جۇرگىزىلدى دەۋگە تولىق نەگىز بار.
قازاقستان جەتىستىگى ميلان كورمەسىندە الەم جۇرتشىلىعىنا پاش ەتىلدى
ماسەلەن، وسى جىلدىڭ 27 -ماۋسىمىندا ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ ميلانداعى ەكسپو كورمەسىندە قازاقستان ۇلتتىق كۇنىنىڭ اشىلۋىنا ارنالعان سالتاناتتى شاراعا قاتىستى. «بولاشاق ەنەرگياسى» تاقىرىبىمەن استانادا وتەتىن ەكسپو-2017 كورمەسىنە ايرىقشا ورىن بەرىلگەن. ازىق- تۇلىكپەن قاتار ەنەرگەتيكالىق قاۋىپسىزدىك تە حالىقارالىق ىنتىماقتاستىقتىڭ ماڭىزدى باعىتى. ميلان الاڭىندا باستالعان سۇحباتتاستىقتىڭ ەلدەر، حالىقارالىق ۇيىمدار، بيزنەس اراسىنداعى ءوزارا ءىس قيمىلعا سەرپىن بەرەتىندىگىنە ءارى استانادا جالعاساتىندىعىنا سەنىمدىمىن. قازاقستان يتاليا رەسپۋبليكاسىمەن وتە تىعىز ساياسي ءارى ەكونوميكالىق بايلانىس ورناتقان، ءبىزدىڭ ەلدەرىمىز اراسىندا شەشىلمەگەن پروبلەما جوق. بۇگىنگى كۇنى يتاليا ەۋروپامەن تاۋار اينالىمى بويىنشا ءبىزدىڭ جەتەكشى سەرىكتەسىمىز ءارى، قازاقستان ءۇشىن ماڭىزدى ينۆەستور. مەنىڭشە، ميلانداعى كورمە ءبىزدىڭ ەلدەرىمىز اراسىنداعى ىنتىماقتاستىقتىڭ وسىنداي مۇمكىندىكتەرىن كەڭەيتە تۇسەدى»، - دەدى ەلباسى.
ايتا كەتەرلىگى، قازاقستان 1997 -جىلدان باستاپ حالىقارالىق كورمەلەر بيۋروسىنا مۇشە ءارى 2005 -جىلدان بەرى ەكسپو كورمەلەرىنە تۇراقتى قاتىسىپ كەلەدى. سولاردىڭ ىشىندە ميلان كورمەسىندەگى قازاقستاننىڭ ۇلتتىق پاۆيلونى الەم جۇرتشىلىعىنىڭ كوڭىلىنەن شىقتى دەپ ايتۋعا بولادى. ويتكەنى، العاشقى كۇننەن- اق ەلىمىزدىڭ پاۆيلونىنا كەلۋشىلەردىڭ لەگى وتە مول بولىپ، ءتىپتى ۇزىن- سونار كەزەك تە بايقالدى. تاڭەرتەڭنەن كەشكە دەيىن كۇنىنە 5 مىڭ ادام ەلىمىزدىڭ اگرومادەنيەتىمەن، گەوگرافياسىمەن، سالت-داستۇرلەرىمەن، ازىق-تۇلىكپەن قامتاماسىز ەتۋ ەرەكشەلىكتەرىمەن جانە ۇلتتىق اسحانامىزبەن جان-جاقتى تانىسا الدى. جالپى، قازاقستان پاۆيلونىن 1 ميلليوننان استام ادام تاماشالاسا، ونىڭ 9 مىڭعا جۋىعى جوعارى لاۋازىمدى شەنەۋنىكتەر. ولاردىڭ قاتارىندا موناكو كنيازى البەر II، قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ ۆيتسە- پرەمەرى ۋاڭ ياڭ، قازاقستاندىق «Astana PRO Team» ۆەلوكومانداسى، سونداي-اق ەكسپو-2015 كە قاتىسۋشى ەلدەردىڭ مينيسترلەرى بار. مۇنداي جەتىستىك كورمەنى ۇيىمداستىرۋشىلاردىڭ نازارىنان تىس قالعان جوق. وسىدان ءبىراز بۇرىن ەكسپو-2015 كورمەسىندەگى ارنايى قازىلار القاسىنىڭ داۋىس بەرۋ قورىتىندىلارى بويىنشا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتىق پاۆيلونى كوشباسشىلار ۇشتىگىنە ەندى. وتاندىق پاۆيلونعا «تاقىرىپ پەن كونتەنتتى ۇزدىك اشۋ» اتالىمى بويىنشا ناگرادا تابىستالدى. مۇنان بولەك، جالپى اۋماعى 3000 شارشى مەتردى قۇرايتىن ەكى قاباتتى عيماراتتا «قازاقستان - مۇمكىندىكتەر ەلى» تاقىرىبىمەن ۇيىمداستىرىلعان پاۆيلونىمىز دا كەلۋشىلەر بەرگەن داۋىستىڭ ناتيجەسىندە دە كوش باستاعانى ەستە.
الداعى ۋاقىتتا ءدال وسى كورمەنى قازاق ەلى ودان ءارى جالعاستىراتىن بولادى. كورمە 2017 -جىلعى 10 -ماۋسىمنان 10 -قىركۇيەككە دەيىن جالعاسادى. وعان الەمنىڭ 100 گە جۋىق ەلى مەن حالىقارالىق ۇيىمدار اتسالىسپاق. بۇگىنگە دەيىن الەمنىڭ 63 ەلى مەن 13 حالىقارالىق ۇيىم كورمەگە قاتىساتىندىعىن رەسمي قۋاتتاپ تا قويعان. 1 -قاراشادا ميلاندا «ەكسپو-2015» تىڭ جابىلۋ سالتاناتى كەزىندە قازاقستان وكىلدەرىنە كورمەنى وتكىزۋ ەستافەتاسى تاپسىرىلىپ، جالاۋى كەلەسى كۇنى ەلورداعا جەتكىزىلدى.
قازاقستان د س ۇ مۇشەسى
4 كەلەسى ساپارىن شۆەيتسارياعا جاساعان ق ر پرەزيدەنتى دۇنيەجۇزىلىك ساۋدا ۇيىمى باس كەڭەسىنىڭ وتىرىسىنا قاتىسىپ، ونىڭ قورىتىندىسىندا قازاقستاننىڭ دۇنيەجۇزىلىك ساۋدا ۇيىمىنا قوسىلۋى تۋرالى حاتتامانى د س ۇ باس ديرەكتورى روبەرتو ازيەۆەدومەن بىرگە راسىمدەدى. وسىدان كەيىن ر. ازيەۆەدو قازاقستان پرەزيدەنتىنە دۇنيەجۇزىلىك ساۋدا ۇيىمىنا مۇشەلىككە وتكەندىگىن رەسمي قۋاتتايتىن «قازاقستان» دەگەن جازۋى بار ارنايى تاقتايشانى تابىس ەتتى.
وتىرىس بارىسىندا سويلەگەن سوزىندە مەملەكەت باسشىسى د س ۇ ۇستانىمدارى بۇل ونىڭ باستى ۇستانىمدارىنىڭ تولىق ورىندالۋى، ۇيىم مۇشەلەرى اراسىنداعى الاۋىزدىقسىز ساۋدا- ساتتىق جۇرگىزۋ ەكەندىگىن باسا ايتتى. «ساۋدانى ساياساتپەن ارالاستىراتىن سانكتسيالىق ساياسات ساۋدا مەن د س ۇ ۇستانىمدارىنا كەدەرگى كەلتىرەدى. مەنىڭشە، ءبىزدىڭ ورتاق مىندەتىمىز مۇنداي جايتتىڭ ورىن الماۋى جانە دسۇ ۇستانىمدارىن بارلىق ەلدەردىڭ ورىنداۋى»، - دەدى ن. نازاربايەۆ.
وسىلايشا، 19 جىل كۇتكەن تاريحي ءسات تۋدى. اراعا ءبىراز ۋاقىت سالىپ قازاقستان پارلامەنتى ەلىمىزدىڭ اتالعان ۇيىمعا كىرۋگە قاتىستى قۇجاتتار توپتاماسىن راتيفيكاتسيالادى. ال 30 -قاراشادا قازاقستان دۇنيەجۇزىلىك ساۋدا ۇيىمىنىڭ زاڭدى تۇردەگى تولىققاندى مۇشەسى بولدى. بۇل وقيعا تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ تاريحىنداعى ماڭىزدى كەزەڭ دەسەك ارتىق ايتقاندىق ەمەس. ول ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ تولىققاندى ساۋدا- ەكونوميكالىق ارىپتەس رەتىندە مويىندالۋىن ايعاقتايدى. قازاقستاننىڭ دسۇ- عا ءوتۋى قازاقستاندىق ەكسپورتتاۋشىلار ءۇشىن دە، ەكونوميكامىزدىڭ شەشۋشى سەكتورلارىنا كەلەتىن شەتەلدىك ينۆەستورلار ءۇشىن دە جاڭا مۇمكىندىكتەر اشادى.
قازاق ءتىلىن الەم جۇرتشىلىعىنا تانىتقان ساپار
3 -قىركۇيەك ايىنىڭ سوڭعى كۇندەرىندە امەريكا قۇراما شتاتتارىنا ساپارلاعان قازاقستان كوشباسشىسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ بۇۇ باس اسسامبلەياسىنىڭ 70- سەسسياسىنىڭ جالپى پىكىرسايىسىنا قاتىستى. ەلباسى تەك قازاق تىلىندە بايانداما جاساپ، ءتىلىمىزدىڭ مارتەبەسىن كوتەردى، الەم جۇرتشىلىعى ءۇشىن بارىنشا وزەكتى ماسەلەلەردى قوزعادى. ناقتى ۇسىنىستار جاسادى. دۇنيەجۇزى كوشباسشىلارى باس قوسقان ايتۋلى جيىن بارىسىندا مەملەكەت باسشىسى بۇۇ- نىڭ ەكونوميكالىق جانە الەۋمەتتىك كەڭەسىن جاھاندىق دامۋ كەڭەسىنە اينالدىرۋدى، حيروسيما مەن ناگاساكيدى اتوم قارۋىمەن بومبالاۋدان سوڭ 70 جىل وتكەندە يادرولىق قارۋسىز الەم قالىپتاستىرۋ ءىسىن ادامزاتتىڭ XXI عاسىرداعى باستى ماقساتى ەتۋگە، 2016 -جىلى ب ۇ ۇ- نىڭ حالىقارالىق قۇقىقتىڭ ارقاۋلىق قاعيداتتارىن بەكىتۋگە ارنالعان جوعارى دەڭگەيدەگى حالىقارالىق كونفەرەنتسياسىن شاقىرۋدى، ب ۇ ۇ- نىڭ قولداۋىمەن حالىقارالىق تەرروريزم مەن ەكسترەميزمگە قارسى تۇرا الاتىن ءبىرىڭعاي الەمدىك جەلى قۇرۋدى، «ەكسپو-2017» كورمەسى ينفراقۇرىلىمى نەگىزىندە استانادان ب ۇ ۇ قولداۋىمەن جاسىل تەحنولوگيالاردى جانە ينۆەستيتسيالىق جوبالاردى دامىتۋ جونىندەگى حالىقارالىق ورتالىق اشۋدى، ب ۇ ۇ شتاب-پاتەرىن ازياعا كوشىرۋ ماسەلەسىن ويلاستىرۋدى ۇسىندى.
ن. نازاربايەۆ ساپار اياسىندا ا ق ش پرەزيدەنتى باراك وبامادان باستاپ ءبىرقاتار ەكىجاقتى كەزدەسۋلەر وتكىزۋمەن قاتار بۇل ەلدىڭ اكتيۆتەرىنىڭ جيىنتىق قۇنى 10 تريلليون دوللاردى قۇرايتىن Guggenheim, JP Morgan, Pfizer، Blackstone جانە باسقا دا جەتەكشى كومپانيالارىنىڭ، قورلارى مەن قارجى ينستيتۋتتارىنىڭ باسشىلارىمەن جۇزدەستى. ا ق ش «بيزنەس كاپيتاندارىمەن» كەزدەسۋ بارىسىندا ەلباسى ەلىمىزدە جۇزەگە اسىرىلىپ جاتقان جوبالار تۋرالى ايتىپ، ولاردى «نۇرلى جول»، ءۇ ي ي د ب سياقتى باعدارلامالارعا قاتىسۋعا شاقىردى. سونداي- اق ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداقتىڭ، ەۋروپالىق وداقتىڭ جانە جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋىنىڭ كۇش- جىگەرىن بىرىكتىرۋ بۇكىل ەۋرازيانىڭ ەكونوميكالىق دامۋى ءۇشىن پايدالى بولاتىنىنا نازار اۋدارتتى.
اۆتور: مارلان جيەمباي